Connect with us

Lajme nga vendi

Shfrytëzimi i energjisë diellore në Maqedoninë e Veriut

Published

on

Përdorimi i teknologjisë diellore për nxehtësi duhet të ishte krejt i thjeshtë në Maqedoninë e Veriut. Por subvencionet e pakta dhe rregulloret e pamjaftueshme pengojnë projektet megjithë përfitimet ekonomike.

    Hoteli “Drim” mbi liqenin piktoresk të Ohrit rikonstruktoi së fundi sistemin e ngrohjes dhe të ftohjes. Edhe pse për një dekadë, ky hotel përdorte kaldajat – një zgjedhje praktike energjie për bojlerët dhe sistemin e ajrit të kondicionuar – vendosi të kalonte tek teknologjia termike diellore. Ndryshe nga sistemet fotovoltaike, të cilat i shndërrojnë rrezet e diellit në energji elektrike, modulet termike diellore prodhojnë energjinë që u nevojitet pajisjeve ngrohëse dhe ftohëse.

Menaxheri i hotelit, Krste Blazheski, i tha DW se rritja me 10% e energjisë elektrike këtë vit, u kushtoi atyre një investim prej 170.000 eurosh, që u deshën për të instaluar sistemin e ri të paneleve diellore dhe fotovoltaike. “Fitimet nga ky investim mund të merren pas 3 ose 4 vitesh” – thotë Blazheski. “Atëherë do të kemi energji falas”.

Nord-Mazedonien | Hotel Drim am OhridseeHoteli “Drim”

Megjithatë, investimi i “Drim” në teknologjinë diellore termike e kalon atë automatikisht tek pakica. Sipas hulumtimit të Deutsche Welle, sponsorizuar nga “European Journalism Fund”, shumë kompani dhe qytetarë janë të etur për tranzicion, nga energjia tradicionale, tek ajo e rinovueshme. Por subvencionet e pakta të qeverisë për investime të këtij lloji, përfshirë këtu edhe kontraktorët e palicencuar që bllokojnë tregun me mallra dhe shërbim nën kosto, e zbehin optimizmin.

Photovoltaikanlage, Solarstromanlage auf dem Dach eines Bauernhofes bei Plattling, Niederbayern, Bayern, Deutschland, Europa, ÖffentlicherGrund, Europa

“Diell maqedonas për energjinë maqedonase”: kështu njoftoi në vitin 2018 ish-kryeministri Zoran Zaev, duke theksuar se vendi duhet të përdorë diellin bujar, me qëllim që të përfitojë ekonomikisht. Katër vite më vonë, shteti ballkanik, flamuri i të cilit ka në përbërje një diell vezullues – po ecën me vështirësi drejt synimeve ambicioze për prodhimin e energjisë elektrike nga panelet diellore dhe fotovoltaike.

Një ndër vendet me më shumë diell në botë

Advertisement

Sipas Zyrës Shtetërore të Statistikave familjet maqedonase instaluan gjatë vitit 2019 rreth 80 mijë panele diellore. Një zgjerim më masiv është i mundshëm, sepse me 280 ditë me diell në vit, Maqedonia e Veriut ka të drejtë të krenohet më shumë se vendet e tjera. Megjithatë raporti më i fundit i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë së Rinovueshme bëri të ditur se më pak se 2% e energjisë vendase prodhohet aktualisht nga energjia diellore, një nga nivelet më të ulëta në Europë.

“Eko-svest”, organizata jo-fitmprurëse për informacion dhe kërkim mjedisor, e cila kohët e fundit nisi fushatën për planifikimin e energjisë inteligjente, pretendon se instalimi i paneleve diellore në vetëm 1% të territorit të vendit, mund ta bëjë të pavarur energjinë e vendit. Me sa duket, interesi i qytetarëve nuk mungon.

Nord-Mazedonien | Solar Panele auf Dach

“90% e qytetarëve besojnë se energjia diellore mund të përdoret shumë më tepër për të përmbushur nevojat që kemi” – thotë Ana Colovikj Leshoska, drejtuese e “Eko-Svest”. Dhe afërsisht e njëjta përqindje beson se duhet të ketë më shumë investime në pavarësinë e energjisë, shton ajo.

Shumë pak subvencione

Mbështetja e pamjaftueshme për investitorët është një pengesë e madhe, thonë njëzëri ekspertët dhe sipërmarrësit. Deri tani, subvencionet kanë qenë të vogla. Rreth 80 mijë euro në vit u janë shpërndarë familjeve që kanë instaluar panele diellore, që do të thotë se një familje merr nga 150-300 euro për të mbuluar kostot e instalimit.

