Connect with us

Lajme nga vendi

Shkalla e varfërisë në Maqedoni mbetet e lartë, hendek i dukshëm gjinor në tregun e punës

Published

on

Maqedonia e Veriut mbetet mesatarisht e përgatitur në Kapitullin 19, përkatësisht fushën e politikave sociale dhe punësimit. Është bërë njëfarë progresi me uljen e mëtejshme të shkallës së papunësisë, rritjen e përfitimeve për ndihmën sociale dhe vazhdimin e zbatimit të masave lehtësuese socio-ekonomike për të adresuar ndikimin socio-ekonomik të pandemisë COVID-19, theksoi raporti i progresit i KE-së. Zbatimi i ligjit të ri për mbrojtjen sociale rezultoi në një ulje të lehtë të shkallës së varfërisë, e cila megjithatë mbetet ende e lartë, transmeton Portalb.mk.

Meqenëse rekomandimet e vitit të kaluar janë zbatuar vetëm pjesërisht, ato mbeten të vlefshme. Në vitin e ardhshëm, vendi duhet në veçanti:

të vazhdojë zbatimin e masave për aktivizimin e tregut të punës për të rinjtë, të papunët afatgjatë dhe me aftësi të ulëta, duke përfshirë gratë, personat me aftësi të kufizuara dhe romët, dhe të sigurojë vlerësimin e duhur të masave;
të përmirësojë më tej kapacitetet e Inspektoratit Shtetëror të Punës për të trajtuar çështjet që lidhen me sigurinë dhe shëndetin në punë; zhvillimi i një sistemi për gjurmimin e lëndimeve dhe vdekjeve në punë; dhe të përforcojë dialogun social dypalësh ndërmjet punëdhënësve dhe punëtorëve;
të krijojë një sistem monitorimi dhe vlerësimi për shërbimet sociale dhe vazhdimi i reformës së mbrojtjes sociale me lidhje më të forta me aktivizimin e punësimit.
Po punohet për ligjin e ri të punës me diskutime për çështje të pabarabarta dhe të hapura. Janë përmirësuar kapacitetet për të zbatuar politikat dhe legjislacionin e punës. Megjithatë, ato mbeten të pamjaftueshme, si dhe kapacitetet e Inspektoratit Shtetëror të Punës (IShP), performanca e përgjithshme e të cilit mbetet e ulët. ISHP-ja përmirësoi kapacitetet e saj me punësimin shtesë të njëzet e pesë inspektorëve dhe zbatimin e një sërë trajnimesh: nevojiten përmirësime të mëtejshme në fushën e sigurisë në punë. IShP ka kryer 9.530 inspektime (6.308 në fushën e marrëdhënieve të punës dhe 3.222 në fushën e sigurisë në punë (SP)). Pati 135 lëndime të rënda dhe 30 raste me vdekje.

Për shëndetin dhe sigurinë në punë, qeveria miratoi Strategjinë për sigurinë dhe sëndetin në punë 2021-2025 dhe Planin aksional për periudhën 2021-2023 në dhjetor 2021. Përgatitja e një ligji të ri vazhdoi duke marrë parasysh ndikimin e pandemisë COVID-19 . Sfida kryesore mbetet zbatimi joadekuat i dispozitave ekzistuese të Ligjit të punës, Ligjit për sigurinë dhe shëndetin në punë. Njohuria e punëdhënësve dhe punëmarrësve për të drejtat dhe detyrimet e tyre përkatëse është e kufizuar. Inspektorati Shtetëror i Punës është përballur me një numër të shtuar kërkesash për shkak të pandemisë COVID-19, përfshirë edhe inspektimet për kushtet e punës.

Advertisement

Funksionimi i dialogut social trepalësh në nivel kombëtar dhe lokal është duke u përpunuar, ndërsa në atë dypalësh ende mbetet prapa. Miratimi dhe zbatimi i kontratave kolektive në sektorin privat është i dobët. Konsultimet me partnerët social u bënë gjatë të gjitha ndryshimeve në marrëdhëniet e punës, përfshirë përgatitjet e aktit të ri të punës. Besimi i punëtorëve në kapacitetin e sindikatave për të funksionuar në mënyrë të pavarur nuk është përmirësuar. Zbatimi i Ligjit për zgjidhjen paqësore të kontesteve të punës ende nuk është zbatuar. Kapacitetet e partnerit social duhet ende të forcohen. Dispozitat në ligjin për arsimin fillor dhe ligjin për arsimin e mesëm, që lejojnë zëvendësimin e punëtorëve grevistë, mbeten të pandryshuara. Dialogu social dypalësh në sektorin publik rezultoi në përfundimin dhe rivendosjen e respektimit të marrëveshjeve kolektive, gjë që nuk ndodh në sektorin privat.

Shkalla e papunësisë është 15,2 % në TM4 2021, niveli më i ulët që nga pavarësia e vendit. Shkalla e punësimit të femrave u rrit me 0,5 pp (48,6 % e 15-64 vjeç) dhe punësimi i të rinjve (15-24 vjeç) u ul me 0,3 pikë përqindje (pp) në 18,3 % dhe shkalla e papunësisë së të rinjve u ul në 34,6 % në TM4 2021. Kjo është kryesisht për shkak të krizës COVID-19. Masa kryesore për trajtimin e papunësisë së të rinjve vazhdon të jetë Skema e Garancisë për të Rinjtë. Në vitin 2021, më shumë se 19,000 të rinj morën pjesë në program, me 41 % që gjetën me sukses mundësi punësimi ose trajnimi. Në Garanci për Rininë janë përfshirë 969 romë, nga të cilët 148 janë punësuar në periudhën 4 mujore. Punësimi i romëve, të papunëve afatgjatë dhe me aftësi të ulëta, si dhe personave me aftësi të kufizuara mbështetet nga skema e garantuar e asistencës minimale të prezantuar nga Ligji për Mbrojtjen Sociale.

Ekziston një nivel i moderuar i përgatitjes për pjesëmarrjen në Fondin Social Evropian. Menaxhimi indirekt me projektet e vendit përfitues (IMBC) janë në vazhdim. Nuk ka pasur progres në ngritjen e kapaciteteve brenda organeve shtetërore për të siguruar gatishmërinë e tyre për të menaxhuar Kuadri Mjedisor dhe Social (KMS).

Është bërë njëfarë progresi në fushën e përfshirjes dhe mbrojtjes sociale. Zbatimi i reformave që rrjedhin nga ligji i ri për mbrojtjen sociale ka përparuar. Ka një rritje prej 45 % në mbulimin e përfituesve të ndimës së garantuar minimale (NGM) dhe 48,8 % në sistemin e mbrojtjes së fëmijëve. Të drejtën për kompensim arsimor e kanë shfrytëzuar 28.749 nxënës të shkollave fillore dhe të mesme. Janë përgatitur 3.300 plane individuale aktivizimi për përdoruesit e NGM-së. U krijua një shkëmbim elektronik informacioni ndërmjet shërbimeve të punësimit dhe shërbimeve të mbrojtjes sociale. Është përgatitur Programi kombëtar 2022–2032 për Zhvillimin e Mbrojtjes Sociale. Përqindja e njerëzve që jetojnë në rrezik të varfërisë ose përjashtimit social ka rënë paksa vitet e fundit, por ende qëndron në një shifër shumë të lartë prej 32,6 % në vitin 2020. Sistemi i plotë i monitorimit dhe vlerësimit për shërbimet sociale dhe sistemi i duhur i centralizuar i TI-së për të ndjekur skemat e ndimës sociale janë të mangëta. Decentralizimi i ndihmës sociale mbetet i moderuar.

Zbatimi i strategjisë kombëtare për deinstitucionalizimin 2018-2027 ka përparuar. Vazhdoi zhvendosja e të rriturve nga kujdesi institucional në familje kujdestare ose strehim me bazë komuniteti. Qeveria miratoi planin e ri aksional për zbatimin e Strategjisë së deinstitucionalizimit 2002-2024. U krijuan ofrimi i shërbimeve të tilla si kujdesi në shtëpi, ndihma personale dhe jetesa e mbështetur. Është miratuar metodologjia për licencimin dhe përcaktimin e kostove të shërbimeve sociale dhe janë licencuar ofruesit e shërbimeve sociale jopublike. Shoqatat e qytetarëve dhe subjektet private janë licencuar si ofrues të shërbimeve sociale. Zhvendosja e përfituesve nga Instituti Special Demir Kapi vazhdon me hapjen e 15 njësive të reja banesore në komunat Negotinë, Veles, Demir Kapi dhe Shkup, disa të menaxhuara nga ofrues privat të shërbimevt të licencuar.

Advertisement

Sa i përket barazisë ndërmjet grave dhe burrave në punësim dhe politika sociale, vërehet një hendek i dukshëm gjinor në tregun e punës. Në veçanti, shkalla e punësimit për burrat ishte 64,3 % krahasuar me 45,5 % për gratë në vitin 2021. Të dhënat për incidentet e ngacmimeve seksuale në vendin e punës ose një sistem për të hetuar të tilla nuk janë të disponueshme. Sipas Ligjit për Sigurime Shëndetësore, gratë duhet të punojnë së paku gjashtë muaj me të njëjtin punëdhënës për të pasur të drejtën e pushimit të lehonisë. Kapacitetet e kujdesit për fëmijët dhe ato parashkollore u rritën gjatë vitit 2021 me 11 ambiente të reja të hapura, të cilat duhet të mbështesin kthimin e grave në vendin e punës. Në vitin 2022 kujdesi dhe edukimi ofrohet në 77 kopshte publike dhe 30 private. Kërkohet një rritje shtesë e kapaciteteve veçanërisht në zonat urbane. Si stereotipet gjinore ashtu edhe hendeku gjinor i pagave vazhdojnë.

Duhet të miratohet Ligji për Mbrojtjen nga Ngacmimi në Vendin e Punës dhe të vazhdojnë aktivitetet për ratifikimin e Konventës së Organizatës Ndërkombëtare të Punës për Dhunën dhe Ngacmimin e vitit 2019, numër 190.

Për mosdiskriminimin në punësim dhe politikën sociale, ekziston një kornizë gjithëpërfshirëse legjislative. Në vitin 2021, Komisioni i ri për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi ka punuar në 167 ankesa (77 ankesa të parashtruara në ish-Komisionin për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi, me 90 ankesa të dorëzuara në Komisionin e ri). Komisioni ka konstatuar se ka pasur diskriminim në 40 raste, ndërsa 65 % e rasteve kanë të bëjnë me punësimin dhe marrëdhëniet e punës dhe 85 për aksesin në mallra dhe shërbime. Avokati i Popullit ka punuar në 43 parashtresa për diskriminim, prej të cilave 22 raste në punësim dhe marrëdhënie të punës, dhe gjashtë në qasje në mallra dhe shërbime.

Ndryshe, rregullat sociale të BE-së për këtë fushë përfshijnë standardet minimale për ligjin e punës, barazinë, shëndetin dhe sigurinë në punë dhe mosdiskriminimin. Ata gjithashtu promovojnë dialogun social në nivel të Bashkimit Evropian.

Kujtojmë se Kapitulli 25 është një nga kapitujt e rrallë, që vendi i ka zbatuar plotësisht rekomandimet e vitit të kaluar dhe këtë vit ka rekomandime të reja.

Advertisement

Për dallim nga ky kapitull, gjatë vitit 2021, Maqedonia e Veriut nuk bëri asnjë progres në Kapitullin 8 – Politika e konkurrencës. Vendit iu rekomandua që të forcojë kapacitetet administrative dhe financiare, të rrisë transparencën e ndihmës shtetërore dhe të harmonizojë legjislacionin zbatues në ndihmën shtetërore. Ndërkohë, kapitulli – Shërbimet financiare ka shënuar progres në lidhje me përafrimin e pjesshëm me acquisin e BE-së për përfundimin e shlyerjes dhe për letrat me vlerë dhe fondet e investimeve, sidoqoftë, përsëri rekomandimet e vitit të kaluar janë zbatuar vetëm pjesërisht dhe një pjesë e rekomandimeve vlejnë edhe për këtë vit. Përparim të kufizuar, vendi shënoi edhe me avancimin e sistemit të kontrollit të brendshëm dhe llogaridhënies menaxheriale në përdoruesit e buxhetit si në nivel lokal ashtu edhe në atë qendror dhe miratimin e ligjit të ri organik të buxhetit në shtator 2022.

KE-ja vlerësoi gjithashtu se Maqedonia e Veriut është e përgatitur mesatarisht në shumicën e fushave të mbuluara nga Klasteri 2 në tregun e brendshëm, përkatësisht lëvizja e lirë të mallrave, shërbimeve dhe kapitalit, pronësisë intelektuale, politikës së konkurrencës, shërbimeve financiare dhe mbrojtja e konsumatorëve dhe shëndetit. Në Kapitullin 1, BE-ja thekson qartë se vendi nuk ka pasur progres në zbatimin e rekomandimeve të vitit të kaluar. E njëjta gjë nënvizohet edhe për Kapitullin 2, ndërsa Kapitulli 3 ka pasur progres të kufizuar.

Kujtojmë se raporti i Komisionit Evropian mbi progresin e Maqedonisë së Veriut në rrugën e saj të integrimit evropian u publikua me 12 tetor përpara Komitetit për Çështje të Jashtme të Parlamentit Evropian.

Advertisement
Advertisement

Lajme nga vendi

Ministria e Brendshme dyshon për terrorizëm një të mitur, fëmija dërgonte kërcënime me bombë nga shtëpia

Published

on

Ministria e Punëve të Brendshme sot (22.03.2023) në Prokurorinë Themelore Publike për krim të organizuar dhe korrupsion ka dorëzuar kallëzim penal kundër një 15-vjeçari nga Shkupi, për veprën penale “terrorizëm”.

Merrni lajme në Viber
“Më datë 24.02.2023, i mituri i denoncuar ka krijuar një adresë emaili duke përdorur celularin e tij dhe në të njëjtën ditë duke përdorur kompjuterin laptop nga shtëpia e tij ka dërguar një mesazh me përmbajtje kërcënuese në adresën zyrtare të emailit të një shkolle të mesme në. Shkupi, i cili ka kryer kontrolle, është konstatuar se është fals. Në të njëjtën kohë, për të fshehur aktivitetet e tij gjatë dërgimit të mesazhit, i mituri ka përdorur një aplikacion VPN.

Pas masave dhe aktiviteteve të ndërmarra nga Sektori për krime kompjuterike dhe kriminalistikë digjitale, është konstatuar IP adresa e përdorur, pronar i së cilës është babai i të miturës, dhe në bazë të urdhëresës për bastisje në shtëpi të lëshuar nga Gjykata Themelore Penale Shkup, është bërë bastisje. është kryer në shtëpinë e prindit të të miturës, nga ku është konfiskuar përkohësisht telefoni celular, karta SIM dhe kompjuteri laptop në përdorim të të miturës.

Nga ekspertiza e kryer është konstatuar se e njëjta adresë elektronike është përdorur për dërgimin e mesazheve me përmbajtje kërcënuese në disa shkolla në territorin e qytetit të Shkupit nga celulari dhe nga kompjuteri laptop në disa raste”, tha Ministria e Brendshme.

Advertisement

Më datë 03.03.2023, në prani të prindit të tij, inspektor për të mitur dhe dhunë në familje nga RSV Shkup dhe avokat, me të miturin është bërë intervistë zyrtare në stacionin policor, me ç’rast i njëjti ka sqaruar mënyrën e kryerjes së veprës penale.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Komunat shqiptare, shtrijnë dorën e bashkëpunimit

Published

on

Me iniciativë të  ambasadorit të Shqipërisë në Kosovë Qemal  Minxhozi, disa kryetarë të komunave nga Shqipëria dhe Kosova, kanë vizituar komunën e Tetovës.Ky takim, ka për qëllim thellimin e bashkëpunimit mes komunave në sferën e turizmit, ndërsa komuna e Tetovës ka një bashkëpunim me disa prej komunave në shumë sfera, sidomos në sferën e kulturës, turizmit dhe sportit, tha nikoqiri i këtij takimi Bilall Kasami, kryetar i komunës së Tetovës.

“Janë disa projekte të përbashkëta si me komunën e Pejës, me Durrësin, me Bujanocin dhe Ulqinin tani më kemi bashkëpunim, në kuadër të aktiviteteve sportive , me komunën e Prizrenit këtë vit veçmë fillon bashkëpunimi për promovimin e Turizmit, ku rruga e Butiqeve në Tetovë do të fillojë së shpejti të rikonstruohet dhe do të ketë pamje moderne, poashtu bashkëpunim kemi me komunën e Gjilanit ku kemi konkuruar në fonde ndërkombëtare, prandaj kemi bashkëpunim me një pjesë të madhe të komunave “, tha kryetari i komunës së Tetovës Bilall Kasami.

Për ambasadorin e Shqipërisë në Kosovë Qemal  Minxhozi, ky bashkëpunim duhet të thellohet edhe më shumë në të ardhmen që edhe qytetarët e Shqipërisë dhe Kosovës të njihen me rajonet shqiptare.

“Ne dëshirojmë që të kemi një program të përbashkët turistik, si Kossva, si Shipëria, si Maqedonia e veriut.Ka patur mbledhje të përbashkëta të qeverive mes këtyre shteteve dhe ne dëshirojmë që të integrohemi bashkërisht, edhe në sferën e turizmit.Prandaj, pushteti lokal ka edhe obligim që të vazhdojë implementimin e vendimeve të qeverive”, tha ambasadori  i Shqipërisë në Kosovë Qemal  Minxhozi.

Advertisement

Lidhjet mes komunave shqiptare nuk kanë munguar në të kaluarën dhe këta lidhje duhet edhe më shumë të zhvillohen, tha kryetari i komunës së Gjakovës Ardian Gjini.

“Ne dëshirojmë që me pas sa më shumë bashkëpunim më të afërt, e dijmë se afërisa jonë me Tetovën dhe komunat me shumicë shqiptare në Maqedoninë e veriut, i ndihmojnë edhe Kosovës edhe Shqipërisë duke pasur marrëdhënie më të afrëta njëherë me vet shtetin e Maqedonisë së Veriut, por edhe neve në mes veti me rritur këtë bashkëpunim në të gjitha sferat edhe në arsim, turizëm edhe në kulturë edhe në sfera tjera.Lidhjet nuk kanë munguar dhe këta lidhje duhet edhe më shumë me i zhvilluar” tha kryetari i komunës së Gjakovës Ardian Gjini.

pas qëndrimit në tetovë ku është vizituar edhe xhamia e pashës, kryetarët e komunave shqiptare nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e veriut dhe Lugina e Preshevës, janë nisur për në Pogradec të Shqipërisë.

 

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

MPB dhe SHGM me protokoll për sigurinë e gazetarëve në internet

Published

on

Ministri i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski, sot ka mbajtur takim pune me grupin punues të Shoqatës së Gazetarëve të Maqedonisë, të udhëhequr nga kryetari i SHGM-së Mlladen Çadikovski, në të cilin u promovua  Protokolli i përgatitur për sigurinë e gazetarëve në internet, me fokus për gazetaret.

Si rezultat i zhvillimit të këtij protokolli, ndër të tjera, në Ministrinë e Punëve të Brendshme është caktuar një person-pikë kontakti  për kërcënimet në internet ndaj gazetarëve dhe në përgjithësi punonjësve të medias. Protokolli ofron hapa praktike që gazetarët të veprojnë kur janë subjekt i një kërcënimi përmes rrjeteve sociale dhe në përgjithësi në internet, përmes përfshirjes proaktive të Ministrisë së Punëve të Brendshme në mbrojtjen e punonjësve të medias. Ky është një nga aktiviteteve të rradhës  të zhvilluara bashkërisht nga MPB-ja she SHGM-ja  për përmirësimin e sigurisë së gazetarëve, që nga viti 2017, kur u nënshkrua një Memorandum Bashkëpunimi.

Në takim u diskutua edhe për aspekte të tjera të sigurisë së gazetarëve dhe punonjësve të medias gjatë kryerjes së aktiviteteve të tyre, kërcënimet që janë të pranishme në hapësirën e internetit, nevojën për raportim të lirë dhe të papenguar të ngjarjeve në terren, efikasitetin në mbrojtjen e gazetarëve me zbatim të plotë të instrumenteve ligjore që kanë institucionet dhe u theksua bashkëpunimi i shkëlqyer mes MPB-së dhe SHGM-së.

“Është e qartë se impenjimi  ynë si ministri është që gazetarëve t’u ofrojmë të gjitha kushtet që ata ta bëjnë punën e tyre pa probleme dhe këtë e kemi treguar që nga viti 2017 e deri më tani. Nuk duhet të ketë asnjë dyshim për këtë, sepse liria e mediave është një nga shtyllat bazë mbi të cilën mbështetet demokracia. Dhe ky protokoll, në përpilimin e të cilit kanë marrë pjesë përfaqësues të MPB-së, SHGM-së dhe ekspertë të komunitetit akademik, ofron zgjidhje që do të kontribuojnë që çdo gazetar, veçanërisht femrat gazetare, të ndihen të sigurtë, por edhe të dijnë të veprojnë në rastet e kërcënimeve online. Për ne liria e gazetarëve është prioritet dhe në atë drejtim vazhdojmë me aktivitete të rradhës në bashkëpunim me SHGM-në. Në periudhën paraprake  kemi kryer trajnime të shumta, së bashku me SHGM-në dhe Misionin e OSBE-së në Shkup, kemi zhvilluar Doracakun për sigurinë e gazetarëve gjatë ngjarjeve me rrezikshmëri të lartë dhe sot mund të konstatojmë se është përgatitur  edhe Protokolli për sigurinë e gazetarëve në internet”, theksoi ministri Spasovski.

Kryetari i SHGM-së Mlladen Çadikovski tha se ky Protokoll është një hap plus në ndërtimin e një atmosfere të sigurt për të punuar gazetarët.

“Besojmë se ky është një hap pozitiv në kuadër të rritjes së sigurisë së kolegëve gazetarë. Sot ne jo vetëm përballemi me kërcënime për sigurinë tonë, por përballemi edhe me rrezikun e kërcënimeve online, ku fatkeqësisht, viktimat kryesore janë gazetaret. Në këtë mënyrë presim që të zvogëlohen sulmet dhe rreziku prej tyre dhe të zhduket mosndëshkimi i autorit. Shpresojmë që rekomandimet që gjenden në këtë Protokoll do ta gjejnë vendin e tyre në krijimin  e një atmosfere të sigurt për punën e gazetarëve”, tha Çadikovski.

Advertisement

Në procesin e përgatitjes së këtij Protokolli janë bërë analiza të gjëra, është përdorur literatura aktuale ligjore për këtë temë, si dhe praktika të shumta institucionale, për të gjetur qasjen më të mirë për mbrojtje dhe siguri më të madhe të gazetarëve në internet. Në këtë mënyrë do të zvogëlohet mundësia e autocensurës për shkak të frikës ekzistuese të sulmit dhe do të rritet liria e shprehjes dhe standardet profesionale gazetareske. Anëtarë të grupit punues të përbërë për përgatitjen e këtij protokolli nga SHGM-ja ishin Mlladen Çadikovski dhe Dragan Sekullovski, Nikolla Dujovski, profesor në Fakultetin e Sigurisë Shkup në USHKO Manastir, Jasna Baçovska Nediq, profesoreshë në Fakultetin Juridik “Justiniani i Parë” Shkup, Toni Angellovski, ndihmës i ministrit për Marrëdhënie me Publikun dhe Planifikim Strategjik në MPB, ndërsa nga femrat gazetare në grupin punues ishin Sashka Cvetkovska, Evi Shkopi dhe Kristina Atovska.

Continue Reading

Më të lexuarat