Connect with us

Lajme nga vendi

Editorial / Varfëria është futur në çdo pore të jetës

Published

on

Inflacioni i lartë, ndryshimet e çmimeve dhe pamundësia e qeverisë për t’i bërë ballë këtij presioni, ka bërë që qytetarët e Maqedonisë së Veriut të jetojnë në një shtet të varfër me të ardhura tepër të ulëta. Sipas Bankës Botërore, 16.4 % e popullatës në Maqedoninë e Veriut jeton në varfëri ekstreme, ose që kanë të ardhura 5.5 dollarë më pakë në ditë. Më keq se Maqedonia e Veriut janë Shqipëria dhe Kosova me 17.6%, Mali i Zi me 15.6%. dhe Serbia ka një nivel nën 10%. Sipas Bankës Botërore, rritja e çmimeve dhe niveli i lartë i inflacionit mund të rrisin varfërinë në rajonin e Ballkanit, kur shumica e buxhetit të familjeve shkojnë për ushqime.

Kriza dhe varfëria ndjehen çdo ditë e më shumë

Qytetarët e Maqedonisë së Veriut thotë se çdo ditë e ndiejnë koston e lartë të jetesës. Me pagat që marrin apo edhe me pensionet, mezi arrijnë të mbulojnë shpenzimet personale dhe të familjes apo të paguajnë faturat e rrymës. Qytetarët me një rrogë minimale mezi arrijnë të mbijetojnë, duke pasur parasysh se ushqimi është bërë shumë i shtrenjtë, ndërsa pensionistët me pensionin që marrin mezi arrijnë të paguajnë faturat e energjisë elektrike, të ngrohjes dhe të ujit.

Sipas të dhënave të data bazës botërore për koston e jetesës, Numbeo, nga 139 vende, Maqedonia e Veriut renditet në vendin e 188 sa i përket kostos së jetesës. Në indeksin e shpenzimeve të jetesës të Numbeos llogaritet çmimi i banimit, ushqimit, restoranteve dhe fuqisë blerëse. Nga vendet e rajonit, sipas këtij indeksi, vetëm Kosova ka kosto më të lirë të jetesës, duke u renditur në vendin e 134-të.

Ndërkaq, sipas të dhënave të Entit shtetëror të Statistikave, numri i qytetarëve të Maqedonisë së Veriut që jetojnë në varfëri është në rritje. Sipas këtyre të dhënave, më 2020, 452,000 qytetarë kanë jetuar nën kufirin e varfërisë.

Advertisement

Të dhënat e Entit të Statistikave po ashtu vënë në pah se është thelluar hendeku midis të pasurve dhe të varfërve, pasi më 2020 koeficienti për këtë arriti në 31.4, krahasuar me 30.7 sa ishte më 2019.

Mbi 70 milionë banorë, në varfëri ekstreme

Kombet e Bashkuara kanë njoftuar se rritja e çmimeve të ushqimit dhe energjisë ka shtyrë mbi 71 milionë persona në mbarë botën në varfëri që nga fundi i shkurtit kur Rusia nisi luftën ndaj Ukrainës. Në raportin e Programit për Zhvillim i OKB-së (UNDP), i publikuar në korrik, gjithashtu paralajmërohet për rrezikun e trazirave shoqërore në disa vende për shkak të trazirave ekonomike.

Analizat e bëra në 159 shtete në zhvillim tregojnë për rritje të çmimeve të mallrave këtë vit që kanë goditur pjesë të Ballkanit, Afrikës Sub-Sahariane, Azisë dhe vende tjera.

Kostoja e jetesës po çon miliona njerëz në varfëri dhe madje edhe uria po përhapet me shpejtësi marramendëse. Rusia dhe Ukraina së bashku përbëjnë pothuajse çerekun e eksporteve globale të grurit dhe mbi gjysmën e eksporteve të vajit të lulediellit.

Advertisement

Çmimet e energjisë po ashtu janë rritur pas paqartësive lidhur me luftën, por po ashtu për shkak se Rusia ka ndërprerë disa eksporte të naftës dhe gazit. Para luftës, Rusia ishte eksportuesja më e madhe në botë e gazit natyror dhe eksportuesja e dytë e naftës së papërpunuar. Sanksionet perëndimore ndaj Rusisë, që janë vendosur për ta ndëshkuar Moskën për shkak të pushtimit të Ukrainës, kanë përkeqësuar gjithashtu presionet e inflacionit.

Disa shtete janë goditur më së keqi nga inflacioni, tha kjo agjenci e OKB-së, përfshirë Haitin, Argjentinën, Egjiptin, Irakun, Turqinë, Filipinet, Ruandën, Sudanin, Kenian, Shri Lankën dhe Uzbeksitanin. Në shtetet si Afganistani, Etiopia, Mali, Nigeria dhe Jemeni, ndikimi i inflacionit është më i madh, për shkak se këto shtete veçse kanë nivele të larta të varfërisë.

Varfëria ka prekur në palcë çdo pikë të jetës

Varfëria është futur në çdo pore të jetës. Fatkeqësisht në Maqedoninë e Veritu qytetarët janë të varfër për bukë, të varfër për ajër të pastër, të varfër për drejtësi, të varfër për energji. Varfëri ka nëpër dyqane dhe pensionistët e numërojnë çdo qindarkë dhe bredhin nga një supermarket në tjetrin duke blerë atë produkt që është ndoshta 2-3 denarë më i lirë. Për shkak të varfërisë, rrugët janë me gropa, e fatkeqësisht varfëria vjen edhe për shkak të punëtorëve të paaftë, për shkak të menaxhimit të papaftë, për shkak të varfërisë në dije e aftësi.

Varfëria është futur në arsim dhe për fat të keq, shpesh gjen personel të paarsimuar dhe të paaftë që pret të jenë ndërtuesit e ardhshëm të kësaj shoqërie dhe të aftët largohen me këmbëngulje.

Advertisement

Fatkeqësisht varfëria është bërë arti i të jetuarit në Ballkan. Mënyra se si mbijetojnë qytetarët dita-ditës dhe rregullojnë muajt është një art i vërtetë, një temë analize dhe diskutimi i gjerë. Fatkeqësisht populli i Ballkanit është bërë konsumatori më i madh i barërave qetësues.

Populli është ngopur me varfërinë dhe është e trishtueshme kur shpresa vdes ngadalë dhe populli po bëhet i varfër edhe për shpresë!

Qeveria të marrë masa urgjente

Qeveria e Maqedonisë së Veriut duhet që sa më shpejt të aplikoj zgjidhje në interes të qytetarëve. Një prej tyre që shihet si opsion, e që u hodh si ide ditëve të fundit është taksa më të larta për të pasurit. Por edhe kjo zgjidhje është “thikë me dy tehe” sepse mund të ulë investimet, mund të mbesin shumë njerëz pa punë dhe mund të mbyllen kompani. Megjithatë, shteti duhet të mendojë për zgjidhjen më pak të dhimbshme e në të mirë të qytetarëve.

Më e rëndësishmja në mirëqenien ekonomike është që qeveria të mbetet fort e angazhuar për të luftuar korrupsionin dhe ekonominë joformale. Në të kundërtën, rezultatet e krizës së luftës së Rusisë në Ukrainë do të rrisë edhe më shumë shkallën e varfërisë për shkak të shtrenjtimit të produkteve ushqimore dhe të energjisë.

Advertisement

Fatkeqësisht nuk ka vesh për të dëgjuar kërkesat e sindikalistëve të cilët kërkojnë një rritje lineare të pagave për 2800 denarë. Andaj, revoltën të rinjtë po e shfaqin duke ikur nga vendi, kurse më të moshuarit po heshtin nga frika se mund të humbasin edhe atë qe e kanë./Zhurnal.mk/

Advertisement
1 Comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Lajme nga vendi

Tragjedia e rradhës në Kumanovë, spitali nga vend shpëtimi u bë shkak i vdekjes!

Published

on

Thuajse tragjeditë në kanë fund, apo janë normale në këtë shtet tragjikomik që njerëzit viktimizohen dhe askush nuk mban llogari. Pas tragjedisë në Koçan ku i gjithë vendi u trondit e rajoni e më gjërë, derisa jemi në ditë zie në qytetin e Kumanovës ka ndodhur një tragjedi tjetër. Mbase, bëhet fjalë vetëm për një viktim nuk nënkupton se nuk duhet të flitet apo tragjedia është e parëndësishme. Po flasim për jetë njerëzish, nëse kështu humbin njerëzit po humbet edhe kuptimi i të jetuarit në këtë vend ku je i rrezikuar në çdo moment, shkruan Zhurnal.

Babai i Vedatit: Për dy minuta ma mbytën djalin –

“Për dy minuta ma kanë marr djalin, ai e ka hetuar menjëherë, se ka pasur dhimbje e ka ndal vetë, por deri sa e qova unë ti jap pak ujë aty te çezma ta freskoj, djali më shkoj.”

Babai i të ndjerit Vedat Ademi rrëfen për TV21 tmerrin që kanë përjetuar në Spitalin e Kumanovës. Amet Ademi thotë se nga terapia që i kanë dhënë, djali ka pasur reaksion të fortë alergjik dhe ka ndërruar jetë.

Ata akoma pa u bërë 24 orë kthehen te spitali duke treguar se një gabim mjekësor i mbyti djalin në lule të rinisë. Ai tha se e çoi djalin në këmbë të veta për ta shëruar, ndërsa nga spitali e nxorën në arkivol.

Advertisement

Mesditë e së hënës ndodhi ajo që nuk duhej të ndodh tha drejtori Stefan Trajanovski. Sipas tij askush nuk do t’i ikë përgjegjësisë, por fillimisht pritet raporti i autopsisë nga Instituti i mjekësisë ligjore. Ndonëse në librezën e shëndetësisë ka shkruar se 32 vjeçi është alergjik nga analgetikët, terapia intravenoze me infuzion i është dhënë pikërisht me këtë substancë analgini që dyshohet se i solli edhe vdekjen klinike.

Familjarët pretendojnë se spitali ka dashur ta fsheh rastin duke e thirrur menjëherë shërbimin mortor, për ta dërguar në murg. Por, me insistim të prindërve rasti është denoncuar edhe në polici.

“Me datë 17.03.2025 në ora 11.35 në Stacionin Policor të Kumanovës është marrë njoftim nga Spitali i Përgjithshëm i Kumanovës se në gjendje të rënduar shëndetësore në spital është sjellë V.A. Me urdhër të prokurorit publik, trupi i pajetë është dorëzuar për autopsi, ndërsa nga zyrtarët policorë është bërë kontrolli dhe intervistimi i të gjithë personelit mjekësor të pranishëm. Rasti është duke u zbardhur.”

Nga Ministria e Shëndetësisë thonë se kanë formuar komision të posaçëm, të cilët do të iniciojnë një kontroll të jashtëzakonshme nga Inspektorati shtetëror sanitar shëndetësor për të zbuluar lëshimet e mundshme nga personeli mjekësor, raport i cili do ti dorëzohet prokurorisë për hetim të mëtutjeshëm të rastit. Ndryshe varrimi i të ndjerit u bë dje në qytetin e Kumanovës!

Vedati nën dhe hetimet vazhdojnë!

Advertisement

Pavarësisht përfundimit apo epilogut të hetimeve i ndjeri nuk kthehet më. Edhe sa persona apo viktima të tjera duhet të largohen nga kjo për tu vendosur mbarë e mirë sistemi i funksionimit brenda këtij vendi? Spitalet janë vende ku qytetarët kërkojnë shpëtim e tragjedia ndodhë atëherë kur këto vende shndërrohen në tmerr të pacientëve, në vende ku hynë duke ecur e të nxjerrin në arkivol.

Një situatë e tillë ka qenë evidente gjatë pandemisë ku pacientët që hynin në spitale nuk dilnin të gjallë, një pjesë dërrmuese. Prandaj, edhe ky realitet zbutej me faktin se po bëhet propagandë mediatike kinse e vërteta është ndryshe. Por, jo në fakt kjo ishte e vërteta që numër i madh i pacientëve që hynin në ato dyer si pasojë e pakujdesisë mjekësore e shërbimeve jo cilësore nuk dilnin më të gjallë.

Shëndeti është brenga jonë e përditshme, mbase nuk i atakon vetëm të moshuarit pasi kohëve të fundit probleme të shumta shëndetësore po shfaqen edhe tek të rinjtë. Pra, nga lindja e deri në vdekje kujdesi shëndetësor na ndjek pas me ose pa dashje. Meqë, shëndeti është pjesë e pandashme e jona ka rëndësi dhe peshë të veçantë për secilin prej nesh. Përgjegjësia institucionale duhet të jetë në nivelin e duhur për të ofruar shërbime shëndetësore më produktive. Me fjalë të tjera nevojitet të rritet besimi në institucionet e shëndetësisë. /Zhurnal.mk

Continue Reading

Lajme nga vendi

Avokati Marjan Vitanovski hoqi dorë nga mbrojtja e Lupço Palevski Pallço

Published

on

Avokati Marian Vitanovski hoqi dorë nga mbrojtja e autorizuar e Lupço Palevski Pallço, i akuzuar për vrasjen e Vanjës dhe Pançes

Gjykatësi Ivica Stefanovski para fillimit të debatit të sotëm e lexoi vendimin e avokatit nga Kumanova.

Palevskin vazhdon ta mbrojë avokatin Jovica Strashevski.

Seanca e sotme gjyqësore për vrasjet e Vanja Gjorçevska dhe Pançe Zhezhovski vazhdoi me marrjen në pyetje të të akuzuarit Velibor Manev.

Sipas paralajmërimit, pas marrjes në pyetje të Manevit, duhet të dëshmojë Bore Videvski, Vllatko Keshishev, Aleksandar Gjorçeski dhe në fund Palevski.

Advertisement

Sipas akuzës, Lupço Palevski, Boro Videvski, Velibor Manev dhe Vllatko Keshishov, si dhe babai i vajzës, Aleksandar Gjorçevski, akuzohen se bashkë planifikuan grabitjen e vajzës 14-vjeçare me qëllim që të detyrojnë një anëtar të familjes së saj më të ngushtë të japë të holla si shpërblim. Përderisa grabitja e të dëmtuarit Pançe Zhezhovski në Veles ishte bërë me qëllim që ta detyrojnë që tua japë veturën “Citroen” që ta shfrytëzojnë për grabitje të fëmijës në Shkup.

E mitura Vanja dhe Pançe nga Velesi, të cilët ishin raportuar si të zhdukur më 27 dhe 24 nëntor, ishin gjetur të vdekur në afërsi të Shkupit dhe Velesit më 3 dhjetor 2023.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Gjenden tre pako me amfetaminë në veturën “Golf V” me targa të Shkupit! Tre shkupjanë ishin në veturë

Published

on

Nga Ministria e Punëve të Brendshme njoftojnë se kanë parashtruar kallëzim penal për prodhim dhe shpërndarje të substancave narkotike ndaj B.G. (24) dhe A.M. (25), të dy nga Shkupi, por edhe ndaj A.A. (27) nga Shkupi, për mosraportim të veprës penale, përcjell TV21. Nga Policia thonë se të njëjtit janë kapur me amfetaminë.

“Me datë 17.03.2025 në pikën e pagesës Gjevgjeli, gjatë marrjes së masave, zyrtarë policorë të SPB-Strumicë – DPB Gjevgjeli kanë ndaluar veturën e pasagjerëve “Volkswagen Golf” me targa të Shkupit, e drejtuar nga B.G., dhe pasagjerë ishin A.M. dhe A.A.. Ndërsa në bazë të vendimit të gjykatës është kryer kontrolli i automjetit, gjatë të cilit në pjesën e përparme janë gjetur tre pako amfetamine me peshë totale afërsisht 1.5 kilogramë. Personat janë dërguar në Gjykatën Themelore Gjevgjeli, ku i është shqiptuar paraburgim ndaj B.G. dhe A.M.”, thonë nga MPB.

Continue Reading

Më të lexuarat