Sistemet shtëpiake, që zakonisht përbëhen nga një ose dy module, kushtojnë rreth 500 euro për panel. Një kolektor i vetëm mundëson afërsisht 150 litra ujë të nxehtë në ditë. “Kjo nuk është asgjë, duke marrë parasysh nevojat e vendit” – thotë Ilija Nasov, drejtor i grupit lobues industrial “Solar Maqedonia”. Për më tepër, si rezultat i kufizimeve të vendosura në fondet e shtetit nga pandemia COVID-19,

Advertisement

Ministria e Ekonomisë në Maqedoninë e Veriut ka konfirmuar se nuk do të ketë ndihmë shtetërore për sistemet termike diellore gjatë gjithë këtij viti.

Kostoja e teknologjisë së paneleve diellore ka çuar në krijimin e të ashtuquajturave “kompani fantazmë”, të cilat ofrojnë një punë të dobët, me materiale me cilësi të ulët, kryesisht të prodhuar në Kinë. “Njerëzit duan që t’i blejnë këto pajisje sa më lirë që të jetë e mundur. Shpeshherë ata bëjnë gabimin e investimit në cilësi shumë të ulët” – thotë Sanja Popovska Vasilevska, nga Agjencia maqedonase e Mbrojtjes së Konsumatorit. Kompanitë “mbijnë” nga hiçi, përfundojnë punën dhe ditën tjetër zhduken nga qarkullimi, thotë ajo. Shumë shpejt, sistemi i tubacioneve digjet ose del jashtë funksionit. Kur konsumatorët shkojnë të zhgënjyer tek agjencia, është thuajse e pamundur për t’i gjurmuar këto kompani, ndërkohë që klientët humbin paratë e tyre, thotë Popovska Vasilevska.

Ligje të reja për furnizuesit e pandershëm

Ilija Nasov nga “Solar Macedonia” ka bindjen se legjislacioni aktual ka nevojë për ndryshime urgjente. Sipërmarrësit e palicensuar nga shteti nuk duhet të përfitojnë asnjë subvencion. Ai gjithashtu thekson se tregtarët e pandershëm, të cilët importojnë materiale me cilësi të ulët për panelet të mos pranohen në dogana, ndërkohë që prodhuesit vendas si “Camel Solar” dhe “Plasma” paguajnë taksë prej 18% për importin e lëndëve të para që nevojiten për panelet diellore.

Vietnam | Solaranlage in Hanoi

“Nuk ka mekanizma kontrollues” – evidenton Nasov. Grupi lobues i industrisë organizon kurse dhe lëshon certifikata për instaluesit e licensuar. 80 vetë janë trajnuar gjatë 3 viteve të fundit. Megjithatë, 200 instalues të licensuar në shkallë vendi janë shumë pak, thotë shoqata.

“Kur instalohen sisteme fotovoltaike, situata ndryshon krejtësisht” – shpjegon Marko Bislimoski, kreu i Komisionit Rregullator të Energjisë në Maqedoninë e Veriut. Para se t’i drejtohen Komisionit për aplikimin e licensave të prodhimit të energjisë, kompanive u nevojiten një sërë dokumentesh dhe lejesh ndërtimi. Ndërtuesit ankohen për shiritin e kuq, por ai i siguron investitorët që të mos përballen me të njëjtat rreziqe si konsumatorët që blejnë sisteme termike jocilësore.

Advertisement

Pavarësisht problemeve, ka një nxitje të madhe për energjinë e rinovueshme në Maqedoninë e Veriut, mbështetur nga Bashkimi Evropian. Synimi për prodhimin e energjisë së rinovueshme në konsumin total të energjisë bruto parashikohet të jetë 40% deri në vitin 2030 dhe 45% deri në 2040-ën. Që nga viti 2018, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) ka financuar rreth 27 milionë euro për prodhimin e energjisë diellore dhe hidroelektrike. “BERZH ka mbështetur investime të konsiderueshme në rrjetin e transmetimit dhe shpërndarjes, sigurinë e furnizimit dhe përdorimin e burimeve të energjisë së rinovueshme” – thotë Andi Aranitasi, kreu i BERZH në Maqedoninë e Veriut. Megjithatë, ekspertët pajtohen se pavarësisht synimit të mirë, nuk ka gjasa që fondet ndërkombëtare të ndihmojnë Maqedoninë e Veriut të arrijë objektivat e saj ambicioze në kohë.

Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Lajme nga vendi

Aksion policor si nëpër filma, arrestohen dy persona në pik pagesën afër Tetovës

Published

on

Ministria për Punë të Brendshme njofton se gjatë ditës së sotme policia e Shkupit në bashkëpunim me atë të Tetovës ka arrestuar dy persona nga Haraçina, pasi të njëjtit janë kapur duke transportuar 35 kilogramë drogë. Nga MPB bëjnë të ditur se pas dokumentimit të plotë të rastit ndaj dy personave në fjalë po ngritët kallëzim përkatës.

“Në orët e paradites në pikën pagesore në magjistralen Gostivar – Tetovë, zyrtarët policorë i kanë dhënë shenjë ndalimi automjetit të pasagjerëve “Range Rover”, me targa të Shkupit, i drejtuar nga K.A.(32), në të cilin O.A. (23) ishte pasagjer, të dy nga fshati Haraçinë i Shkupit. Personat nuk i janë bindur urdhrit të policisë për ndalimin e mjetit, por janë larguar me vrap duke dëmtuar një automjet të policisë, por shumë shpejt janë ndaluar dhe privuar nga liria. Gjatë kontrollit në bagazhin e automjetit janë gjetur 4 thasë me marihuanë, me peshë totale të rreth 35 kilogramëve, me vlerë të rreth 100 mijë eurove”, njoftojnë nga MPB.

 

Advertisement

Continue Reading

Lajme nga vendi

Do të rritet çmimi për nxjerrjen e pasaportave, letërnjoftimeve dhe lejeve për vozitje në Maqedoni

Published

on

Ministria për Punë të Brendshme informon se duke vepruar sipas përfundimit të Qeverisë, zbaton procedurë për ndryshimin e vendimit për çmimet për formularët për nxjerrjen e dokumenteve personale. Nga MPB për “360 shkallë” thonë se për momentin dokumentet personale nxirren me çmimet që kanë qenë deri tani.

Çmimet do të ndryshohen kur vendimi të hyjë në fuqi dhe të publikohet në Gazetën zyrtare të RMV-së, përcjell Telegrafi Maqedoni.

Çmimi i pasaportës për personat deri në 27 vjeç do të mbetet i pandryshuar dhe do të jetë 1.500 denarë, por pasaporta për personat mbi 27 vjeç do të jetë 2.000 denarë, që është rritje prej 500 denarë. Çmimi i letërnjoftimit do të jetë 310 denarë, që është rritje prej 120 denarë. Çmimi i patentë shoferit do të jetë 410 denarë, që është rritje prej 130 denarë.

Do të ketë ndryshime edhe në çmimet dhe formularët për procedurat me urgjencë.

Advertisement

Çmimi i pasaportës me procedurë urgjente do të jetë 6.100 denarë, që është rritje prej 1.600 denarë.

Çmimi i patentë shoferit me procedurë urgjente do të jetë 1.230 denarë, që është rritje prej 390 denarë.

Nga MPB thonë se ndryshimi i çmimeve vjen si pasojë e rritjes së çmimeve të blerjes së formularëve të importuar, rritjes së kostove për mirëmbajtjen e sistemit, që kryhet nga një operator ekonomik i huaj, si dhe blerjes së makinerive të reja për shkak të nevojës për zëvendësimin makinerive për personalizim.

Ndryshe, deri në shkurt të vitit 2024, qytetarët kanë detyrim ligjor të ndryshojnë të gjitha dokumentet personale të cilat i kanë me emrin e vjetër të shtetit “Republika e Maqedonisë”.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Nuk vdes nga sheqeri 19, pretendojnë mjekët – Nga se vdiq atëherë 6-vjeçarja Jana, e kishin gabuar mjekët?

Published

on

Pse vdiq 6-vjeçarja Jana? Spitali klinik në Manastir është nën mbikëqyrje të jashtëzakonshme inspektuese. Dokumentacioni i plotë është duke u krehur nga prokuroria, policia, por pritet edhe një kontroll i jashtëzakonshëm nga një komision i formuar posaçërisht nga Ministria e Shëndetësisë.

Ndërkohë po merren deklarata nga stafi i përfshirë dhe po bisedohet me të gjithë ata që kanë pasur kontakt me vajzën.

Drejtori i spitalit në Manastir, Aleksandar Obednikovski, ka kërkuar nga ministri që të dërgohet një komision nga Shkupi që të mos ketë dyshim se diçka po fshihet.

Lajmi shqetësoi opinionin, sidomos pasi babai i Janës së vogël zbuloi se sipas analizave të gjakut ajo kishte sheqer 9 dhe më pas i dhanë glukozë me infuzion, e cila e rriti më tej sheqerin në 19, më pas ajo vdiq. Shkaqet e vdekjes komentohen edhe nga mjekët në rrjetet sociale.

Advertisement

Mjeku Nenad Lazarov thotë në statusin e tij në Facebook “Nuk vdes akute nga glicemia 19”.

Në postimin e tij, kolegët mjekë komentojnë situatën dhe thonë:

“Ju nuk vdisni nga glicemia, por vdisni nga ketoacidoza. Një humbje e rëndë për prindërit, por një ndërlikim i hiperglicemisë në fëmijëri, një gjendje akute ku shfaqet rezistenca ndaj insulinës, e ka këtë ndërlikim”.

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat