Lajme nga vendi
Karnavalet e Bozovcës, tradita e neglizhuar
Pa ose me mbështetje të vogël nga shteti, Ministria e Kulturës, ose në rastin më të keq me premtime për fonde që nuk u ndanë asnjëherë nga Komuna e Tetovës, organizatorët janë të bindur që do ta vazhdojnë, qoftë edhe me manifestimin tradicional brenda fshatit. Së bashku me Ditën e Verës, Karnavalet ilire të Bozovcës janë vetëm një pjesë e vogël e thesarit popullor të festimeve pagane që duhet të valorizohet, pasi rrezikojnë zhdukjen
Evis HALILI
Shkup, 28 janar – Karnavalet e Bozovcës këtë vit shënojnë 15 vjetorin e rikthimit. Pa ose me mbështetje të vogël nga shteti, Ministria e Kulturës, ose në rastin më të keq me premtime për fonde që nuk u ndanë asnjëherë nga Komuna e Tetovës, organizatorët janë të bindur që do ta vazhdojnë, qoftë edhe me manifestimin tradicional brenda fshatit. Në pritje të rezultateve të Konkurseve vjetore në Kulturë, nga Këshilli organizativ i apelojnë institucioneve që të tregohen më të vëmendshëm sa i takon ngjarjeve të tilla që ruajnë në një formë unike traditat dhe kulturën shqiptare. Ruajtja e trashëgimisë kulturore, traditave të festimit të stinës dhe nisjes së një jete të re janë arsyet që çdo vit organizatorët insistojnë dhe arrijnë të organizojnë manifestimin, qoftë edhe me pjesëmarrje modeste dhe në disa raste edhe pa mbështetje financiare nga institucionet.
“Jemi mësuar që t’na japin pak mjete financiare, ose aspak, një vit po një vit jo. Vjet morëm 130 mijë denarë, qesharake… këtë vit ndoshta edhe nuk na financojnë. Sa i takon komunës së Tetovës, as që kemi aplikuar, ata na kanë 5.500 euro borxh, ose para që na i dedikuan për manifestimin që nga viti 2016 dhe akoma nuk i kemi marrë. Vjet ishim në Prishtinë e Suharekë ku manifestimi u realizua falë mbështetjes së institucioneve kosovare të kulturës”, thotë Neshat Mehmedi, një prej organizatorëve. Karnavalet ilire të Bozovcës do të zhvillohen në 11 dhe 12 mars. Manifestimi qendror zhvillohet në fshat, ndërsa të nesërmen Karnavalet ilire zbresin në Tetovë, në një defile në rrugët kryesore të qytetit… Organizatorët i përmbahen një programi të thjeshtë i bazuar në gojëdhëna të mbledhura nga më të moshuarit e materialet etnografike për mënyrën sesi kjo zonë shënonte ndërrimin e stinëve, kalimin nga dimri në pranverë. Ritualet e nusërimit, të ashtuquajtura “të teleisjes”, tipike për këtë zonë, prezantimi i veshjeve tradicionale do të jenë disa prej pikave kryesore të programit, krahas lojërave, shtrimit të gostive me ushqimet vendase në tre shtëpi të improvizuara enkas për të pritur të ftuarit dhe gostitjen e tyre.
“Vitin e kaluar organizuan edhe një konferencë lidhur me teleisjen, që nëse do të kemi mundësi financiare do ta botojmë si një përmbledhje. Por kjo formë e pritjes për fonde çdo vit nuk është e arsyeshme. Institucionet e kulturës duhet të njohin këtë manifestim me një status të posaçëm, ashtu si e meriton”, thonë në Këshillin organizativ. Karnavalet ilire të Malësisë së Sharrit konsiderohen si më të vjetrat në Ballkan dhe vazhdojnë të ngacmojnë kërshërinë e studiuesve. Të ngjashme me Karnavalet e Bozovcës konsiderohen ato të Pojanit (Korçë – Shqipëri), ku dy zonat dallojnë vetëm sa i takon ndryshimeve në veshjet tradicionale. Së bashku me Ditën e Verës, Karnavalet ilire të Bozovcës janë vetëm një pjesë e vogël e thesarit popullor të festimeve pagane që duhet të valorizohet, pasi rrezikojnë zhdukjen. (koha.mk)
Imunizimi midis fëmijëve në shoqërinë e Maqedonisë së Veriut ka rënë ndjeshëm, thonë mjekët vendas. Mosbesimi, dyshimet, “konsultimet” nga rrjetet sociale janë disa nga arsyet pse prindërit nuk i çojnë fëmijët për vaksinim, raporton Zëri i Amerikës.
Edhe pse në vitin 2000, Maqedonia e Veriut mori mirënjohje nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, pasi mbulimi i vaksinimit për disa vaksina ishte më i madh se 95 përqind, kjo përqindje tani është më e ulët, thotë Katerina Stavriq, pediatre në Klinikën e Fëmijëve në Shkup. Pandemia e Covid, thotë ajo, ndikoi në këtë trend negativ.
“Pas Covid-it, 2022, 2023, pothuajse të gjitha vaksinat i kemi nën 90%, përveç vaksinës së Hepatitit që merret në maternitet dhe BSZ, të gjitha vaksinat e tjera janë nën 90%, që është një rrezik që t na paraqiten sëmundje. Dhe po e shohim atë. Kemi kollë të keqe, jemi në kufi me fruthin dhe me këtë mbulim mund të kemi lehtësisht një epidemi, siç kemi pasur në vitin 2018”, thotë Stavriq.
Niveli më i ulët i vaksinimit është për vaksinën HPV, rreth 50 përqind, si dhe për dozën e parë të vaksinës së fruthit. Ndryshe nga rajonet e tjera në vend, situata është disi më e mirë në rajonin Ohër-Strusë.
“Veçanërisht për vaksinën gjashtëvalente, imunizimin kundër poliomielitit, hepatitit B, difterisë dhe kollës së keqe, përqindja është mbi 97 përqind për vitin 2024, ndërsa vaksina primare për Hepatitin B dhe kundër tuberkulozit e dhënë në muajin e parë është 100 përqind”, thotë Jovanka Strulakova Korovesoska, epidemiologe në Qendrën për Shëndet Publik në Ohër.
Përveç pandemisë Covid, mjekët tregojnë edhe arsye të tjera për përqindjen e ulët të imunizimit.
“Ka disa faktorë. Besoni, prindër që janë gjithnjë e më shumë hezitues dhe kanë pyetje. Ata shpesh kërkojnë përgjigje për këto pyetje në rrjetet sociale. Këtu marrin dezinformata, konsultohen me prindërit e tjerë dhe prapë marrin dezinformata”, thotë pediatri Stavriq.
Në rajonin e Ohrit përqindja e vaksinimit me vaksinën MRP, përkatësisht kundër fruthit, rubeolës dhe parotitit është më e ulëta.
Për të rritur shtrirjen e imunizimit, është mirë të mendohet për një vaksinim më intensiv në terren në shkolla dhe zona rurale, sugjerojnë mjekët.
Në shkolla nuk duhet të ketë kafene sepse janë institucione arsimore, thonë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH). Pasi Sdk, pas raportimeve të qytetarëve në mjetin Raporto problem, publikoi një tekst se oborret e shkollave janë shndërruar në lokale ku mbahen festa, ditëlindje, madje edhe dasma, Ministria deklaroi se kjo praktikë duhet të ndalet.
“Në shkolla kryhen aktivitete edukative dhe jemi dakord që të mos ketë përmbajtje apo shërbime nga të cilat nuk përfitojnë të rinjtë dhe procesi i tyre arsimor. Kryesia e re e Ministrisë së Arsimit në 6 muajt e fundit i është afruar zgjidhjes së sfidave të shumta që janë akumuluar në vitet e fundit, ndaj besojmë se do të gjendet një zgjidhje e përshtatshme në lidhje me pyetjen që ju jeni duke kërkuar”, tha Ministria e Arsimit.
Me lejen e Komunave, drejtorët e shkollave u japin me qira oborret kompanive private, me arsyetimin se do të mirëmbahen terrenet sportive, të cilat nxënësit do të mund t’i përdorin gjatë orëve të mësimit.
Pas përfundimit të mësimit, terrenet sportive shfrytëzohen nga klubet sportive apo qytetarët që merren me sport deri në orët e vona të natës. Por, në vend që të jenë vetëm për aktivitete sportive, nëpër oborre bëhen kafene, në të cilat ndonëse ndodhen në institucione arsimore për të mitur, hidhet alkool, bëhen ditëlindje, festa e deri në dasma.
Sipas anketës, në territorin e Komunës Qendër shkollat fillore “Dimitar Miladinov” dhe “11 Oktomvri” janë të shënuara si oborre të shkollave që jepen me qira për aktivitete sportive, në Komunën e Aerodromit shkolla “Bllaze Koneski”, kurse në Komunën e Kisella Vodës oborret janë lëshuar për balona në shkollat ”Krume Kepeski” dhe “Kuzman Shapkarev”. Në Komunën e Karposhit, oborri i shkollës “Petar Pop Arsov” është lëshuar për çerdhe private.
Në këto shkolla që janë përgjegjësi e komunave nuk ka kafene, por qytetarët ankohen se ka aktivitete sportive deri në orët e vona të natës dhe ka shumë zhurmë në verë.
Lajme nga vendi
Mickoski takon familjen Rusi në SHBA: Ata janë shembull i shqiptarëve të suksesshëm nga Maqedonia
Kryeministri, Hiristijan Mickoski gjatë vizitës në SHBA ka takuar familjen shqiptare Rusi të cilët janë me prejardhje nga Dibra.
Kryeministri në profilin e tij në Facebook shkruan se me familjen Rusi kanë diskutuar për mundësitë për forcimin e lidhjeve mes diasporës dhe Maqedonisë, si dhe për projekte që do të sjellin përfitime për të gjithë qytetarët.
Besoj se vetëm të gjithë së bashku, pavarësisht nga përkatësia etnike, mund të punojmë së bashku për të ndërtuar një Maqedoni stabile dhe të begatë.
Ne kemi nevojë për të gjithë ata që mund të kontribuojnë, si në vendlindje ashtu edhe nga diaspora, për të krijuar të ardhmen që meritojmë”, shkruan Mickoski në Facebook./Telegrafi/
Rritet numri i shitjeve të veturave të reja në BE
Mjekët në RMV thonë se vaksinimi te fëmijët ka rënë, pasi prindërit dezinformohen
Ministria e Arsimit e RMV-së: Oborret e shkollave të mos shndërrohen në kafene
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi2 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi2 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve