Lajme nga vendi
Maqedonia e Veriut shpenzon 22 euro për banor gjatë vitit, më së shumti për shëndetësi dhe arsim
Për hulumtim dhe zhvillim në vend mesatarisht në vit shpenzohen rreth 22 euro për kokë banori. Më së shumti për kërkime në shëndetësi dhe arsim, ndërsa më pak për mbrojtje dhe energji.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, në vitin 2020 për hulumtim dhe zhvillim në vend janë ndarë gjithsej 2.494.023.000 denarë ose 40.553.219 euro. Prej tyre, pjesa më e madhe – 63,5 për qind janë nga sektori i arsimit të lartë, pasuar nga sektori i biznesit – 25.6 për qind, sektori shtetëror – 9.6 për qind dhe vetëm 1.1 për qind në sektorin privat jofitimprurës.
Shumica e mjeteve financiare për kërkim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin e biznesit mbi 80 për qind janë nga fondet e veta. Mbi 98 përqind e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë të ardhura nga jashtë.
Pjesa më e madhe e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin afarist mbi 80 për qind janë nga fondet personale. Mbi 98 për qind e e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë me të ardhura nga jashtë.
Është interesante, megjithëse vetëm një e katërta e shpenzimeve të përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim janë në sektorin afarist, mbi 40 për qind e kërkimit ose 410 nga gjithsej 1.017 projekte kërkimore të përfunduara dhe të papërfunduara në vitin 2020 janë bërë këtu. Për krahasim, në sektorin e arsimit të lartë janë derdhur pothuajse dy të tretat e fondeve të përgjithshme, por janë vetëm 451 projekte, ose rreth 4 për qind më shumë projekte nga sektori i biznesit.
Më shumë para për hulumtim në shëndetësi – mbi 40 për qind, për bujqësi – 2,5 për qind, ndërsa për mbrojtje – 0,25 për qind
Shikuar nga aspekti socio-ekonomik dhe sektori i ekzekutimit, sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, pjesa më e madhe e mjeteve ose 42 për qind shkojnë për sektorin e shëndetësisë.
Për arsimin – 24 për qind, për avancimin e përgjithshëm të njohurive – 7,1 për qind, për prodhimin industrial dhe teknologjinë – 6,9 për qind, për kulturën dhe rekreacionin, religjioni dhe median – 4,1 për qind, për bujqësinë – 2,5 për qind, për sistemet politike dhe sociale, strukturat dhe proceset – 2,49 për qind.
Për mjedisin jetësor janë shpenzuar – 2,2 për qind, për transport, telekomunikacion dhe infrastruktura të tjera – 0,5 për qind, për mbrojtje – 0,25 për qind dhe për energji – 0,23 për qind.
Sektori i biznesit ka bërë më së shumti kërkime në sektorin e shëndetësisë – mbi 70 për qind të mjeteve të përgjithshme, ndërsa të gjitha mjetet nga sektori privat jofitimprurës janë ndarë në fushën e sistemeve, strukturave dhe proceseve politike dhe sociale.
Sektori qeveritar pjesën më të madhe të fondeve ose mbi 55 për qind i ka dedikuar për kërkime në fushën e avancimit të përgjithshëm të njohurive. Shumica e mjeteve për sektorin e arsimit të lartë – 36,5 për qind ishin në fushën e arsimit, ndërsa 31 për qind për shëndetësinë.
Në BE mesatarisht në hulumtimin dhe zhvillim, shtetet shpenzojnë nga 229 euro për kokë banori
Sipas të dhënave të Eurostat-it, planifikimet qeveritare buxhetore për kërkim dhe zhvillim në BE në vitin 2020 arrijnë në 0.77 për qind të BPV-së ose mesatarisht 229.8 euro për kok banori.
Në vitin 2020, planifikimet më të larta kishin Luksemburgu (608 euro për kokë banori), Danimarka (519 euro për person) dhe Gjermania (446.9 euro për kokë banori). Nga ana tjetër, më pak planifikime buxhetore për kërkim dhe zhvillim kanë Rumania (20.5 euro për kokë banori), Bullgaria (20.9 euro) dhe Letonia (41.5 euro për person).
Nga vendet e tjera të rajonit për të cilat Eurostat ka të dhëna, Serbia ka shpenzuar 31 euro për frymë për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020, ndërsa në vitin 2021, 32.9 euro, Kroacia ka shpenzuar 96.9 euro në 2020, ndërsa në 2021, 103 euro për frymë për kërkim dhe zhvillimin. Sllovenia ka shpenzuar 116 euro për banor për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020 dhe 127 euro në vitin 2021.
Ndarjet e Buxhetit të Qeverisë për hulumtim dhe zhvillimin, sipas metodologjisë së Eurostatit, mbulojnë jo vetëm kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria të kryera në institucionet qeveritare, por edhe kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria në tre sektorët e tjerë kombëtarë (ndërmarrjet e biznesit, jofitimprurëse private organizimi, arsimi i lartë), si dhe jashtë vendit. Të dhënat mblidhen nga autoritetet kombëtare duke përdorur të dhëna të mbledhura nga buxhetet publike
Nuk ka të dhëna të tilla për vendin tonë, por në pyetjen e MIA-s se sa shpenzon vendi për hulumtim dhe zhvillim, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës janë përgjigjur se shpenzimet e përgjithshme në përqindje të BPV-së në vendin tonë në vitin 2020 kanë qenë 0.38 për qind.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, bruto-prodhimi vendor në vitin 2020 ka qenë 655.931 milionë denarë, që do të thotë se shpenzimet e përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim në vitin 2020 ishin 2.492 milionë denarë ose 40,4 milionë euro.
Nëse merren të dhënat e fundit nga Regjistrimi i vitit 2021 se popullsia rezidente në vend është 1.836.713 qytetarë, atëherë llogaritjet tregojnë se vendi shpenzon rreth 22 euro për kokë banori në vit për kërkime dhe zhvillim.
Në BE për hulumtim në industri dhe teknologji shpenzohen 10 për qind, në sektorin e shëndetësisë 7,8 për qind, ndërsa për kërkime në hapësirë – 5,6 për qind
Në vitin 2021, planifikimet e përgjithshme buxhetore të Qeverisë për kërkime dhe zhvillim në BE arrijnë në 109,350 milionë euro ose 0.75 për qind të BPV-së ose 244 euro për kokë banori, që është rritje prej 32.5 për qind krahasuar me vitin 2011 kur ka qenë 184 euro për banorë.
Planifikimet më të larta në 2021 ka në Luksemburg (689 euro për person), e përcjellë nga Danimarka (530 euro për person) dhe Gjermania (470.9 euro për person). Nga ana tjetër, vendet e BE-së me planifikimet më të ulëta buxhetore për kërkim dhe zhvillim për person janë Rumania (19 euro për person), Bullgaria (24.1 euro për person), Letonia (44.6 euro për person) dhe Hungaria (59, 8 euro për person).
Të ndara sipas sektorëve, pjesa më e madhe e planifikimeve buxhetore ose mbi gjysma në vitin 2021 në BE janë për avancimin e përgjithshëm të njohurive, nga të cilat 35.9 për qind janë për kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga fondet e përgjithshme universitare dhe 17 për qind për avancimin e përgjithshëm të njohurive të financuara nga burime të tjera përveç fondeve universitare.
Vetëm 10.1 për qind e ndarjeve buxhetore për hulumtim dhe zhvillim janë në fushën e prodhimit industrial dhe teknologjisë, 7.8 për qind në sektorin e shëndetësisë dhe 5.6 për qind për kërkim në hapësirë.
Për hulumtim dhe zhvillim në fushën e energjisë janë rreth 4.7 për qind e mjeteve buxhetore të planifikuara për kërkim dhe shkencë në BE, pastaj 3.8 për qind janë në fushën e mbrojtjes, 3.2 për qind për transport dhe telekomunikacion, 3 për qind për bujqësi, 2.6 për qind për mjedisin, 1,9 për qind për sistemet dhe proceset politike dhe sociologjike, 1,8 për qind për kërkimin në vend, 1.5 për qind për arsimin dhe 1.2 për qind për kulturën, rekreacionin, religjion dhe mediat masive.
Lajme nga vendi
Ministria e Infrastukturës jep dy kontrata me negocim në vlerë rreth 1.5 milion euro për punë shtesë në rrugën Prizren-Tetovë
Ministria e Infrastukturës do të nënshkruajë sot dy kontrata me procedurë të negocuar pa publikim të kontratës në vlerë rreth 1.5 milion euro për punë shtesë në rrugën Prizren-Tetovë, shkruan Reporteri.net.
Kontratat janë dhënë për Lotin 1 dhe Lotin 3. Për kontratën me titull “Ndërtimi i rrugës Prizren – Kufiri me Maqedonin e Veriut (Tetovë), segmenti Struzhë – Kyçja në Autoudhën dr.Ibrahim Rugova në Prizren – Jug Loti 3”, vlera është 834 mijë e 424 euro. Për këtë lot, me kontratë është shëprblyer kompania “EUROKOS HOLDING SH.P.K”.
Ministria e Infrastukturës do të nënshkruajë sot dy kontrata me procedurë të negocuar pa publikim të kontratës në vlerë rreth 1.5 milion euro për punë shtesë në rrugën Prizren-Tetovë, shkruan Reporteri.net.
Kontratat janë dhënë për Lotin 1 dhe Lotin 3. Për kontratën me titull “Ndërtimi i rrugës Prizren – Kufiri me Maqedonin e Veriut (Tetovë), segmenti Struzhë – Kyçja në Autoudhën dr.Ibrahim Rugova në Prizren – Jug Loti 3”, vlera është 834 mijë e 424 euro. Për këtë lot, me kontratë është shëprblyer kompania “EUROKOS HOLDING SH.P.K”.
Kontrata tjetër, ajo për Lotin 1 është në vlerë 653 mijë e 715. Punimet do t’i kryej konsorciumi “4 A-M; PREMIUM BETON SH.P.K.; GPG Company Sh.p.k”.
Të dy kontratat janë dhënë dje, teksa nënshkrimi i tyre është planifikuar të bëhet sot.
MI kishte nënshkruar kontratat për këtë rrugë në vlerë 32 milionë euro në gusht të vitit 2024.
Për Lotin 1, ishte dhënë kontratë në vlerë 8 milionë euro, për Lot 2 15 milionë e 600 mijë euro, por që pastaj ishte kthyer në rivlerësim dhe për Lotin 3 në vlerë 8 milionë e 346 mijë e 804 euro.
Pas nënshkrimit të këtyre dy kontratave, Ministri i Infrastukturës, Libur Aliu, kishte thënë se ajo kjo rrugë mundëson edhe hapjen e një korridori të ri rrugor me ndikim ekonomik për të dyja vendet
“Kjo rrugë i lidhë dy autostrada ndërkombëtare të cilat kalojnë në të dy anët e maleve të Sharrit, dhe lidhja e këtyre dy rrugëve në pikën më të afërt mes tyre, përveç se i afron dy qytetet dhe dy shtetet tona, ajo mundëson edhe hapjen e një korridori të ri rrugor me ndikim ekonomik për të dyja vendet”, kishte shkruar Aliu para tetë muajsh./Reporteri.net
Kontrata tjetër, ajo për Lotin 1 është në vlerë 653 mijë e 715. Punimet do t’i kryej konsorciumi “4 A-M; PREMIUM BETON SH.P.K.; GPG Company Sh.p.k”.
Të dy kontratat janë dhënë dje, teksa nënshkrimi i tyre është planifikuar të bëhet sot.
MI kishte nënshkruar kontratat për këtë rrugë në vlerë 32 milionë euro në gusht të vitit 2024.
Për Lotin 1, ishte dhënë kontratë në vlerë 8 milionë euro, për Lot 2 15 milionë e 600 mijë euro, por që pastaj ishte kthyer në rivlerësim dhe për Lotin 3 në vlerë 8 milionë e 346 mijë e 804 euro.
Pas nënshkrimit të këtyre dy kontratave, Ministri i Infrastukturës, Libur Aliu, kishte thënë se ajo kjo rrugë mundëson edhe hapjen e një korridori të ri rrugor me ndikim ekonomik për të dyja vendet
“Kjo rrugë i lidhë dy autostrada ndërkombëtare të cilat kalojnë në të dy anët e maleve të Sharrit, dhe lidhja e këtyre dy rrugëve në pikën më të afërt mes tyre, përveç se i afron dy qytetet dhe dy shtetet tona, ajo mundëson edhe hapjen e një korridori të ri rrugor me ndikim ekonomik për të dyja vendet”, kishte shkruar Aliu para tetë muajsh./Reporteri.net
Pavarësisht se jemi në vitin 2025, studentët në universitetet shtetërore të vendit po vazhdojnë të përdorin indekse tradicionale, duke mbajtur ato në duar, pa pasur mundësinë për të përdorur një indeks elektronik. Ky fenomen ka ngelur si pasojë e një pengesë administrative , duke e bërë këtë proces të dështuar. Megjithatë, një hap i rëndësishëm ka ndodhur së fundmi. Me iniciativë të Kuvendit Studentorë të Universitetit “Shën Kirili dhe Metodi” (UKM), një ndryshim i rëndësishëm është realizuar në Rregulloren që rregullon përmbajtjen dhe formatin e diplomave, si dhe dokumenteve të tjera të rëndësishme. Ky ndryshim është publikuar në “Gazetën Zyrtare të Maqedonisë së Veriut”, dhe ka sjellë mundësinë për implementimin e indeksit elektronik, duke kaluar mbi pengesat administrative të deritanishme.
“Me iniciativë të Kuvendit Studentor të UKIM-it, është bërë një ndryshim i rëndësishëm në Rregulloren për përmbajtjen dhe formatin e diplomave, udhëzimet për përgatitjen e shtojcës së diplomës dhe dokumenteve të tjera publike, të publikuara në Gazetën Zyrtare të RMV, nr. 67 më 28.3.2025”, thonë ata.
Njëkohësisht, digjitalizimi ka qenë një prioritet edhe për Organizatën Kombëtare Studentore. Ata, me mbështetje nga Fondacioni për Demokraci të Westminster-it, realizuan një studim mbi gjendjen aktuale të digjitalizimit në arsimin e lartë, dhe zhvilluan një plan aksional për modernizimin e këtij sektori. Kjo ka çuar në një bashkëpunim me disa institucione për të përshpejtuar digjitalizimin dhe për të siguruar një administratë studentore më efikase.
“Si përfaqësues studentorë, ne mbetemi të angazhuar në përmirësimin e të drejtave të studentëve dhe modernizimin e proceseve akademike. Futja e indeksit elektronik nuk është vetëm një ndryshim teknik, por edhe një hap thelbësor për një proces administrativ më të thjeshtë dhe për qasje më të lehtë në informacion për të gjithë studentët”, përfundojnë përfaqësuesit e studentëve. Ndryshe, siç theksojnë ata, ky hap do të lehtësojë jetën e studentëve dhe administratës, duke krijuar një sistem më të shpejtë, më të sigurt dhe më efikas. (koha.mk)
Universiteti i Evropës Juglindore ka hapur dyert sot për maturantët, duke promovuar fakultetet dhe programet studimore që ofron ky universitet, shkruan Alsat.
Në UEJL ofrohen edhe studime të personalizuara, por edhe programe të reja të përvitshme, për të cilat studentët shprehin interesim dhe tregojnë rregullshmëri në ndjekjen e ligjëratave, u shpreh me rektori i UEJL-së, Abdylmenaf Bexheti.
Ai më tej shtoi se një nga arsyet kryesore se persë duhet të zgjidhet UEJL, është pikërisht punësueshmëria e madhe e studentëve të UEJL-së, e cila ka një tregues të lartë mbi 80 për qind.
“Mënyra e të studiuarit në UEJL, duke filluar nga strukturat programore, me njohuritë bazike të shkathtësive të studentëve, e ka dëshmuar edhe tregu i punës. Raportet e rregullta të tregut të punës na flasin se mbi 80 për qind e studentëve të UEJL, punësohen që tre muajt e parë pas diplomimit, në një shkallë të papunësueshmërisë së shtetit me 13 për qind, pra kjo është diçka që dëshmohet vetvetiu. Dhe krejt për fund, mendoj se studentët përshtypjet e tyre i formojnë mbi atë që i pyesin gjeneratat paraprake. Andaj sivjet vazhdojmë me risitë programe, pra kemi edhe dy programe specialistike sidomos, programi një vjeçar i shkencave shëndetësore, dhe ai i masterit të psikologjisë, dy risi që ne i ndjekim në bazë të nevojave të tregut të punës”, tha Abdylmenaf Bexheti. Rektor i UEJL-së.
Ministria e Infrastukturës jep dy kontrata me negocim në vlerë rreth 1.5 milion euro për punë shtesë në rrugën Prizren-Tetovë
INDEKS ELEKTRONIK PËR STUDENTËT! Më në fund nis realizimi i kërkesës së kamotshme
Universiteti i Evropës Juglindore ka hapur sot dyert për maturantët
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi3 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi3 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
You must be logged in to post a comment Login