Petro Nini Luarasi: Gjethi fletë-njomë i diturisë u çel, pemët zemër shqipëtare lulëzuan dhe shqipëtari i tartarosur prej dimërit të shkuar u tunt, u shkunt, u shëndosh dhe njohu në ç’hon qe hedhur e dënuar për vdekje, i zgjuar po vrapon me çape trimi në rrugën qe e kren në shesh të pranverës

Unifikimi i abetares u konsiderua emergjencë nga atdhetarët e viteve të para të shekullit të XX. Çështja e ABC-së ishte problematikë me të cilën ndeshej edhe shtypi i kohës, sepse gazetat apo revistat e para në shqip përdorën shkronja të ndryshme patën vështirësi për të siguruar shkronjat. Në këto kushte, në vitin 1908 u mblodh Kongresi i Manastirit, një ndër ngjarjet më të rëndësishme të historisë së Shqipërisë. Në faqen 34 të “Kalendarit Kombiar” të vitit 1909 gjejmë artikullin për rëndësinë e Kongresit të Manastirit:
“Është një nga ngjarjet e mëdha për kombin shqiptarë, kjo mbledhje që u mbajt që me 1 gjër me 10 të vjeshtës së tretë. Ky kongres u mblodh për t’i dhënë fund çështjes së “ABC”-së, për të vendosur që të shkruhet gjuha shqipe me një palë shkronja e jo si deri tani që çdo njeri e ngrehte abc-në siç i donte qefi.
Në kongresin e Manastirit morën pjesë 32 delegatë të nderuar, nga 22 qytete, klube dhe shoqëri të Shqipërisë dhe jashtë saj (Amerikë, Bukuresht, Kostancë, Sofie, Egjypt etj). 32 delegatët zgjodhën 11 prej tyre dhe ngritën një komision. Ky komision i dha fund diskutimit për abc-në duke zgjedhur abetaren e Stambollit me pak ndryshime (ë, e, p, x). Bashkë me këto shkronja, kongresi vendosi të përdorte edhe një abetare tjetër latine, dmth me 25 letra duke bashkuar dy letra bashkë për ata zëra që mungojnë në abc-të latine.”
Pas Kongresit të Manastirit, në mbarë trevat shqiptare dhe jashtë tyre, u përhapën me ritme të shpejta klubet kulturore. Paralelisht po avanconte edhe hapja e shkollave shqipe. Në “Kalendarin Kombiar” të vitit 1909 është botuar edhe një artikull që informon pikërisht për iniciativat që po merrnin atdhetarët e shquar në organizimin e shoqërive të ndryshme kulturore.
“Me tu shfaqur konstitucioni, (leja për gjuhën shqipe), shqiptarët me të dy duart zunë të punojnë për gjuhën e tyre duke çelur shkolla dhe klube. E para shkollë u çel në Elbasan një javë pas shpalljes së konstitucionit. Pas saj, erdhi hapja e shkollës së Tiranës, pastaj erdhën me rradhë ato të Korçës, Beratit, Kolonjës etj. U çelën pesë klube të mëdhenj në Stamboll, Selanik, Egjipt, Manastir dhe Janinë. U hapën edhe 10 të vegjël në Elbasan, Tiranë, Korçë, Berat, Vlorë, Delvinë, Gjirokastër, Filat etj.” Pas përcaktimit të alfabetit shqip dhe hapjes së shkollave të para, në vitin 1909 u hodhën hapa të rëndësishëm edhe në zhvillimin e medias. Në artikullin me titull “Gazeta Shqip”, pasqyrohen titujt e gazetave që u botuan menjëherë pas Kongresit të Manastirit si: “Liria”, “Bashkimi”, “Korça” e gazeta “Rrufeja”, të gjitha të përjavshme në gjuhën shqipe.
Pavarësisht lejimit të gjuhës shqipe, përndjekja ndaj atdhetarëve shqiptarë ishte shtuar, edhe pse Perandoria Osmane ishte në grahmat e fundit. Pikërisht në këtë kohë kishte nisur të botohej gazeta “Drita” në Sofje, e drejtuar nga Petro Nini Luarasi. Në artikullin e botuar në maj të vitit 1909, duket optimizmi që kishte kapluar faktorin shqiptar në të gjitha dimensionet.
Artikull i publikuar në gazetën “Drita” me autor Petro Nini Luarasi
“Hop’ i dimërit që hoqi shqipëtari në katërqind vjet e tehu qe i ftohtë, i hidhur, fatkeq e prishës… Dimëri është në të përcjellë dhe pranvera afroi për gjithë shqiptarët. Lum’ ata që nuk e flakërinë shpresën po muar në kurajë të këqijat e dimërit, se pranverën do ta shohën me shijen më t’ëmbëlë. Gjethi fletë-njomë i diturisë u çel, pemët zemër shqipëtare lulëzuan dhe shqipëtari i tartarosur prej dimërit të shkuar u tunt, u shkunt, u shëndosh dhe njohu në ç’hon qe hedhur e dënuar për vdekje, i zgjuar po vrapon me çape trimi në rrugën qe e kren në shesh të pranverës… Komiteti shqiptar për shpëtimin e mëmëdheut po na thërret. Le të sulemi për qëllim të shenjtëruar… Atë që na ndihmon në hallin tënë le ta kemi për nder për jetë, po atë që na ndalon ta shkelmojmë.”

