Lajme nga vendi
Maqedonia e Veriut shpenzon 22 euro për banor gjatë vitit, më së shumti për shëndetësi dhe arsim
Për hulumtim dhe zhvillim në vend mesatarisht në vit shpenzohen rreth 22 euro për kokë banori. Më së shumti për kërkime në shëndetësi dhe arsim, ndërsa më pak për mbrojtje dhe energji.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, në vitin 2020 për hulumtim dhe zhvillim në vend janë ndarë gjithsej 2.494.023.000 denarë ose 40.553.219 euro. Prej tyre, pjesa më e madhe – 63,5 për qind janë nga sektori i arsimit të lartë, pasuar nga sektori i biznesit – 25.6 për qind, sektori shtetëror – 9.6 për qind dhe vetëm 1.1 për qind në sektorin privat jofitimprurës.
Shumica e mjeteve financiare për kërkim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin e biznesit mbi 80 për qind janë nga fondet e veta. Mbi 98 përqind e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë të ardhura nga jashtë.
Pjesa më e madhe e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin afarist mbi 80 për qind janë nga fondet personale. Mbi 98 për qind e e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë me të ardhura nga jashtë.
Është interesante, megjithëse vetëm një e katërta e shpenzimeve të përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim janë në sektorin afarist, mbi 40 për qind e kërkimit ose 410 nga gjithsej 1.017 projekte kërkimore të përfunduara dhe të papërfunduara në vitin 2020 janë bërë këtu. Për krahasim, në sektorin e arsimit të lartë janë derdhur pothuajse dy të tretat e fondeve të përgjithshme, por janë vetëm 451 projekte, ose rreth 4 për qind më shumë projekte nga sektori i biznesit.
Më shumë para për hulumtim në shëndetësi – mbi 40 për qind, për bujqësi – 2,5 për qind, ndërsa për mbrojtje – 0,25 për qind
Shikuar nga aspekti socio-ekonomik dhe sektori i ekzekutimit, sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, pjesa më e madhe e mjeteve ose 42 për qind shkojnë për sektorin e shëndetësisë.
Për arsimin – 24 për qind, për avancimin e përgjithshëm të njohurive – 7,1 për qind, për prodhimin industrial dhe teknologjinë – 6,9 për qind, për kulturën dhe rekreacionin, religjioni dhe median – 4,1 për qind, për bujqësinë – 2,5 për qind, për sistemet politike dhe sociale, strukturat dhe proceset – 2,49 për qind.
Për mjedisin jetësor janë shpenzuar – 2,2 për qind, për transport, telekomunikacion dhe infrastruktura të tjera – 0,5 për qind, për mbrojtje – 0,25 për qind dhe për energji – 0,23 për qind.
Sektori i biznesit ka bërë më së shumti kërkime në sektorin e shëndetësisë – mbi 70 për qind të mjeteve të përgjithshme, ndërsa të gjitha mjetet nga sektori privat jofitimprurës janë ndarë në fushën e sistemeve, strukturave dhe proceseve politike dhe sociale.
Sektori qeveritar pjesën më të madhe të fondeve ose mbi 55 për qind i ka dedikuar për kërkime në fushën e avancimit të përgjithshëm të njohurive. Shumica e mjeteve për sektorin e arsimit të lartë – 36,5 për qind ishin në fushën e arsimit, ndërsa 31 për qind për shëndetësinë.
Në BE mesatarisht në hulumtimin dhe zhvillim, shtetet shpenzojnë nga 229 euro për kokë banori
Sipas të dhënave të Eurostat-it, planifikimet qeveritare buxhetore për kërkim dhe zhvillim në BE në vitin 2020 arrijnë në 0.77 për qind të BPV-së ose mesatarisht 229.8 euro për kok banori.
Në vitin 2020, planifikimet më të larta kishin Luksemburgu (608 euro për kokë banori), Danimarka (519 euro për person) dhe Gjermania (446.9 euro për kokë banori). Nga ana tjetër, më pak planifikime buxhetore për kërkim dhe zhvillim kanë Rumania (20.5 euro për kokë banori), Bullgaria (20.9 euro) dhe Letonia (41.5 euro për person).
Nga vendet e tjera të rajonit për të cilat Eurostat ka të dhëna, Serbia ka shpenzuar 31 euro për frymë për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020, ndërsa në vitin 2021, 32.9 euro, Kroacia ka shpenzuar 96.9 euro në 2020, ndërsa në 2021, 103 euro për frymë për kërkim dhe zhvillimin. Sllovenia ka shpenzuar 116 euro për banor për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020 dhe 127 euro në vitin 2021.
Ndarjet e Buxhetit të Qeverisë për hulumtim dhe zhvillimin, sipas metodologjisë së Eurostatit, mbulojnë jo vetëm kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria të kryera në institucionet qeveritare, por edhe kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria në tre sektorët e tjerë kombëtarë (ndërmarrjet e biznesit, jofitimprurëse private organizimi, arsimi i lartë), si dhe jashtë vendit. Të dhënat mblidhen nga autoritetet kombëtare duke përdorur të dhëna të mbledhura nga buxhetet publike
Nuk ka të dhëna të tilla për vendin tonë, por në pyetjen e MIA-s se sa shpenzon vendi për hulumtim dhe zhvillim, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës janë përgjigjur se shpenzimet e përgjithshme në përqindje të BPV-së në vendin tonë në vitin 2020 kanë qenë 0.38 për qind.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, bruto-prodhimi vendor në vitin 2020 ka qenë 655.931 milionë denarë, që do të thotë se shpenzimet e përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim në vitin 2020 ishin 2.492 milionë denarë ose 40,4 milionë euro.
Nëse merren të dhënat e fundit nga Regjistrimi i vitit 2021 se popullsia rezidente në vend është 1.836.713 qytetarë, atëherë llogaritjet tregojnë se vendi shpenzon rreth 22 euro për kokë banori në vit për kërkime dhe zhvillim.
Në BE për hulumtim në industri dhe teknologji shpenzohen 10 për qind, në sektorin e shëndetësisë 7,8 për qind, ndërsa për kërkime në hapësirë – 5,6 për qind
Në vitin 2021, planifikimet e përgjithshme buxhetore të Qeverisë për kërkime dhe zhvillim në BE arrijnë në 109,350 milionë euro ose 0.75 për qind të BPV-së ose 244 euro për kokë banori, që është rritje prej 32.5 për qind krahasuar me vitin 2011 kur ka qenë 184 euro për banorë.
Planifikimet më të larta në 2021 ka në Luksemburg (689 euro për person), e përcjellë nga Danimarka (530 euro për person) dhe Gjermania (470.9 euro për person). Nga ana tjetër, vendet e BE-së me planifikimet më të ulëta buxhetore për kërkim dhe zhvillim për person janë Rumania (19 euro për person), Bullgaria (24.1 euro për person), Letonia (44.6 euro për person) dhe Hungaria (59, 8 euro për person).
Të ndara sipas sektorëve, pjesa më e madhe e planifikimeve buxhetore ose mbi gjysma në vitin 2021 në BE janë për avancimin e përgjithshëm të njohurive, nga të cilat 35.9 për qind janë për kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga fondet e përgjithshme universitare dhe 17 për qind për avancimin e përgjithshëm të njohurive të financuara nga burime të tjera përveç fondeve universitare.
Vetëm 10.1 për qind e ndarjeve buxhetore për hulumtim dhe zhvillim janë në fushën e prodhimit industrial dhe teknologjisë, 7.8 për qind në sektorin e shëndetësisë dhe 5.6 për qind për kërkim në hapësirë.
Për hulumtim dhe zhvillim në fushën e energjisë janë rreth 4.7 për qind e mjeteve buxhetore të planifikuara për kërkim dhe shkencë në BE, pastaj 3.8 për qind janë në fushën e mbrojtjes, 3.2 për qind për transport dhe telekomunikacion, 3 për qind për bujqësi, 2.6 për qind për mjedisin, 1,9 për qind për sistemet dhe proceset politike dhe sociologjike, 1,8 për qind për kërkimin në vend, 1.5 për qind për arsimin dhe 1.2 për qind për kulturën, rekreacionin, religjion dhe mediat masive.
Ministria për Punë të Brendshme njofton se gjatë ditës së sotme policia e Shkupit në bashkëpunim me atë të Tetovës ka arrestuar dy persona nga Haraçina, pasi të njëjtit janë kapur duke transportuar 35 kilogramë drogë. Nga MPB bëjnë të ditur se pas dokumentimit të plotë të rastit ndaj dy personave në fjalë po ngritët kallëzim përkatës.
“Në orët e paradites në pikën pagesore në magjistralen Gostivar – Tetovë, zyrtarët policorë i kanë dhënë shenjë ndalimi automjetit të pasagjerëve “Range Rover”, me targa të Shkupit, i drejtuar nga K.A.(32), në të cilin O.A. (23) ishte pasagjer, të dy nga fshati Haraçinë i Shkupit. Personat nuk i janë bindur urdhrit të policisë për ndalimin e mjetit, por janë larguar me vrap duke dëmtuar një automjet të policisë, por shumë shpejt janë ndaluar dhe privuar nga liria. Gjatë kontrollit në bagazhin e automjetit janë gjetur 4 thasë me marihuanë, me peshë totale të rreth 35 kilogramëve, me vlerë të rreth 100 mijë eurove”, njoftojnë nga MPB.
Lajme nga vendi
Do të rritet çmimi për nxjerrjen e pasaportave, letërnjoftimeve dhe lejeve për vozitje në Maqedoni
Ministria për Punë të Brendshme informon se duke vepruar sipas përfundimit të Qeverisë, zbaton procedurë për ndryshimin e vendimit për çmimet për formularët për nxjerrjen e dokumenteve personale. Nga MPB për “360 shkallë” thonë se për momentin dokumentet personale nxirren me çmimet që kanë qenë deri tani.
Çmimet do të ndryshohen kur vendimi të hyjë në fuqi dhe të publikohet në Gazetën zyrtare të RMV-së, përcjell Telegrafi Maqedoni.
Çmimi i pasaportës për personat deri në 27 vjeç do të mbetet i pandryshuar dhe do të jetë 1.500 denarë, por pasaporta për personat mbi 27 vjeç do të jetë 2.000 denarë, që është rritje prej 500 denarë. Çmimi i letërnjoftimit do të jetë 310 denarë, që është rritje prej 120 denarë. Çmimi i patentë shoferit do të jetë 410 denarë, që është rritje prej 130 denarë.
Do të ketë ndryshime edhe në çmimet dhe formularët për procedurat me urgjencë.
Çmimi i pasaportës me procedurë urgjente do të jetë 6.100 denarë, që është rritje prej 1.600 denarë.
Çmimi i patentë shoferit me procedurë urgjente do të jetë 1.230 denarë, që është rritje prej 390 denarë.
Nga MPB thonë se ndryshimi i çmimeve vjen si pasojë e rritjes së çmimeve të blerjes së formularëve të importuar, rritjes së kostove për mirëmbajtjen e sistemit, që kryhet nga një operator ekonomik i huaj, si dhe blerjes së makinerive të reja për shkak të nevojës për zëvendësimin makinerive për personalizim.
Ndryshe, deri në shkurt të vitit 2024, qytetarët kanë detyrim ligjor të ndryshojnë të gjitha dokumentet personale të cilat i kanë me emrin e vjetër të shtetit “Republika e Maqedonisë”.
Lajme nga vendi
Nuk vdes nga sheqeri 19, pretendojnë mjekët – Nga se vdiq atëherë 6-vjeçarja Jana, e kishin gabuar mjekët?
Pse vdiq 6-vjeçarja Jana? Spitali klinik në Manastir është nën mbikëqyrje të jashtëzakonshme inspektuese. Dokumentacioni i plotë është duke u krehur nga prokuroria, policia, por pritet edhe një kontroll i jashtëzakonshëm nga një komision i formuar posaçërisht nga Ministria e Shëndetësisë.
Ndërkohë po merren deklarata nga stafi i përfshirë dhe po bisedohet me të gjithë ata që kanë pasur kontakt me vajzën.
Drejtori i spitalit në Manastir, Aleksandar Obednikovski, ka kërkuar nga ministri që të dërgohet një komision nga Shkupi që të mos ketë dyshim se diçka po fshihet.
Lajmi shqetësoi opinionin, sidomos pasi babai i Janës së vogël zbuloi se sipas analizave të gjakut ajo kishte sheqer 9 dhe më pas i dhanë glukozë me infuzion, e cila e rriti më tej sheqerin në 19, më pas ajo vdiq. Shkaqet e vdekjes komentohen edhe nga mjekët në rrjetet sociale.
Mjeku Nenad Lazarov thotë në statusin e tij në Facebook “Nuk vdes akute nga glicemia 19”.
Në postimin e tij, kolegët mjekë komentojnë situatën dhe thonë:
“Ju nuk vdisni nga glicemia, por vdisni nga ketoacidoza. Një humbje e rëndë për prindërit, por një ndërlikim i hiperglicemisë në fëmijëri, një gjendje akute ku shfaqet rezistenca ndaj insulinës, e ka këtë ndërlikim”.
Aksion policor si nëpër filma, arrestohen dy persona në pik pagesën afër Tetovës
Do të rritet çmimi për nxjerrjen e pasaportave, letërnjoftimeve dhe lejeve për vozitje në Maqedoni
Nuk vdes nga sheqeri 19, pretendojnë mjekët – Nga se vdiq atëherë 6-vjeçarja Jana, e kishin gabuar mjekët?
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
Bashkimi Demokratik për Integrim i “pabashkuar” në aktivitete: “Grupi i zjarrit” sot në Manastir, Ahmeti me ministrat në Çegran
-
Lajme nga vendi7 months ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 months ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi2 months ago
Bashkimi Demokratik për Integrim i “pabashkuar” në aktivitete: “Grupi i zjarrit” sot në Manastir, Ahmeti me ministrat në Çegran
-
Lajme nga vendi7 months ago
Çertifikohet Këshilli komunal në Tetovë
-
Lajme nga vendi7 months ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi7 months ago
Mijallkov duhet të fillojë vuajtjen e dënimit në burgun e Strugës
-
Lajme nga vendi2 months ago
Nga mesnata çmime të reja të derivateve të naftës
-
Lajme nga vendi7 months ago
Gjendet makina e vjedhur në Tetovë, arrestohet autori