Connect with us

Lajme nga vendi

Shfrytëzimi i energjisë diellore në Maqedoninë e Veriut

Published

on

Përdorimi i teknologjisë diellore për nxehtësi duhet të ishte krejt i thjeshtë në Maqedoninë e Veriut. Por subvencionet e pakta dhe rregulloret e pamjaftueshme pengojnë projektet megjithë përfitimet ekonomike.

    Hoteli “Drim” mbi liqenin piktoresk të Ohrit rikonstruktoi së fundi sistemin e ngrohjes dhe të ftohjes. Edhe pse për një dekadë, ky hotel përdorte kaldajat – një zgjedhje praktike energjie për bojlerët dhe sistemin e ajrit të kondicionuar – vendosi të kalonte tek teknologjia termike diellore. Ndryshe nga sistemet fotovoltaike, të cilat i shndërrojnë rrezet e diellit në energji elektrike, modulet termike diellore prodhojnë energjinë që u nevojitet pajisjeve ngrohëse dhe ftohëse.

Menaxheri i hotelit, Krste Blazheski, i tha DW se rritja me 10% e energjisë elektrike këtë vit, u kushtoi atyre një investim prej 170.000 eurosh, që u deshën për të instaluar sistemin e ri të paneleve diellore dhe fotovoltaike. “Fitimet nga ky investim mund të merren pas 3 ose 4 vitesh” – thotë Blazheski. “Atëherë do të kemi energji falas”.

Nord-Mazedonien | Hotel Drim am OhridseeHoteli “Drim”

Megjithatë, investimi i “Drim” në teknologjinë diellore termike e kalon atë automatikisht tek pakica. Sipas hulumtimit të Deutsche Welle, sponsorizuar nga “European Journalism Fund”, shumë kompani dhe qytetarë janë të etur për tranzicion, nga energjia tradicionale, tek ajo e rinovueshme. Por subvencionet e pakta të qeverisë për investime të këtij lloji, përfshirë këtu edhe kontraktorët e palicencuar që bllokojnë tregun me mallra dhe shërbim nën kosto, e zbehin optimizmin.

Photovoltaikanlage, Solarstromanlage auf dem Dach eines Bauernhofes bei Plattling, Niederbayern, Bayern, Deutschland, Europa, ÖffentlicherGrund, Europa

“Diell maqedonas për energjinë maqedonase”: kështu njoftoi në vitin 2018 ish-kryeministri Zoran Zaev, duke theksuar se vendi duhet të përdorë diellin bujar, me qëllim që të përfitojë ekonomikisht. Katër vite më vonë, shteti ballkanik, flamuri i të cilit ka në përbërje një diell vezullues – po ecën me vështirësi drejt synimeve ambicioze për prodhimin e energjisë elektrike nga panelet diellore dhe fotovoltaike.

Një ndër vendet me më shumë diell në botë

Sipas Zyrës Shtetërore të Statistikave familjet maqedonase instaluan gjatë vitit 2019 rreth 80 mijë panele diellore. Një zgjerim më masiv është i mundshëm, sepse me 280 ditë me diell në vit, Maqedonia e Veriut ka të drejtë të krenohet më shumë se vendet e tjera. Megjithatë raporti më i fundit i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë së Rinovueshme bëri të ditur se më pak se 2% e energjisë vendase prodhohet aktualisht nga energjia diellore, një nga nivelet më të ulëta në Europë.

Advertisement

“Eko-svest”, organizata jo-fitmprurëse për informacion dhe kërkim mjedisor, e cila kohët e fundit nisi fushatën për planifikimin e energjisë inteligjente, pretendon se instalimi i paneleve diellore në vetëm 1% të territorit të vendit, mund ta bëjë të pavarur energjinë e vendit. Me sa duket, interesi i qytetarëve nuk mungon.

Nord-Mazedonien | Solar Panele auf Dach

“90% e qytetarëve besojnë se energjia diellore mund të përdoret shumë më tepër për të përmbushur nevojat që kemi” – thotë Ana Colovikj Leshoska, drejtuese e “Eko-Svest”. Dhe afërsisht e njëjta përqindje beson se duhet të ketë më shumë investime në pavarësinë e energjisë, shton ajo.

Shumë pak subvencione

Mbështetja e pamjaftueshme për investitorët është një pengesë e madhe, thonë njëzëri ekspertët dhe sipërmarrësit. Deri tani, subvencionet kanë qenë të vogla. Rreth 80 mijë euro në vit u janë shpërndarë familjeve që kanë instaluar panele diellore, që do të thotë se një familje merr nga 150-300 euro për të mbuluar kostot e instalimit.

Sistemet shtëpiake, që zakonisht përbëhen nga një ose dy module, kushtojnë rreth 500 euro për panel. Një kolektor i vetëm mundëson afërsisht 150 litra ujë të nxehtë në ditë. “Kjo nuk është asgjë, duke marrë parasysh nevojat e vendit” – thotë Ilija Nasov, drejtor i grupit lobues industrial “Solar Maqedonia”. Për më tepër, si rezultat i kufizimeve të vendosura në fondet e shtetit nga pandemia COVID-19,

Ministria e Ekonomisë në Maqedoninë e Veriut ka konfirmuar se nuk do të ketë ndihmë shtetërore për sistemet termike diellore gjatë gjithë këtij viti.

Advertisement

Kostoja e teknologjisë së paneleve diellore ka çuar në krijimin e të ashtuquajturave “kompani fantazmë”, të cilat ofrojnë një punë të dobët, me materiale me cilësi të ulët, kryesisht të prodhuar në Kinë. “Njerëzit duan që t’i blejnë këto pajisje sa më lirë që të jetë e mundur. Shpeshherë ata bëjnë gabimin e investimit në cilësi shumë të ulët” – thotë Sanja Popovska Vasilevska, nga Agjencia maqedonase e Mbrojtjes së Konsumatorit. Kompanitë “mbijnë” nga hiçi, përfundojnë punën dhe ditën tjetër zhduken nga qarkullimi, thotë ajo. Shumë shpejt, sistemi i tubacioneve digjet ose del jashtë funksionit. Kur konsumatorët shkojnë të zhgënjyer tek agjencia, është thuajse e pamundur për t’i gjurmuar këto kompani, ndërkohë që klientët humbin paratë e tyre, thotë Popovska Vasilevska.

Ligje të reja për furnizuesit e pandershëm

Ilija Nasov nga “Solar Macedonia” ka bindjen se legjislacioni aktual ka nevojë për ndryshime urgjente. Sipërmarrësit e palicensuar nga shteti nuk duhet të përfitojnë asnjë subvencion. Ai gjithashtu thekson se tregtarët e pandershëm, të cilët importojnë materiale me cilësi të ulët për panelet të mos pranohen në dogana, ndërkohë që prodhuesit vendas si “Camel Solar” dhe “Plasma” paguajnë taksë prej 18% për importin e lëndëve të para që nevojiten për panelet diellore.

Vietnam | Solaranlage in Hanoi

“Nuk ka mekanizma kontrollues” – evidenton Nasov. Grupi lobues i industrisë organizon kurse dhe lëshon certifikata për instaluesit e licensuar. 80 vetë janë trajnuar gjatë 3 viteve të fundit. Megjithatë, 200 instalues të licensuar në shkallë vendi janë shumë pak, thotë shoqata.

“Kur instalohen sisteme fotovoltaike, situata ndryshon krejtësisht” – shpjegon Marko Bislimoski, kreu i Komisionit Rregullator të Energjisë në Maqedoninë e Veriut. Para se t’i drejtohen Komisionit për aplikimin e licensave të prodhimit të energjisë, kompanive u nevojiten një sërë dokumentesh dhe lejesh ndërtimi. Ndërtuesit ankohen për shiritin e kuq, por ai i siguron investitorët që të mos përballen me të njëjtat rreziqe si konsumatorët që blejnë sisteme termike jocilësore.

Pavarësisht problemeve, ka një nxitje të madhe për energjinë e rinovueshme në Maqedoninë e Veriut, mbështetur nga Bashkimi Evropian. Synimi për prodhimin e energjisë së rinovueshme në konsumin total të energjisë bruto parashikohet të jetë 40% deri në vitin 2030 dhe 45% deri në 2040-ën. Që nga viti 2018, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) ka financuar rreth 27 milionë euro për prodhimin e energjisë diellore dhe hidroelektrike. “BERZH ka mbështetur investime të konsiderueshme në rrjetin e transmetimit dhe shpërndarjes, sigurinë e furnizimit dhe përdorimin e burimeve të energjisë së rinovueshme” – thotë Andi Aranitasi, kreu i BERZH në Maqedoninë e Veriut. Megjithatë, ekspertët pajtohen se pavarësisht synimit të mirë, nuk ka gjasa që fondet ndërkombëtare të ndihmojnë Maqedoninë e Veriut të arrijë objektivat e saj ambicioze në kohë.

Advertisement
Advertisement
Click to comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Lajme nga vendi

Ndarja e mjeteve/ Kumanova mori 4 milionë euro – Mbi 2.5 milionë marrin Çairi e Gostivari

Published

on

Më së shumti para do të fitojë Komuna e Kumanovës, e cila në thirrje kishte aplikuar me 3 projekte dhe Qeveria i ka miratuar të gjitha dhe ka ndarë rreth 4 milionë euro. Siç njoftuan nga Qeveria, Komunës Qendër i është miratuar vetëm një projekt, gjegjësisht rinovimin e Sallës Sportive “Rabotniçki” në vlerë prej rreth 1.5 milionë euro, shkruan Alsat.

Nga ana tjetër prej komunave me shumicë shqiptare, më së shumti para do të fitojë Komuna e Çairit, rreth 2.7 milionë euro, e cila në thirrje kishte aplikuar me 7 projekte.  Vijon më tej Gostivari me mbi 2.6 milionë euro, Struga mbi 2.2 dhe Tetova me mbi 1.3 milion euro.

Kërçova, Vrapçishti dhe Likova do të marrin nga 900 mijë euro, ndërkaq, Zhelina mbi 800 mijë euro. Për projektet, Dibrës i janë ndarë afër 700 mijë euro, ndërkaq Haraçinës, Bërvenicës dhe Dollnenit nga 600 mijë euro.

Komunat me shumicë shqiptare

Komuna e Çairit 2.7 milionë euro
Komuna e Gostivarit 2.6 milionë euro
Komuna e Strugës 2.2 milionë euro
Komuna e Tetovës 1.3 milionë euro
Komuna e Kërçovës 900 mijë euro
Komuna e Vrapçishtit 900 mijë euro
Komuna e Likovës 900 mijë euro
Komuna e Zhelinës 800 mijë euro
Komuna e Dibrës 700 mijë euro
Komuna e Haraçinës 600 mijë euro
Komuna e Bërvenicës 600 mijë euro
Komuna e Dollnenit 600 mijë euro

 

Advertisement

Paratë hungareze, pritet që këto ditë të transferohen në vend, ndërkaq prej javës së ardhshme të nënshkruhen marrëveshjet me komunat dhe të fillojë realizimi i projekteve. Komunat do t’i marrin paratë në periudhën e ardhshme në llogari të veçanta, varësisht prej procesit të realizimit të punimeve. Procedurën do ta ndjekë një trup koordinues i përbërë nga gjashtë ministritë nëpërmjet të cilave do të financohen projektet. Për nga karakteri, shumica e projekteve janë për rrugë, kanalizim dhe ujësjellës./ Alsat.mk

Continue Reading

Lajme nga vendi

Rreth 32.8% e fëmijëve në Maqedoninë e Veriut jetojnë në varfëri

Published

on

Mbi 120,000 fëmijë në Maqedoni ose 32.8 për qind e të gjithë fëmijëve jetojnë nën kufirin e varfërisë. Të dhënat e Entit Shtetëror të Statistikave tregojnë se shkalla e varfërisë tek fëmijët është 50 për qind më e lartë se tek popullsia e rritur.

Shkalla e varfërisë tek fëmijët është rritur me 28 për qind në vitin 2015, në 32.8 për qind në vitin 2021, duke treguar se fëmijët po lihen jashtë zhvillimit ekonomik të vendit, bëjnë thirrje UNICEF.

Me rastin e 17 Tetorit – Ditës Ndërkombëtare kushtuar zhdukjes së varfërisë, UNICEF shprehet i shqetësuar për këtë situatë në vend, duke konsideruar se fëmijët janë më të cenueshëm ndaj efekteve të varfërisë.

“Varfëria e fëmijëve prek të gjitha aspektet e jetës dhe mund të ketë pasoja gjatë gjithë jetës në zhvillimin fizik, njohës dhe social të fëmijëve dhe ka një kosto të lartë për kapitalin njerëzor dhe prosperitetin. Duke marrë parasysh këtë, me miratimin e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm në vitin 2015, vendi u angazhua fort për të reduktuar me të paktën gjysmën e përqindjes së fëmijëve që jetojnë nën kufirin e varfërisë deri në vitin 2030”, thuhet në deklaratë e UNICEF.

UNICEF beson se investimet e pamjaftueshme në mbrojtjen sociale kanë kontribuar në mbulimin e pamjaftueshëm të vazhdueshëm të fëmijëve në Maqedoninë e Veriut.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Kujdes me platformat që ofrojnë fitime të shpejta dhe investime në kripto, apelojnë autoritetet në Maqedoni

Published

on

Në një periudhë të rritjes së aktiviteteve reklamuese në rrjetet sociale që lidhen me të ashtuquajturat “platformat për të fituar para të shpejta online”, Autoriteti i Inteligjencës Financiare si institucion kompetent i krijuar me qëllim të mbledhjes dhe analizimit të raporteve për transaksione të dyshimta dhe informacione të tjera me rëndësi për parandalimin dhe zbulimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, i bashkohet apelit për nga ana e autoriteteve të tjera kompetente dhe paralajmëron qytetarët që të kenë kujdes me paratë e tyre dhe të njohin menjëherë platformat e investimeve mashtruese fiktive, pra të mos investojnë në platforma dhe aplikacione të tilla.

Nga ana tjetër, duke pasur parasysh se një numër i madh qytetarësh kanë përvetësuar kripto-asete nëpërmjet ofruesve të shërbimeve që lidhen me asetet virtuale në vendin tonë (kryesisht këmbimoret lokale në vend që janë ngarkuar me zbatimin e masave dhe veprimeve për parandalimin e pastrimit të parave dhe terroristëve. financimi ), u kërkohet të mos inkurajojnë dhe të mos ndihmojnë qytetarët në kryerjen e transaksioneve, pra depozitimin e fondeve kripto në aplikacione të tilla potencialisht mashtruese.

“Ftojmë qytetarët që të njihen me të ashtuquajturat “Task-scam Apps” ose Task-scam Apps, të cilat paraqesin një lloj mashtrimi ku mashtruesit joshin viktimat me premtime për fitime të lehta dhe të shpejta përmes detyrave të thjeshta, ku ata fitojnë me fitimet në formën e kripto-aseteve. Mashtrimet konsistojnë në faktin se fillimisht viktimat e mashtrimeve kontaktohen nga të ashtuquajturit rekrutues ose përfaqësues të aplikacionit ose miq, dhe fitimet sigurohen me detyra të vogla që janë të lehta për t’u kryer dhe ofrojnë pagesa të menjëhershme e të vogla. Si fillim, zakonisht kërkohet një depozitë fillestare në formën e kripto-aseteve”, apelon administrata.

Aplikacioni ose platforma funksionon për një kohë të caktuar që synon të krijojë besim dhe të tregojë se mundësia e fitimit është e ligjshme. Këto aplikacione nuk kanë një produkt apo shërbim real dhe përfaqësojnë një ekran prapa të ashtuquajturave skema piramidale, pra financohen nga investimi i anëtarëve të rinj. Pas një kohe të caktuar, organizatorët mbyllin platformën dhe fondet e personave që i kanë depozituar në platforma të tilla nuk do të kenë kurrë mundësi t’i rikuperojnë. Mashtrimi zakonisht nuk përfundon këtu, por vazhdon në fazën e dytë, pra mashtrimi për të ashtuquajturat. “rikuperimi i fondeve”, ku organizatorët e një platforme të tillë përfitojnë edhe njëherë nga viktimat dhe i drejtojnë njerëzit që duke depozituar fonde të reja mund të rikuperojnë fondet e humbura më parë. Në këtë mënyrë, viktimat e mashtrimit mashtrohen për herë të dytë dhe fondet me siguri nuk do t’u kthehen.

Kombet e Bashkuara (OKB) në raportet e tyre lidhur me krimin në periudhën pas Covid19, si dhe organizata të tjera ndërkombëtare, theksuan një formë të re të krimit të organizuar, përgjithësisht nga rajoni aziatik, ku përfshihet trafikimi i qenieve njerëzore, ku mijëra njerëz të cilët janë viktima të krimit të dhunshëm detyrohen të kryejnë mashtrime në lidhje me investimet në asete virtuale ose kripto dhe të kërkojnë viktima në të gjithë botën.

Advertisement

Si të njohim një platformë potencialisht mashtruese për të fituar para të shpejta?

1. Nuk i nënshtrohet rregullimit dhe mbikëqyrjes gjithëpërfshirëse nga një institucion kompetent në shtetin ose vendin e Bashkimit Evropian.
2. Nuk ekziston i ashtuquajturi program investitor ose eng. (letër e bardhë) për vetë projektin në formën e aseteve kripto të miratuara nga një autoritet ose organ kompetent.
3. Nuk është e mundur të gjenden të dhëna për emrin e shoqërisë, personat nga menaxhmenti, përkatësisht personat përgjegjës në personin juridik dhe ndonjëherë nuk ka fare subjekt të regjistruar.
4. Nuk gjendet asnjë e dhënë se personi juridik është i licencuar për veprimtarinë që ushtron, pra tregon “certifikata” fiktive për regjistrim pranë një autoriteti apo organi kompetent të një shteti të huaj.
5. Fushata intensive e marketingut përmes rrjeteve sociale dhe kryesisht për të njëjtën platformë apo aplikacion, përmes llogarive apo profileve të ndryshme në rrjetet sociale.
6. Komunikimi me personat që pretendojnë se janë kompetentë ose administratorë/rekrutues bëhet ekskluzivisht përmes rrjeteve sociale si Telegram, Whatsapp, pra aplikacione të ngjashme për komunikim, ndërkohë që anëtarësimi bëhet ekskluzivisht në një rreth të mbyllur, pra nëpërmjet një ftese të një miku ose një personi i cili është anëtar i grupit gjegjësisht administratori.
7. Aplikacionet që ofrojnë “fitime të shpejta” nuk disponohen në “PlayStore” ose “AppleAppStore” dhe mund t’i instaloni në pajisjen tuaj elektronike vetëm me një ftesë paraprake nga një mik.
8. Nuk mund të gjesh të dhëna të mbështetjes teknike për vetë platformën, domethënë nuk ka numra telefoni ose kuti elektronike kontakti.
9. Mjetet që depozitoni nuk mund t’i dispononi lirisht, pra nuk mund t’i tërhiqni kur të doni ose nëse ka mundësi të tilla, e njëjta gjë bëhet për një komision të caktuar, i cili ndonjëherë mund të jetë më i madh se vetë “investimi”.
10. Platforma reklamon shumë se bashkëpunon me kompani me reputacion për të treguar se ka legjitimitet.
11. Fitimet nga platforma lidhen me kryerjen e detyrave të caktuara, futjen e anëtarëve të rinj si dhe investimin për të avancuar në hierarkinë e aplikacionit që mundëson fitime shtesë.

Gjithashtu, Autoriteti i Inteligjencës Financiare u bën thirrje shkëmbimeve të kripto-aseteve që të respektojnë plotësisht Ligjin për Parandalimin e Pastrimit të Parave dhe Financimit të Terrorizmit, pra të zbatojnë masat dhe veprimet për të parandaluar pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, të cilat përfshijnë përgatitjen e një rreziku. vlerësimi nga pastrimi i parave dhe financimi i terrorizmit dhe përditësimi i rregullt i tij, prezantimi dhe aplikimi i programeve për reduktimin dhe menaxhimin efikas të rrezikut të identifikuar të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, analiza e klientëve, d.m.th identifikimi i çdo transaksioni pavarësisht nga shuma, raportimi dhe dorëzimi i të dhënave, informacioneve dhe dokumentacionit në administratë, ruajtja, mbrojtja dhe mbajtja e shënimeve të të dhënave, emërimi i një personi të autorizuar dhe zëvendësi i tij dhe/ose krijimi i një departamenti për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit.

Qytetarët që janë viktima të mashtrimeve të tilla duhet t’i denoncojnë tek organet kompetente.

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat