Lajme nga vendi
Maqedonia e Veriut shpenzon 22 euro për banor gjatë vitit, më së shumti për shëndetësi dhe arsim
Për hulumtim dhe zhvillim në vend mesatarisht në vit shpenzohen rreth 22 euro për kokë banori. Më së shumti për kërkime në shëndetësi dhe arsim, ndërsa më pak për mbrojtje dhe energji.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, në vitin 2020 për hulumtim dhe zhvillim në vend janë ndarë gjithsej 2.494.023.000 denarë ose 40.553.219 euro. Prej tyre, pjesa më e madhe – 63,5 për qind janë nga sektori i arsimit të lartë, pasuar nga sektori i biznesit – 25.6 për qind, sektori shtetëror – 9.6 për qind dhe vetëm 1.1 për qind në sektorin privat jofitimprurës.
Shumica e mjeteve financiare për kërkim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin e biznesit mbi 80 për qind janë nga fondet e veta. Mbi 98 përqind e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë të ardhura nga jashtë.
Pjesa më e madhe e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin afarist mbi 80 për qind janë nga fondet personale. Mbi 98 për qind e e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë me të ardhura nga jashtë.
Është interesante, megjithëse vetëm një e katërta e shpenzimeve të përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim janë në sektorin afarist, mbi 40 për qind e kërkimit ose 410 nga gjithsej 1.017 projekte kërkimore të përfunduara dhe të papërfunduara në vitin 2020 janë bërë këtu. Për krahasim, në sektorin e arsimit të lartë janë derdhur pothuajse dy të tretat e fondeve të përgjithshme, por janë vetëm 451 projekte, ose rreth 4 për qind më shumë projekte nga sektori i biznesit.
Më shumë para për hulumtim në shëndetësi – mbi 40 për qind, për bujqësi – 2,5 për qind, ndërsa për mbrojtje – 0,25 për qind
Shikuar nga aspekti socio-ekonomik dhe sektori i ekzekutimit, sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, pjesa më e madhe e mjeteve ose 42 për qind shkojnë për sektorin e shëndetësisë.
Për arsimin – 24 për qind, për avancimin e përgjithshëm të njohurive – 7,1 për qind, për prodhimin industrial dhe teknologjinë – 6,9 për qind, për kulturën dhe rekreacionin, religjioni dhe median – 4,1 për qind, për bujqësinë – 2,5 për qind, për sistemet politike dhe sociale, strukturat dhe proceset – 2,49 për qind.
Për mjedisin jetësor janë shpenzuar – 2,2 për qind, për transport, telekomunikacion dhe infrastruktura të tjera – 0,5 për qind, për mbrojtje – 0,25 për qind dhe për energji – 0,23 për qind.
Sektori i biznesit ka bërë më së shumti kërkime në sektorin e shëndetësisë – mbi 70 për qind të mjeteve të përgjithshme, ndërsa të gjitha mjetet nga sektori privat jofitimprurës janë ndarë në fushën e sistemeve, strukturave dhe proceseve politike dhe sociale.
Sektori qeveritar pjesën më të madhe të fondeve ose mbi 55 për qind i ka dedikuar për kërkime në fushën e avancimit të përgjithshëm të njohurive. Shumica e mjeteve për sektorin e arsimit të lartë – 36,5 për qind ishin në fushën e arsimit, ndërsa 31 për qind për shëndetësinë.
Në BE mesatarisht në hulumtimin dhe zhvillim, shtetet shpenzojnë nga 229 euro për kokë banori
Sipas të dhënave të Eurostat-it, planifikimet qeveritare buxhetore për kërkim dhe zhvillim në BE në vitin 2020 arrijnë në 0.77 për qind të BPV-së ose mesatarisht 229.8 euro për kok banori.
Në vitin 2020, planifikimet më të larta kishin Luksemburgu (608 euro për kokë banori), Danimarka (519 euro për person) dhe Gjermania (446.9 euro për kokë banori). Nga ana tjetër, më pak planifikime buxhetore për kërkim dhe zhvillim kanë Rumania (20.5 euro për kokë banori), Bullgaria (20.9 euro) dhe Letonia (41.5 euro për person).
Nga vendet e tjera të rajonit për të cilat Eurostat ka të dhëna, Serbia ka shpenzuar 31 euro për frymë për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020, ndërsa në vitin 2021, 32.9 euro, Kroacia ka shpenzuar 96.9 euro në 2020, ndërsa në 2021, 103 euro për frymë për kërkim dhe zhvillimin. Sllovenia ka shpenzuar 116 euro për banor për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020 dhe 127 euro në vitin 2021.
Ndarjet e Buxhetit të Qeverisë për hulumtim dhe zhvillimin, sipas metodologjisë së Eurostatit, mbulojnë jo vetëm kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria të kryera në institucionet qeveritare, por edhe kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria në tre sektorët e tjerë kombëtarë (ndërmarrjet e biznesit, jofitimprurëse private organizimi, arsimi i lartë), si dhe jashtë vendit. Të dhënat mblidhen nga autoritetet kombëtare duke përdorur të dhëna të mbledhura nga buxhetet publike
Nuk ka të dhëna të tilla për vendin tonë, por në pyetjen e MIA-s se sa shpenzon vendi për hulumtim dhe zhvillim, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës janë përgjigjur se shpenzimet e përgjithshme në përqindje të BPV-së në vendin tonë në vitin 2020 kanë qenë 0.38 për qind.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, bruto-prodhimi vendor në vitin 2020 ka qenë 655.931 milionë denarë, që do të thotë se shpenzimet e përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim në vitin 2020 ishin 2.492 milionë denarë ose 40,4 milionë euro.
Nëse merren të dhënat e fundit nga Regjistrimi i vitit 2021 se popullsia rezidente në vend është 1.836.713 qytetarë, atëherë llogaritjet tregojnë se vendi shpenzon rreth 22 euro për kokë banori në vit për kërkime dhe zhvillim.
Në BE për hulumtim në industri dhe teknologji shpenzohen 10 për qind, në sektorin e shëndetësisë 7,8 për qind, ndërsa për kërkime në hapësirë – 5,6 për qind
Në vitin 2021, planifikimet e përgjithshme buxhetore të Qeverisë për kërkime dhe zhvillim në BE arrijnë në 109,350 milionë euro ose 0.75 për qind të BPV-së ose 244 euro për kokë banori, që është rritje prej 32.5 për qind krahasuar me vitin 2011 kur ka qenë 184 euro për banorë.
Planifikimet më të larta në 2021 ka në Luksemburg (689 euro për person), e përcjellë nga Danimarka (530 euro për person) dhe Gjermania (470.9 euro për person). Nga ana tjetër, vendet e BE-së me planifikimet më të ulëta buxhetore për kërkim dhe zhvillim për person janë Rumania (19 euro për person), Bullgaria (24.1 euro për person), Letonia (44.6 euro për person) dhe Hungaria (59, 8 euro për person).
Të ndara sipas sektorëve, pjesa më e madhe e planifikimeve buxhetore ose mbi gjysma në vitin 2021 në BE janë për avancimin e përgjithshëm të njohurive, nga të cilat 35.9 për qind janë për kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga fondet e përgjithshme universitare dhe 17 për qind për avancimin e përgjithshëm të njohurive të financuara nga burime të tjera përveç fondeve universitare.
Vetëm 10.1 për qind e ndarjeve buxhetore për hulumtim dhe zhvillim janë në fushën e prodhimit industrial dhe teknologjisë, 7.8 për qind në sektorin e shëndetësisë dhe 5.6 për qind për kërkim në hapësirë.
Për hulumtim dhe zhvillim në fushën e energjisë janë rreth 4.7 për qind e mjeteve buxhetore të planifikuara për kërkim dhe shkencë në BE, pastaj 3.8 për qind janë në fushën e mbrojtjes, 3.2 për qind për transport dhe telekomunikacion, 3 për qind për bujqësi, 2.6 për qind për mjedisin, 1,9 për qind për sistemet dhe proceset politike dhe sociologjike, 1,8 për qind për kërkimin në vend, 1.5 për qind për arsimin dhe 1.2 për qind për kulturën, rekreacionin, religjion dhe mediat masive.
Lajme nga vendi
Prokuroria thellon hetimin për rastin “Vedat Ademi”. Në pritje të autopsisë për të ngritur ak’uzë eventuale
Dosja hetimore e rastit të vdekjes së Vedat Ademit, e nxjerr ekskluzivisht në Emisioni “Inside21” tregon se i ndjeri ka vuajtur nga gurët në tëmth, duke e bërë që të kthehet nga Gjermania në Kumanovë për tu mjekuar dhe eventualisht për t’ju nënshtruar një intervenimi kirurgjikal. Sipas raportit, i ndjeri Vedat Ademi së pari është paraqitur në Emergjencë natën e 16 Marsit, ku është pranuar nga doktori kujdestar Asim Ademi, duke i dhënë infuzionin me përbërës pa analgin. Dokumentët zbulojnë që doktor Asimi Ademi është konsultuar me kirurgun Zoran Gjeorgjievski për kurim të mëtutjeshëm në spitalin ditor.
“Dr. Zoran Gjeorgjievski, Pa pasur informacion të mëparshëm që pacienti është alergjik në Analgetikë, e dha udhëzim që në infuzionin e dytë të shtohet ampula ANALGIN si përforcim të terapisë kundër dhimbjeve, kjo është evidentuar në shkresën për pranim të terapisë; Para aplikimit të terapisë së udhëzuar, infermieret kujdestare NUK e kanë pyetur pacientin në mënyrë plotësuese për ragime eventuale alergjike ndaj barërave të cakutara dhe madje NUK është kontrolluar libreza e shëndetësisë”, thotë Raporti i Komisionit të posaçëm të MSH.
Nga Prokuroria, deri më tani kanë marr në pyetje të gjitha palët relevante të përfshira në këtë tragjedi. Janë duke u ekzaminuar edhe dokumentet shëndetësore të të ndjerit nga mjeku amë Rexhai Dalipi, i cili fillimisht i ka dhënë tableta Pantroprazoll, nga internisti ku janë bërë kontrollet e fundit dhe ekg, deri tek mjekët në Gjermani, ku Vedat Ademi ishte me punë të përkohshme atje ku ka ndjerë dhimbjet e para.
Lëshime të shumë janë gjetur nga Komisioni i posaçëm i përbërë nga 5 specialist të klinikave universitare siç janë: Gjorgji Trajkovski, Vladimir Avramvoski, Enes Shehu, Goran Mitrevski dhe Smillko Jovanovski.
“Pas nisjes me procesin e reanimimit kardio-pulmunar është thirrur edhe anesteziologu dhe internisti kujdestar, komisioni ka konstatuar që nuk ka raport EKG të defibrilatorit. MUNGOJNË pajisjet për respirator automatik të ventilimit mekanik në tërë spitalin, si pasojë pacienti ka qenë i intubuar dhe i ventiluar me BALON ambulantor i lidhur me bombolën e oksigjenit, por në rast të vazhdimit të reanimimit do të ishte patjetër të lidhet me respirator”, thuhet ne raport.
Nga Prokuroria e Kumanovës thonë se ende janë në pritje të raportit të autopsisë nga Mjekësia Ligjore.
Ata për Inside21 thonë se hetimin janë duke e bërë edhe në dosjen mjekësore të pacientit të ndjerë për të parë gjendjen e tij shëndetësore ndër vite. Shefja e Prokurorisë së Kumanovës, Teuta Ramadani, flet ekskluzivisht për këtë çështje duke thënë se vendimtare është raporti autopsisë që presin. Pas saj, do të merren edhe masat përkatëse ndaj të dyshuarve për të ngritur akuzat adekuate, tha Ramadani.
“Kur kemi pasoja fatale shkojmë më veprën penale: Vepër e rënd kundër shëndetit të njerëzve, sipas Nenit 217 të Kodit Penal, ku parashikohet burgim deri në 10 vite. Mirëpo shkaku i vdekjes do të vërtetohet në bazë tu autopsisë që është kyçe për hetuesinë se a do shkojnë në përgjegjësi penale”, tha Teuta Bediu-Ramadani, Prokurore në PTHP-Kumanovë.
Ndërkaq, raporti i Inspektoratit shtetëror sanitar shëndetësor tregon edhe lëshime të tjera. Intervenimi i ngathët në procesin e reanimimit në kushte spitalore nuk do të ishte me fatalitet na shoku anafilaktik nëse do të ishin të gjitha pajisjet e duhura dhe gatishmëria e stafit mjekësor për të intervenuar në kohë. Në raportin specialistik të kryer nga dr.Zoran Gjeorgjievski nuk është e shkruar anamneza e pacientit. Në terapinë e dhënë në ora 10:30 më 17.03.2025 përveç tjerash i janë dhënë edhe dy ampula Analgin. Këto në fakt, kanë qenë pikat e ilaçit që sa hynin në gjakun e Vedatit vinin e i ngushtonin indet e frymëmarrjes…
Komuna e Gostivarit ka dhënë mbi 70 vendime pune për mësimdhënësit, punonjësit e administratës komunale si dhe për zjarrfikësit, që nga fillimi i vitit 2025. Lajmin e bëri të ditur kryetari i Komunës, Valbon Limani, i cili theksoi se shumica e vendimeve janë dhënë për sektorin e arsimit, konkretisht për shkollat fillore dhe të mesme në qytet dhe fshatra.
“Bëhet fjalë për punonjës të arsimit që kanë përmbushur të gjitha kriteret ligjore dhe që tashmë do të kenë siguri më të madhe në vendet e tyre të punës. Kjo është një mënyrë për të rritur stabilitetin dhe motivimin në sektorin arsimor,” deklaroi kryetari Limani.
Ndërkohë, në administratën komunale dhe Njësinë Territoriale Kundër Zjarrit janë dhënë gjithsej 20 vendime pune. Kryetari Limani nënvizoi se këto vendime janë dhënë për të gjithë ata punonjës që kanë plotësuar të gjitha kushtet ligjore dhe që kanë kontribuar në mënyrë të vazhdueshme në institucionet përkatëse.
“Vlerësojmë punën dhe përkushtimin e të gjithë të punësuarve, dhe si komunë do të vazhdojmë t’u qëndrojmë pranë të gjithëve që kontribuojnë ndershmërisht. Vendime të tjera do të ketë edhe në periudhën në vijim,” shtoi ai.
Lajme nga vendi
Kryetari Limani dhe Ministri Taravari Inspektojnë punimet e rikonstruimit të dy rrugëve në Gostivar
Këto dy rrugë janë rruga ‘Servet Bajrami’, e cila çon për në Banjicë të Poshtme, dhe rruga ‘Nikolla Tesla’, nga gjimnazi deri në fund të rrugës. Sipas kryetarit Limani, këto projekte kapin një vlerë prej rreth 30 milionë denarë dhe synojnë rikonstruimin e plotë të këtyre dy rrugëve, duke siguruar kushte më të mira infrastrukturore për qytetarët e Gostivarit.
“Me këto projekte, ne po investojmë në përmirësimin e kushteve të jetesës për qytetarët tanë, duke ofruar infrastrukturë më të zhvilluar dhe më të sigurt për ata. Rikonstruimi i këtyre rrugëve është një hap tjetër përpara në realizimin e qëllimeve tona për një qytet më të zhvilluar dhe më të aksesueshëm”, tha kryetari Limani gjatë inspektimit të punimeve.
Prokuroria thellon hetimin për rastin “Vedat Ademi”. Në pritje të autopsisë për të ngritur ak’uzë eventuale
Mbi 70 vendime pune në arsim, administratë dhe Njësinë e Zjarrfikësve në Gostivar
Kryetari Limani dhe Ministri Taravari Inspektojnë punimet e rikonstruimit të dy rrugëve në Gostivar
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi3 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi3 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
You must be logged in to post a comment Login