Ekipet e “Pastrimit dhe Gjelbërimit”, mëngjesin e sotëm larguan pemët dhe degët e rëna në zonën urbane të Kumanovës. Era e fortë e përfshiu zonën e Kumanovës pas mesnate

Era e fortë e djeshme që ka goditur zonën e Kumanovës në mbrëmje ka shkaktuar dëme në një pjesë të vegjetacionit të lartë, ekipet kanë intervenuar për pastrimin e pemëve dhe degëve të rëna, njoftojnë nga NP “Pastrimi dhe Gelbërimi”.

Edhe ekipet e njësitit territorial të zjarrfikësve kanë intervenuar në pemët, degë dhe shtylla të rëna në bulevardin “Revolucioni i Tetorit”, në lagjen “Karposh”, “Branko Bogdanski Gucman”.

Zjarrfikësit në dy raste kanë shuar zjarrin në bar të thatë të djegur edhe në Kojnare të Poshtme.

Advertisement

Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor e informon publikun se Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut, me qëllim të mbrojtjes së jetës dhe shëndetit të qytetarëve dhe zvogëlimit të emetimeve të substancave ndotëse në rast të ndotjes alarmante të ajrit, miratoi një Plan akcional me masa afatshkurtra për uljen e shkarkimeve të substancave ndotëse, sipas të cilit nxori një Urdhër për futjen e masave për reduktimin e emetimeve të substancave ndotëse.

Në kuadër të këtij Urdhri parashikohen masat e mëposhtme:

Kontrolle të shtuara të automjeteve: Ministria e Punëve të Brendshme – Policia Rrugore do të kryejë kontrolle të forta dhe të jashtëzakonshme të automjeteve për të përcaktuar korrektësinë teknike të automjeteve për emetimin e gazrave të shkarkimit. Kjo do të ndihmojë në uljen e ndotjes së trafikut.

Regjim i veçantë i komunikacionit për automjetet e rënda: Komunat dhe Qyteti i Shkupit, në bashkëpunim me MPB-në, do të sigurojnë regjime të posaçme të komunikacionit për automjetet e rënda të mallrave, duke i drejtuar në rrethrrotullimet me qëllim të reduktimit të trafikut në zonat urbane.

Ndalim për dërgimin e mallrave dhe transportin e makinerive ndërtimore: Komunat dhe Qyteti i Shkupit do të ndalojnë dërgimin e mallrave dhe transportin e makinerive ndërtimore si ekskavator, buldozer dhe pirun në periudhën prej orës 07:30 deri në orën 18:00. Kjo masë synon të reduktojë bllokimet e trafikut dhe emetimet gjatë orëve më të ngarkuara. Ministria e Punëve të Brendshme është përgjegjëse për kontrollin e zbatimit të kësaj mase.

Advertisement

Reduktimi i përdorimit të automjeteve zyrtare: Të gjitha organet e administratës shtetërore, agjencitë, fondet, byrotë, institutet, ndërmarrjet publike dhe shoqëritë aksionare shtetërore, si dhe njësitë e vetëqeverisjes vendore janë të detyruara të reduktojnë përdorimin e automjeteve zyrtare deri në 50%. Kjo masë synon të reduktojë trafikun zyrtar dhe emetimet e tij.

Përjashtimi nga detyrimet e punës për grupet vulnerabël: Ministria e Ekonomisë dhe Punës, në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë, i detyron të gjithë subjekete juridike (punëdhënësit) që t’i lirojnë nga detyrimet e punës:

Gratë shtatzëna; personat mbi 60 vjeç; personat me sëmundje malinje, astmë kronike, infarkt të mëparshëm të miokardit ose goditje në tru, pavarësisht moshës, me rekomandim të mjekut amë.

Riorganizimi i orarit të punës dhe sigurimi i maskave mbrojtëse: Të gjithë subjektet juridike (punëdhënësit) janë të obliguar për riorganizimin e orarit të punës për personat që punojnë jashtë. Aktivitetet e punës duhet të kryhen në periudhën prej orës 11:00 deri në orën 17:00. Për më tepër, punëdhënësve u kërkohet të sigurojnë maska mbrojtëse të tipit KN95 ose të paktën FFP2 për punëtorët e tyre.

Reduktimi i kapacitetit të instalimeve me A – leje të integruar ekologjike: Instalimet që posedojnë A – leje të integruar ekologjike duhet të reduktojnë kapacitetin e tyre prodhues. Njëkohësisht, duhet pasur kujdes që kufizimet të mos ndërpresin ose reduktojnë ndjeshëm procesin e vazhdueshëm teknologjik, ose veprimtarinë që do të shkaktonte dëme të konsiderueshme për subjektin juridik ose ndikim negativ në mjedis dhe në shërbimet publike. Përjashtim nga kjo masë bëjnë instalimet që prodhojnë nxehtësi dhe energji elektrike.

Advertisement

Kontrollet e jashtëzakonshme të instalimeve me A leje të integruar ekologjike: Inspektorati Shtetëror i Mjedisit do të fillojë me kryerjen e kontrolleve të jashtëzakonshme të instalimeve me A – leje të integruare ekologjike. Matjet e kontrollit të shkarkimeve në ajër do të kryhen me metoda të akredituara për të përcaktuar nëse zbatohen kushtet dhe masat e përcaktuara në leje.

Kontrolle të jashtëzakonshme të subjekteve juridike me B – leje dhe elaborate të integruara ekologjike: Inspektorati Shtetëror i Mjedisit dhe inspektorët e autorizuar të mjedisit obligohen që të fillojnë të kryejnë kontrolle të jashtëzakonshme të objekteve juridike që posedojnë B – leje dhe elaborate të integruara ekologjike, për të garantuar harominuzimin e standardeve ekologjike.

Kontrollet emergjente në kantieret e ndërtimit: Inspektorati Shtetëror për Ndërtimtari dhe Urbanizëm dhe inspektoriatet kompetente komunale do të fillojnë me kryerjen e inspektimeve të jashtëzakonshme në kantieret e ndërtimit, me qëllim të konstatimit të respektimit të rregulloreve për mbrojtjen e mjedisit dhe reduktimin e pluhurit dhe shkarkimeve të tjera ndotëse.

Masat e lartëpërmendura do të zbatohen në rastet e tejkalimit të kufijve të alarmimit të përcaktuara në Dekretin për vlerat kufitare për nivelet dhe llojet e substancave ndotëse në ajrin e ambientit dhe pragjet e alarmimit, afatet për arritjen e vlerave kufitare, kufijtë e tolerancës për vlerat kufitare, vlerat e synuara dhe synimet afatgjate.

Ministria e Mjedisit Jetësor apelon tek të gjitha institucionet kompetente, organet, subjektet juridike dhe qytetarët për respektimin dhe zbatimin e plotë të masave të specifikuara. Veprimi i përbashkët është i domosdoshëm për të mbrojtur shëndetin e qytetarëve dhe për të përmirësuar cilësinë e ajrit në vendin tonë.

Advertisement

Ministria do të vazhdojë me monitorimin aktiv të situatës së cilësisë së ajrit dhe do t’i informojë qytetarët për masat dhe aktivitetet e mëtejshme. Ftohen të gjitha palët e interesuara të bashkëpunojnë dhe të kontribuojnë në zbatimin me sukses të masave.