Connect with us

Lajme nga vendi

Besimi: Teknologjia dhe njohuritë do të jenë shtytësit e rritjes në ekonominë e re globale

Published

on

Teknologjia do të ketë një nga rolet kryesore në ekonominë e re të riglobalizuar, duke kontribuar në të gjitha sistemet, nga tregtia dhe investimet, përmirësimi i inovacionit dhe rezistencës së sektorit privat, fuqia punëtore, deri te ballafaqimi me ndryshimet klimatike dhe tranzicioni energjetik. Vlerësimet janë se rreth 70 për qind e vlerës së re të krijuar në ekonominë globale do të rezultojë nga teknologjia digjitale, shkruan në kolumnën e tij të fundit, ministri i Financave, Fatmir Besimi.

Teknologjia është jashtëzakonisht e rëndësishme në uljen e kostove gjatë tregtimit dhe rritjen e tregtisë së shërbimeve.

“Jetojmë në një kohë ku teknologjitë e ndryshojnë tregtinë fizike më shpejt se kurrë, si inteligjenca artificiale, DLT, shtypja 3D, sensorët inteligjentë, etj., që bartin më shumë elasticitet në zinxhirin e furnizimit, tregtinë ndërkufitare, menaxhimin më të mirë të rrezikut dhe zbutjen e krimit financiar. Në këtë drejtim, nevojitet bashkëpunim më i madh për zbatimin e proceseve të identitetit digjital, përmirësimin e funksionimit të sistemit dhe mjedisit rregullator”, thekson ministri.

Duke iu referuar investimeve, ministri thekson mjete të reja për nxitjen e investimeve të huaja direkte, si krijimi i bazave të të dhënave të furnitorëve dhe investitorëve të qëndrueshëm.

Sa i përket ballafaqimit me ndryshimet klimatike dhe tranzicionin energjetik, Besimi sërish përmend rolin e teknologjive të reja në këto procese.

Advertisement

“Transformimi energjetik lidhet ngushtë me ndryshimet klimatike, të cilat dolën në pah gjatë periudhës së kaluar. Masat që lidhen me tranzicionin energjetik i referohen teknologjive inovative dhe rritjes së efikasitetit energjetik, si dhe ndarjes së rritjes ekonomike nga konsumi i energjisë, veçanërisht në vendet në zhvillim. Teknologjia e gjelbër ishte në zhvillim edhe gjatë dekadës së fundit, falë përmirësimeve të vazhdueshme, me ç’rast energjia diellore dhe e erës bëhen gjithnjë e më të lira. Me vitin 2050, sipas disa llogaritjeve, kalimi nga karburantet fosile në energjinë diellore dhe të erës do të kursejë 12 trilionë dollarë në nivel global”, shkruan ministri.

Në vijim, Besimi shton se teknologjitë e reja janë ato që mund të kontribuojnë në produktivitet dhe qëndrueshmëri më të madhe në bujqësi. Ato mund të ndihmojnë në testimin e cilësisë së tokës, mbjelljen, monitorimin e kulturave bujqësore, vlerësimin e përpunimit të tokës, si dhe lidhjen me furnizuesit dhe blerësit e rinj.

“Platformat digjitale për produktet bujqësore, si Farm Pas u ndihmojnë miliona bujqve në zonat rurale, që të marrin çmime të arsyeshme si dhe financa për zgjerimin e biznesit të tyre”, thekson ministri.

Në këtë kolumnë, thuhet se inovacioni dhe përshtatshmëria në periudhën e ardhshme do të jenë ato që do të sigurojnë qëndrueshmërinë e biznesit. Teknologjitë e reja, si dhe inteligjenca artificiale pritet që të japë kontribut të rëndësishëm në shumë sektorë si prodhimtaria, bujqësia, farmaceutika, shërbimet shëndetësore dhe kujdesi, etj. Stimulimi dhe përkrahja e investimeve direkte në fushën e digjitalizimit, si në tregtinë elektronike dhe fintech, mund të ofrojnë përkrahje të konsiderueshme për ekonominë në drejtim të krijimit të vendeve të reja të punës, veçanërisht në periudhën pas kovid-it.

Advertisement
Advertisement

Lajme nga vendi

VLEN në Vicë, Durmishi: Jemi me popullin

Published

on

Karavani i koalicionit VLEN – Tetovë sonte ka vizituar malësinë e Tetovës, ku ka qëndruar në fshatin Vicë.

Kryetari i degës së Besës në Tetovë Besar Durmishi bashkë me kandidatët për deputet të zonës kanë bashkëbiseduar me banorët e Vicës dhe kanë dëgjuar ata për hallet dhe kërkesat.

Këtë e ka bërë të ditur Durmishi në profilin e tij në Facebook, duke shtuar se VLEN është me popullin!

Continue Reading

Lajme nga vendi

VLEN shpalos programin për zgjedhje: Zhdukje e bixhozit, decentralizim fiskal, aksionet në dorë të qytetarëve

Published

on

Në sheshin “Skënderbeu”, aty ku edhe e kanë selinë e përbashkët, koalicioni VLEN prezantoi një pjesë të programit qeveritar, ndërsa javën tjetër pritet të prezantohet i plotë. Migrimi dhe ekonomia do të jenë shtyllat kryesore. Për këtë, kandidati për president Arben Taravari, tha se qytetarëve do t’u mundësojnë që deri në fund të mandatit, të marrin pagë mesatare prej 800 eurove.

Nuk mund të vazhdohet kështu me qeveri të korruptuar dhe zhvatëse, na duhet patjetër ndryshim. Për këtë arsye ne si koalicion VLEN në qeverisje duhet të garantojmë dhe rritjen e rrogës mesatare, kjo garancë e jona është që rroga mesatare do të jetë minimum 800 euro”, tha Arben Taravari – kandidat për president –VLEN.

Fjalime mbajtën e tre krerët e partive që përbëjnë VLEN-in, Izet Mexhiti, Bilall Kasami dhe Afrim Gashi. U prezantuan planet për zhdukjen e plotë të bixhozit, planet për decentralizim fiskal dhe lënien e aksioneve të ndërmarrjeve shtetërore në dorë të qytetarëve
Ne do t’u shpërndajmë të gjithë qytetarëve të Maqedonisë, 49% të aksioneve të ndërmarrjes shtetërore, pra do të shpërndajmë aksione në vlerë prej 10mijë euro për secilin individ. Këto aksione do të mund të shiten në treg dhe do të sjellin dinamikë të re ekonomike për familjet e secilit dhe do të mundësojë dhe futjen e kapitalit privat në këto ndërmarrje, gjë që sjellë modernizim dhe zhvillim”, pohoi Izet Mexhiti – Bartës liste Z1 – VLEN.

“Me fitoren e VLEN-it, ne besojmë se do të marrë fund sëmundja e madhe e kazinosë dhe lotarisë. Ne do të bëjmë çmos, që ta ndalojmë bixhozin. Ideja jonë është t’i ndalojmë edhe kreditë e shpejta që në fakt janë thjeshtë fajde. Do t’i anulojmë borxhet e njerëzve me kredi të shpejta”, pohoi Afrim Gashi – Bartës liste Z2 – VLEN.
Për këtë, ne angazhohemi që të kemi një decentralizim fiskal, të kemi bartje të ingerencave në pushtetin lokal sepse pushteti lokal është i njohur se është pushteti më afër qytetarëve. Ne do të angazhohemi që në mandatin tonë të transferojmë së paku gjysmë miliardë euro për zhvillimin e komunave tona dhe ndërtimin e infrastrukturës së munguar”, tha Bilall Kasami – Bartës liste Z6 – VLEN

Shkurt folën edhe bartësit e listave nga zonat 3, 4 dhe 5, por edhe përfaqësuesi i Lëvizjes Vetëvendosje, njëherazi kandidat për deputet në zonën 6, Bekim Qoku.

Advertisement

“Ne jemi për Maqedoninë e Veriut si partnere e NATO-s dhe si një vend i integruar në Bashkimin Europian. Jemi për partneritet dhe miqësi në Ballkan por jemi gjithashtu kundër atyre që bashkëpunojnë me Beogradin problematik, me pinjollët e Millosheviqit dhe me Moskën agresore”, pohoi Bekim Qoku – VLEN.

“Shqiptarët e Çashkës dhe Velesit, presin vëmendjen e shtetit. Kemi garanca nga presidenti Taravari dhe nga koalicioni VLEN se në Qeverinë e ardhshme, shqiptarët e zonës 3, nuk do të lihen vetëm”, tha Shener Bilalli – Bartës liste Z3 – VLEN .

Ne kemi programin tonë elektoral, plani VLEN 2030. Me politikat tona ekonomike dhe zhvillimore ne do të arrijmë që në vitin 2030, të jenë 150 euro për kokë banori”, u shpreh Mendurim Zermanovski – Bartës liste Z4 – VLEN.

“Duke e ditur se kush qëndron përballë nesh, një listë plot skandale dhe njerëz të dyshimtë, ne kemi sigurinë e plotë se në zonën pesë do të bëhet surpriza më e madhe. Të mos harrojmë se morali vlen edhe në politikë, ndryshimi vlen, guximi vlen, fitorja vlen”, pohoi Salim Sulejmani – Bartës liste Z5 – VLEN.

Përndryshe në listat e votimit, si për president ashtu edhe për deputetë, koalicioni VLEN do të ketë numrin gjashtë në renditje, në bazë të ndryshimeve të fundit të Kodit Zgjedhor që i solli Komisioni Shtetëror Zgjedhor.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

EMIGRIMI I FRIKSHËM: Plakje dhe ikje e popullatës

Published

on

Për çdo vit nga Maqedoni po shpërngulen 12 mijë njerëz tregojnë analizat e Entit të Statistikës. Përveç se me shpërnguljen e madhe, vendi ka probleme edhe me natalitetin e ulët. Nga Entit i Statistikës thonë se kjo ndërlidhet më së shumti me uljen e lindshmërive ku veçmë dhjetë vite Fertiliteti që paraqet numrin e të lindurve të gjallë në raport me numrin e përgjithshëm të popullsisë femërore në periudhën fertile është 1.5 fëmijë për një grua, përderisa për reproduksion të thjeshtë nevojitet 2.1 fëmijë.Njëherësh statistika zbardh se nëse në vitin 2002, një e katërta e popullsisë ishte e re, tani kjo shifër është ulur me 18 për qind në më pak se një e pesta e e popullsisë. Apo thënë ndryshe nëse në vitin 2002 kishim 24 për qind të rinj nga numri i përgjithshëm i popullsisë, në vitin 2022 kjo shifër është ulur me 18 për qind.

Prej vitesh, sipas hulumtimit të Institutit Republikan Ndërkombëtar të publikuar në mars të vitit të kaluar, problemet kryesore të theksuara nga qytetarët janë të natyrës ekonomike që i shtyëjnë ndaj migrimit: papunësia, varfëria, pagat e ulëta.

Kohë më parë në diskutimet e Forumit të Prespës në Strugë u konstatua se arsyeja e emigrimit nga Ballkani nuk janë vetëm paratë, por edhe politika.Një gjyqësor i pavarur dhe korrupsioni zero janë parakushte të rëndësishme që të rinjtë të mos largohen nga vendi apo të kthehen në shtëpi.Është gjithashtu e nevojshme të trajtohet mosbesimi në institucionet dhe mundësitë e pamjaftueshme për të rinjtë, të cilat janë ndër arsyet kryesore të emigrimit.

“Kur i pyesim të rinjtë se pse largohen nga vendi, punësimi dhe arsimimi janë dy arsyet kryesore, por edhe klima e përgjithshme në lidhje me mënyrën se si funksionon vetë vendi ndikon në motivin e një të riu që të largohet vetë nga vendi”, thotë Petar. Barlakovski, autor i hulumtimit “Rinia dhe Regjistrimi”.

“Në dallim nga opinioni fillestar që kishim për këtë temë, por edhe shoqërisht pranohet se të rinjtë ikin nga shteti vetëm për arsye financiare (edhe pse ai segment nuk mund të përjashtohet), sipas hulumtimit tonë, të rinjtë më së shumti shqetësohen nga mungesa e drejtësisë, cilësia e jetesës, korrupsionin dhe partizimin e shoqërisë. Kjo më tej u krijon probleme në punësim, avancim dhe hapje të biznesit të tyre, shoqëria e partizuar krijon staf jo cilësor, ndaj të rinjtë vendosin të shkojnë diku ku puna e tyre do të vlerësohet dhe jeta e tyre, të paktën në pjesën më të madhe, do të varen nga aftësitë dhe përpjekjet e tyre”, thonë nga ekipi “Dua të qëndroj”.

Advertisement

Gjithashtu një popullsi e moshuar nënkupton mungesë të fuqisë punëtore në dispozicion, por edhe rritje të shpenzimeve qeveritare për skemat e pensioneve dhe kujdesin shëndetësor. Kostoja e një numri në rënie të të rinjve në Ballkan është llogaritur nga Fondacioni Westminster për Demokraci dhe Instituti për Zhvillim dhe Inovacion.

Studimi tregon se rajoni i Ballkanit Perëndimor po humbet çdo vit miliarda euro për shkak të migrimit të të rinjve. Për të vlerësuar pasojat ekonomike të kësaj dukurie, studimi merr parasysh si kostot e lidhura me arsimin – 2.46 miliardë euro – po ashtu edhe humbjet e mundshme në rritjen e Prodhimit të Brendshëm Bruto, pikërisht për shkak të largimit të të rinjve nga këto vende.

Llogaritet se vendet e Ballkanit Perëndimor humbasin për shkak të migrimit të të rinjve rreth 3.08 miliardë euro çdo vit në rritjen e mundshme të PBB-së dhe në rënien e konsumit. Nëse kësaj shifre i shtohen shpenzimet mbi arsimimin e tyre,atëherë kostoja në total është rreth 5.5 miliardë euro në vit. (koha.mk)

Continue Reading

Më të lexuarat