Lajme nga vendi
Ndihma për fëmijët e porsalindur në Maqedoni, e pamjaftueshme
Për Linda Iseni Kokën, e cila sapo ka lindur foshnjën e saj të parë, 5 mijë denarë (80 euro) në muaj që i merr ndihmë nga shteti maqedon, nuk mjaftojnë për të mbuluar as shpenzimet javore.
“Ato 5 mijë denarë harxhohen menjëherë. Nëse bëjmë një përllogaritje të shpejtë, 5 mijë denarë shkojnë për vitamina, qumësht… për gjërat që ka nevojë një foshnje e porsalindur dhe për një javë, më e shumta për dy – këto mjete më nuk i ke”, thotë ajo për Radion Evropa e Lirë.
Në Maqedoninë e Veriut ndihma e shtetit për fëmijën e parë është 5 mijë denarë. Kjo shumë jepet vetëm një herë.
Linda ka punuar pa kontratë të përhershme pune, rrjedhimisht nuk ka të drejtë në shfrytëzimin e pushimit me pagesë, andaj, siç thotë ajo, është e detyruar që krahas përkujdesjes për foshnjën e saj, të mendojë për një punë me orar të shkurtuar, në mënyrë që të mund të përballojë shpenzimet për foshnjën.
“Si nënë e re më duhet të rrisë djalin tim të vogël dhe njëkohësisht të mendoj për një punë, pasi shpenzimet janë të papërballueshme”, thotë ajo.
Edhe Mirosllava Simonovka, po ashtu nënë e një foshnjeje, thotë për Radion Evropa e Lirë se ndihma e shtetit për nënat është e vogël dhe se kjo e bën që të mendojë nëse do të sjellë në jetë edhe një fëmijë tjetër.
“Për të dalë nga spitali një palë rrobe me të cilat do ta vishni foshnjën tuaj kushtojnë 1 mijë denarë , pakoja e qumështit pluhur [nëse nëna nuk është gjidhënëse] kushton nga 1 mijë deri 1.400 denarë, vitaminat për zhvillimin e kockave të foshnjës kushtojnë 1 mijë denarë, dhe shto këtu dhe pecetat. Pra, ende pa dalë nga spitali pas lindjes, ju keni shpenzuar ato 5 mijë denarët”, thotë ajo.
Sipas saj, në këtë kohë krize, krevati dhe karroca për fëmijë konsiderohen luks, pasi shpenzimet për to tejkalojnë shumën prej 500 eurosh.
Me Ligjin e ri për mbrojtje të fëmijëve, i cili ka hyrë në fuqi në mars të vitit 2020, parashihet ndihmë e njëhershme për çdo fëmijë të lindur. Për fëmijën e parë ndihma është 5 mijë denarë (80 euro), për fëmijën e dytë është 20 mijë denarë (320 euro), ndërsa për fëmijën e tretë 60 mijë denarë (960 euro).
Përveç ndihmës së ulët financiare, lehonat ankohen edhe për vonesa në pagesën e pushimit të lehonisë.
Në bazë të Ligji për marrëdhënie pune, njëri nga dy prindërit ka të drejtë të marrë pushimin e lehonisë për nëntë muaj. Këto mjete i paguan Fondi për Sigurime Shëndetësore. Prindi merr 80 për qind të pagës që ka për nëntë muaj.
Ivana Ramadanova, nënë e një foshnje katër muajshe, thotë për Radion Evropën e Lirë se në kohën kur në familje vjen një anëtar i ri, vonesa e pagesës së pushimit të lehonisë paraqet barrë të rëndë për buxhetin e familjes.
“Paratë nga pushimi i lehonisë më vijnë çdo muaj në data të ndryshme. Për muajin qershor pagesa u realizua më 5 gusht, me arsyetimin se ishte ditë feste”, tregon ajo.
Sipas saj, është shumë e rëndësishme që këto pagesa të mos vonohen “dhe më rëndësishmja këto mjete të lëshohen në të njëjtën datë për të gjitha lehonat”, për shkak që siç thotë Ivana, ka nëna që varen nga këto të ardhura.
Nga Fondi për Sigurime Shëndetësore thonë se ky institucion nuk është punëdhënësi, dhe se nuk është i obliguar që paratë t’i lëshojë në të njëjtën datë për të gjitha lehonat.
Ata thonë se pagesa bëhet në varësi se kur është deponuar dokumentacioni.
“Thelbësore mbetet që me kohë të deponohet dokumentacioni i plotë. Vetë procesi për kontrollin dhe përpunimin e të dhënave nuk është i thjeshtë, andaj nevojitet kohë”, thonë për Radion Evropa e Lirë nga Fondi për Kursime Shëndetësore.
Ankesat e lehonave vijnë në kohën nataliteti po shënon rënie të vazhdueshme në Maqedoninë e Veriut.
Referuar të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, vitin e kaluar kanë lindur rreth 4 mijë fëmijë më pak, krahasuar me një dekadë më herët.
Gjatë vitit 2021 është regjistruar numri më i ulët i lindjeve, me gjithsej 18.790 lindje. Një dekadë më herët, pra në vitin 2011, numri i fëmijëve të lindur në Maqedoninë e Veriut ishte 22.770./REL/
Imunizimi midis fëmijëve në shoqërinë e Maqedonisë së Veriut ka rënë ndjeshëm, thonë mjekët vendas. Mosbesimi, dyshimet, “konsultimet” nga rrjetet sociale janë disa nga arsyet pse prindërit nuk i çojnë fëmijët për vaksinim, raporton Zëri i Amerikës.
Edhe pse në vitin 2000, Maqedonia e Veriut mori mirënjohje nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, pasi mbulimi i vaksinimit për disa vaksina ishte më i madh se 95 përqind, kjo përqindje tani është më e ulët, thotë Katerina Stavriq, pediatre në Klinikën e Fëmijëve në Shkup. Pandemia e Covid, thotë ajo, ndikoi në këtë trend negativ.
“Pas Covid-it, 2022, 2023, pothuajse të gjitha vaksinat i kemi nën 90%, përveç vaksinës së Hepatitit që merret në maternitet dhe BSZ, të gjitha vaksinat e tjera janë nën 90%, që është një rrezik që t na paraqiten sëmundje. Dhe po e shohim atë. Kemi kollë të keqe, jemi në kufi me fruthin dhe me këtë mbulim mund të kemi lehtësisht një epidemi, siç kemi pasur në vitin 2018”, thotë Stavriq.
Niveli më i ulët i vaksinimit është për vaksinën HPV, rreth 50 përqind, si dhe për dozën e parë të vaksinës së fruthit. Ndryshe nga rajonet e tjera në vend, situata është disi më e mirë në rajonin Ohër-Strusë.
“Veçanërisht për vaksinën gjashtëvalente, imunizimin kundër poliomielitit, hepatitit B, difterisë dhe kollës së keqe, përqindja është mbi 97 përqind për vitin 2024, ndërsa vaksina primare për Hepatitin B dhe kundër tuberkulozit e dhënë në muajin e parë është 100 përqind”, thotë Jovanka Strulakova Korovesoska, epidemiologe në Qendrën për Shëndet Publik në Ohër.
Përveç pandemisë Covid, mjekët tregojnë edhe arsye të tjera për përqindjen e ulët të imunizimit.
“Ka disa faktorë. Besoni, prindër që janë gjithnjë e më shumë hezitues dhe kanë pyetje. Ata shpesh kërkojnë përgjigje për këto pyetje në rrjetet sociale. Këtu marrin dezinformata, konsultohen me prindërit e tjerë dhe prapë marrin dezinformata”, thotë pediatri Stavriq.
Në rajonin e Ohrit përqindja e vaksinimit me vaksinën MRP, përkatësisht kundër fruthit, rubeolës dhe parotitit është më e ulëta.
Për të rritur shtrirjen e imunizimit, është mirë të mendohet për një vaksinim më intensiv në terren në shkolla dhe zona rurale, sugjerojnë mjekët.
Në shkolla nuk duhet të ketë kafene sepse janë institucione arsimore, thonë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH). Pasi Sdk, pas raportimeve të qytetarëve në mjetin Raporto problem, publikoi një tekst se oborret e shkollave janë shndërruar në lokale ku mbahen festa, ditëlindje, madje edhe dasma, Ministria deklaroi se kjo praktikë duhet të ndalet.
“Në shkolla kryhen aktivitete edukative dhe jemi dakord që të mos ketë përmbajtje apo shërbime nga të cilat nuk përfitojnë të rinjtë dhe procesi i tyre arsimor. Kryesia e re e Ministrisë së Arsimit në 6 muajt e fundit i është afruar zgjidhjes së sfidave të shumta që janë akumuluar në vitet e fundit, ndaj besojmë se do të gjendet një zgjidhje e përshtatshme në lidhje me pyetjen që ju jeni duke kërkuar”, tha Ministria e Arsimit.
Me lejen e Komunave, drejtorët e shkollave u japin me qira oborret kompanive private, me arsyetimin se do të mirëmbahen terrenet sportive, të cilat nxënësit do të mund t’i përdorin gjatë orëve të mësimit.
Pas përfundimit të mësimit, terrenet sportive shfrytëzohen nga klubet sportive apo qytetarët që merren me sport deri në orët e vona të natës. Por, në vend që të jenë vetëm për aktivitete sportive, nëpër oborre bëhen kafene, në të cilat ndonëse ndodhen në institucione arsimore për të mitur, hidhet alkool, bëhen ditëlindje, festa e deri në dasma.
Sipas anketës, në territorin e Komunës Qendër shkollat fillore “Dimitar Miladinov” dhe “11 Oktomvri” janë të shënuara si oborre të shkollave që jepen me qira për aktivitete sportive, në Komunën e Aerodromit shkolla “Bllaze Koneski”, kurse në Komunën e Kisella Vodës oborret janë lëshuar për balona në shkollat ”Krume Kepeski” dhe “Kuzman Shapkarev”. Në Komunën e Karposhit, oborri i shkollës “Petar Pop Arsov” është lëshuar për çerdhe private.
Në këto shkolla që janë përgjegjësi e komunave nuk ka kafene, por qytetarët ankohen se ka aktivitete sportive deri në orët e vona të natës dhe ka shumë zhurmë në verë.
Lajme nga vendi
Mickoski takon familjen Rusi në SHBA: Ata janë shembull i shqiptarëve të suksesshëm nga Maqedonia
Kryeministri, Hiristijan Mickoski gjatë vizitës në SHBA ka takuar familjen shqiptare Rusi të cilët janë me prejardhje nga Dibra.
Kryeministri në profilin e tij në Facebook shkruan se me familjen Rusi kanë diskutuar për mundësitë për forcimin e lidhjeve mes diasporës dhe Maqedonisë, si dhe për projekte që do të sjellin përfitime për të gjithë qytetarët.
Besoj se vetëm të gjithë së bashku, pavarësisht nga përkatësia etnike, mund të punojmë së bashku për të ndërtuar një Maqedoni stabile dhe të begatë.
Ne kemi nevojë për të gjithë ata që mund të kontribuojnë, si në vendlindje ashtu edhe nga diaspora, për të krijuar të ardhmen që meritojmë”, shkruan Mickoski në Facebook./Telegrafi/
Rritet numri i shitjeve të veturave të reja në BE
Mjekët në RMV thonë se vaksinimi te fëmijët ka rënë, pasi prindërit dezinformohen
Ministria e Arsimit e RMV-së: Oborret e shkollave të mos shndërrohen në kafene
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi2 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi2 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
You must be logged in to post a comment Login