Lajme nga vendi
Mbi 50% e kompanive të huaja nuk duan të investojnë rishtas në Maqedoninë e Veriut
Maqedonia e Veriut nuk po arrin të kalojë pragun vjetor të investimeve të huaja prej 1 miliard eurove, pavarësisht paralajmërimeve se anëtarësimi në NATO përkthehet me më shumë investime të huaja.
Maqedonia e Veriut është anëtarësuar në NATO më 2020.
Në bazë të të dhënave të Bankës Popullore në këtë shtet, Maqedonia e Veriut i ka pranuar 616.7 milionë euro në formë të investimeve të huaja, më 2023.
Kjo shifër është e përafërt me investimet e huaja në Kosovë, Malin e Zi dhe Bosnje – Hercegovinë.
Serbia, e cila nuk është anëtare e NATO-s, gjatë vitit 2023 ka arritur të tërheqë 4 miliardë euro e gjysmë euro në formë të investimeve të huaja.
Në mesin e vendeve fqinje, që janë pjesë e Bashkimit Evropian ose NATO-s, që tejkalojnë pragun e 1 miliard eurove në vit janë: Kroacia, Sllovenia, Shqipëria dhe Bullgaria.
Së fundi, edhe investitorët ekzistues në Maqedoninë e Veriut janë deklaruar se nuk janë të gatshëm të riinvestojnë.
Kryetari i Këshillit për Investime të Huaja, Viktor Mizo, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se në Maqedoni të Veriut po mungon një strategji gjithëpërfshirëse shtetërore për tërheqjen e investitorëve të rinj të huaj, por edhe për mbajtjen edhe të atyre që tashmë kanë investuar në vend.
Këshilli për Investime të Huaja përbëhet nga 130 kompani prej 20 vendeve të huaja.
Kompanitë që kanë investuar tashmë janë të industrisë automobilistike, bujqësisë, energjetikës, asaj për prodhim të ushqimit, telekomunikacionit, shërbimeve të teknologjisë informative, e tjera.
“Është e qartë se ka mungesë fokusi në këtë fushë. Mungon një strategji e qartë se në cilin drejtim duam të ecim si shtet. Kjo pasqyrohet edhe në rezultatet e anketës së fundit të Këshillit të Investitorëve të Huaj, ku vetëm 43 për qind e kompanive tashmë të pranishme në vendin tonë, janë shprehur se rishtas do të investonin në vend, nëse për këtë gjë do të duhej të vendosnin tani”, ka thënë Mizo në disa përgjigje për Radion Evropa e Lirë.
Sipas tij, politikat e papërshtatshme dhe indiferente të institucioneve shtetërore për investitorët e huaj, kanë bërë që kompania KOSTAL – Maqedoni, t’i ridestinojë mjetet në një vend tjetër dhe të mos i investojë në zonat ekonomike të Maqedonisë së Veriut.
Zyrtarët qeveritarë, në anën tjetër, i cilësojnë si të suksesshme politikat për tërheqje të kapitalit të huaj.
Drejtori i Zonave Zhvillimore Industriale Teknologjike, Jovan Despotovski, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se drejtoria që përfaqëson kompanitë e huaja, ka nënshkruar kontrata për investim në vlerë prej 450 milionë eurove, më 2023.
“Investimet e huaja për vitin 2021, 2022 dhe 2023 janë rreth 1.8 deri në 2 miliardë euro”, ka thënë Despotovski.
Sipas tij, investitorët ankohen vetëm për rregullativën ligjore.
“Vërejtjet e kompanive që operojnë në zonat ekonomike kanë të bëjnë me ndryshimet e shpeshta ligjore, dhe që jetësimi i tyre nuk është i qëndrueshëm”, ka thënë ai.
Për t’i stimuluar investitorët e huaj që t’i drejtojnë sytë kah Maqedonia e Veriut, zyrtarë të Drejtorisë së Zonave Zhvillimore Teknologjike Industriale, kanë bërë të ditur se kompanitë e huaja do të fitojnë mbështetje nga ana e shtetit përmes grantit për krijim të vendeve të reja të punës në vlerë prej 3.250 eurosh për çdo vend pune.
Megjithatë, sipas tyre, ky grant është i kushtëzuar me sigurimin e pagave 50 për qind më të mëdha sesa mesatarja shtetërore.
“Kjo do të thotë se kompania do të marrë mjete nga shteti për çdo pagë neto, e cila do të jetë më e lartë se 1.000 euro. Kjo është një nga mënyrat se si do të nxisim përforcim të rritjes së pagave”, ka theksuar në fillim të këtij muaji Despotovski.
Gjatë kësaj jave, Drejtoria për Zona Zhvillimore Teknologjike Industriale, si përfaqësuese e Qeverisë, e ka ndërprerë marrëveshjen me kompaninë gjermane NEXT.E.GO MOBILE SE, për ndërtimin e fabrikës së veturave elektrike në Tetovë.
Paraprakisht, ky projekt është paralajmëruar me shumë bujë nga zyrtarët shtetërorë, të cilët patën përmendur hapjen e 3-4.000 vendeve të reja të punës.
Në fillim të këtij viti është ndërprerë edhe marrëveshja me kompaninë greke Arhirodon, për ndërtimin e hidrocentralit Cebren, pasi është thënë se kompania nuk ka arritur t’i sigurojë mjetet për realizim të projektit.
Më 2021, në kohën kur Zoran Zaev ishte kryeministër i shtetit, ai pati thënë se gjigantët e teknologjisë, Google dhe Facebook, do të shtrijnë kapitalin e tyre në Maqedoninë e Veriut.
Ato kanë mbetur vetëm premtime.
Si investime kapitale ishte paralajmëruar dhe ndërtimi i studiove të filmit në Shkup, të aktorit John Malkovich, si dhe rivitalizmi i kompleksit të liqenit Tresca, po në Shkup, përmes investitorëve turq.
Edhe këto kanë mbetur vetëm premtime.
Njëjtë, premtim ka mbetur edhe paralajmërimi i vitit 2021, për një investim në vlerë të 30 milionë eurosh nga kompania jugkoreane “Almak” dhe kompania amerikane “Dura Automotive Systems” për ndërtimin e një objekti për prodhimin e profileve të lehta për industrinë e automobilave ku duhej të punësoheshin 70 punëtorë me paga rreth 2.000 euro.
Ekspertët e ekonomisë thonë se korrupsioni dhe mungesa e punëtorëve bëjnë që të Maqedonia e Veriut të mos jetë vend atraktiv për investitorët e huaj.
“Njëri nga faktorët kryesorë që tani, dhe në të ardhmen, do të jetë shkak për mosgatishmërinë e investitorëve të huaj për të investuar në Maqedoninë e Veriut, në radhë të parë është fuqia gjithnjë e më e pakët e fuqisë punëtore në vend, e cila duhet t’iu përgjigjet kërkesave të investitorëve” ka thënë Arben Halili, ligjërues në Fakultetin e Ekonomisë në Universitetin e Tetovës.
Në raportin e organizatës ndërkombëtare, Transparency International, sa i përket Indeksit për Përceptim të Korrupsionit, për vitin 2023, Maqedonia e Veriut është renditur në listën e vendeve ku drejtësia e dobët mundëson lulëzim të korrupsionit.
Ky vend ka shënuar përparim të lehtë, me 42 pikë – dy më shumë se vitin e kaluar – por që, sipas raportit, progresi ka shënuar kthim mbrapa, pas ndryshimeve që janë bërë në Kodin Penal.
Indeksi radhit çdo vit 180 shtete dhe territore të botës në bazë të nivelit të perceptuar të korrupsionit në sektorin publik. Ai përdor një metodologji pikësh, sipas së cilës zero tregon për një vend shumë të korruptuar, ndërsa 100 për një vend të pastër nga kjo dukuri.
Ndërkohë, pushteti dhe opozita i interpretojnë ndryshe rezultatet sa u përket investimeve të huaja në Maqedoninë e Veriut.
“Nëse i shikojmë të dhënat ndër vite, për periudhën 2006-2016, gjithsej investimet e huaja direkte arritën në 3.024.25 milionë euro, ose mesatarisht 274.93 milionë euro në vit. Ndërsa, në periudhën kohore 2017-2023, gjithsej shtatë vjet kalendarikë, fluksi i përgjithshëm i investimeve të huaja direkte (IHD) në Maqedoninë e Veriut arriti në 3.237,03 milionë euro, ose mesatarisht rreth 462.43 milionë euro për secilin nga shtatë vjetët”, ka theksuar zëvendëskryeministri i Maqedonisë së Veriut, Fatmir Bytyqi.
Por, për opozitën maqedonase, OBRM-PDUKM-së, trendin e rënies së investimeve e tregon fakti se Maqedonia e Veriut, në bazë të të dhënave të Bankës Botërore, radhitet në mesin e vendeve me më pak investime të huaja.
“Rezultatet në fushën e investimeve të huaja direkte janë katastrofale në krahasim me vendet e Ballkanit Perëndimor. Së bashku me Bosnje-Hercegovinën, Maqedonia [e Veriut] është në fund të tabelës, për sa u përket investimeve të huaja në tre vjetët e fundit”, kanë thënë zyrtarë të kësaj partie opozitare.
Në Maqedoni të Veriut, qysh prej vitit 2006 është investuar në promovimin e vendit si shtet me mundësi të mëdha investimi, duke bërë edhe ndryshime ligjore që përfshinin lehtësime si shmangja e taksave, subvencionet për kompanitë importuese, subvencionet për pagesën e kontributeve për sigurimin e të punësuarve, grante për infrastrukturë, tokë ndërtimore të subvencionuar e tjera.
Me këtë rast ishte hapur edhe Agjencia për Investime të Huaja, Drejtoria për Zona Teknologjiko-Industriale, të cilat kanë për detyrë promovimin e Maqedonisë së Veriut si shtet të volitshëm për investime të huaja, përmes fushatave të ndryshme dhe mbështetjes administrative për investitorët potencialë./REL/
Tri vajza mbrëmë kanë shpëtuar në mënyrë të sigurt pasi kanë hasur në derra të egër në majën e Vodnos. Qendra për Menaxhim me Kriza (QMK) kumtoi sot se raporti ka arrit në numrin 112.
“Mbrëmë tre vajza të cilat po zbrisnin nga maja e Vodnos, pas orës 23 në drejtim të Vodnos së mesme hasën në derra të egër. Në numrin 112 në QMK kanë denoncuar se një tufë me derra të egër kanë qenë vazhdimisht pas tyre dhe rreth tyre edhe pse ata kanë zbritur përmes rrugës së asfaltuar dhe se kanë qenë shumë të frikësuara. Më pas ata kanë kërkuar që të lirohet trau në Vodno të mesme që të afërmit e tyre të mund t’i marrin me automjete. Në orën 23:42, personi që ka lajmëruar urgjencën ka njoftuar në numrin 112 në QMK se në vendngjarje ka arritur një furgon policor dhe se të gjithë janë të sigurt”, thuhet në informacionin e QMK-së.
Lajme nga vendi
Nikoloski: Do të bëjmë gjithçka për të ndërprerë tenderët e dyshimtë për mirëmbajtjen e rrugëve
Do të bëjmë gjithçka me Ndërmarrjen Publike për Rrugë Shtetërore për të ndërprerë tenderët e dyshimtë për mirëmbajtjen e rrugëve dhe mirëmbajtjen e Ndërmarrjes Publike në bashkëpunim me rrugën e Maqedonisë, theksoi zëvendëskryeministri dhe ministri i Transportit Aleksandar Nikoloski në daljen e tij të mëngjesit në TV Sitel.
Ai shprehu dyshime në funksionimin e Komisionit të shkallës së dytë për ankesa për prokurim publik, duke theksuar se tenderin për mirëmbajtjen e rrugëve disa vite me radhë e fiton e njëjta kompani – Mirsad Komerc.
Para dy vitesh dola në një konferencë për shtyp dhe thashë se në vend që t’i jepte mjete Rrugës së Maqedonisë për pastrimin e autostradave dhe kositjen e barit në autostrada, që është vepër e Rrugës së Maqedonisë, JPDP i dha tender një kompanie private. Mirsad Komerc, që rastësisht është nga Kërçova, është edhe lider i BDI-së dhe atë për 2 milionë euro fantastike. Në këto vite nuk kemi parë asnjë degë të prerë dhe as bar të pastruar nga kjo kompani. Rrugës, drejtori i vjetër i JPDP-së përsëri thirri tenderin për të njëjtën kompani, Mirsad Commerce, e cila e fitoi me magji. Kompanitë e tjera ankohen dhe komisioni i shkallës së dytë për ankesat e prokurimit publik, me sa jam i informuar, i hedh poshtë të gjitha ankesat. Dua të pyes kryetarin e komisionit të nivelit të dytë, i cili në thelb duhet të jetë një organ i pavarur, si është e mundur që ata të refuzojnë ankesat e të gjitha kompanive të tjera dhe Mirsad Commerce, që dega nuk e ka prerë, të vazhdojë të punojë. ? Si ka mundësi që ai komision dytësor të marrë një vendim të tillë duke pasur parasysh se ka pasur dyshime të tilla për funksionimin e tij, të marrim REK Manastir ku e njëjta kompani “Markovski Kompani” fitoi tenderët në 4-5 vitet e fundit, dhe situata në REC. Manastiri është katastrofik, theksoi Nikoloski.
Ministri Nikoloski i bëri thirrje Prokurorisë Publike që të shqyrtojë punën e Komisionit të nivelit të dytë për ankesa për prokurim publik, sepse, siç tha ai, kanë marrë vendime të dyshimta.
Lajme nga vendi
Deri në dhjetor sallat kirurgjike në Qendrën Klinike do të punojnë me kapacitet të reduktuar! Taravari: Sërish do të bëjmë harmonizim me spitalin “8 Shtatori” dhe Spitalin e Qytetit
Tenderi i ri për furnizim me kompresorë të ri për sallat kirurgjike në Qendrën Klinike në Shkup do të bëhet përmes Ministrisë së Shëndetësisë. Ministri Arben Taravari tha se informacioni ka kaluar në seancën e fundit të qeverisë, dhe shpreson se deri në dhjetor të përfundojë vendosja e kompresorëve, deri atëherë, rastet e rënda do të dërgohen në spitalin “8 Shtatori” dhe në Spitalin e Qytetit “Shën Naumi i Ohrit”.
“Do të shkojmë përmes furnizimit publik, që të jetë sa më transparente, do të kërkojmë që afatet sa më shpejt të përfundojnë, normalisht. Ndoshta do të vendosim kusht që të përfundojë për 3-4 muaj. Deri atëherë do të vazhdohet me kompresorë të jashtëm? Duhet ashtu, kështu do të funksionojmë deri në, shpresoj deri në nëntor apo dhjetor, kur do të përfundojë komplet operacioni i vendosjes së stacionit të ri për kompresorë dhe instalimi i ri, deri atëherë, sërish do të bëjmë harmonizim me spitalin “8 Shtatori” dhe Spitalin e Qytetit”, deklaroi Taravari./tv21.tv
Një furgon me 50 emigrantë është përmbysur, më shumë se 30 të plagosur
Hasën në derra të egër në Shkup, autoritetet arrijnë t’i shpëtojnë tri vajza
Ish-ministri i Shëndetësisë dhe afera e maskave për mbrojten nga COVID19 në Gjermani!
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi2 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi2 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve