Connect with us

Lajme nga vendi

SOT NATA E MADHE E NDËRRIMIT TË VITEVE, URIMI PËR NJË VIT MË TË MBARË

Published

on

Edhe viti që po lëmë pas, nuk ishte i lehtë. Sapo vendi, ashtu si e gjithë bota, filloi të merrte veten nga pasojat e pandemisë, rritja e çmimeve, e cila kishte nisur që në fund të vitit 2021 nga zhbalancimi i kërkesë-ofertës, u përshpejtua me shpejtësi.

Sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës shkaktoi probleme të mëdha në tregun global, duke shtrenjtuar karburantet, gazin, energjinë, drithërat, teksa efekti zinxhir kaloi në të gjitha produktet e tjera.

Në vend, Indeksi i Çmimeve të Konsumit kulmoi në tetor në 8.3%, niveli më i lartë që nga viti 1998, kur vendi vuajti pasojat e krizës së shkaktuar nga piramidat. Vetëm në nëntor filluan të shfaqen shenjat e para të ngadalësimit, duke zbritur në 7.9%.

Në përgjigje të inflacionit të lartë, Banka e Shqipërisë rriti katër herë normën bazë, duke e çuar në 2.75%, nivel ky që ishte parë për herë të fundit në vitin 2014. Kjo lëvizje u transmetua, në pjesën më të madhe, në shtrenjtimin e kostos së borxhit të qeverisë dhe në këstet e pagesave për kreditë për konsumatorët dhe bizneset.

Konsumi në vend nisi të reflektonte rritjen e çmimeve, teksa pagat nuk ndoqën të njëjtin ritëm. Importet kanë rënë në sasi me 6.3% për 11-mujorin, duke ndikuar dhe në ecurinë buxhetore.

Advertisement

Pas rritjes së shpejtë të të ardhurave në pjesën e parë të vitit, e ndikuar nga çmimet e larta, në tetor dhe në nëntor, zgjerimi real (përjashtuar efektin e inflacionit) ishte negativ. Interesat e larta kanë filluar të japin efekt edhe në rënien e kërkesës për kredi, duke frenuar investimet e bizneseve dhe blerjet e konsumatorëve, sidomos ato të mëdha.

Shtrenjtimi i energjisë për bizneset që kanë dalë në treg të lirë ndikoi negativisht në rritjen e kostove, duke bërë që disa kompani të mëdha të mbyllin përkohësisht aktivitetin, duke ndikuar në ngadalësimin e eksporteve. Industria përpunuese ishte një tjetër sektor që u përball me shtrenjtimin e lëndëve të para, duke e transferuar në çmimin e produktit përfundimtar.

Gjetja e fuqisë punëtore është kthyer në një shqetësim të përhershëm të bizneseve. Ritmet e emigracionit u përshpejtuan pas pandemisë, duke ndikuar jo vetëm sipërmarrësit në të gjithë sektorët, por dhe konsumin.

Pavarësisht vështirësive, ekonomia vendase, edhe një herë shfaqi rezistencë dhe elasticitet të lartë. Në tremujorin e tretë të vitit 2022, rritja u përshpejtua në 4.02% me bazë vjetore, nga 2.65% në të dytin.

Turizmi është kthyer në një sektor të rëndësishëm, duke nxitur tregtinë dhe shërbimet në vend. Hyrjet e të huajve në vend për 11- mujorin e kanë tejkaluar ndjeshëm nivelin e parapandemisë, ndërsa është zgjatur dhe sezoni përtej muajve të verës, duke garantuar më shumë hyrje të valutës.

Advertisement

Ndërtimi është sektori tjetër që po nxit ekonominë, ndonëse ka debate të shumta për burimet e financimit dhe mbingopjen në treg, që mund të rrezikojë rënie të çmimeve në të ardhmen, me efekte zinxhir në sistemin financiar.

Edhe viti 2023 nuk pritet të jetë i lehtë. Elementet e mësipërme do të vijojnë të ndikojnë, ndoshta me intensitet më të ulët, teksa tregu do të priret që të arrijë një ekuilibër të ri. Bizneset, si gjithmonë do të arrijnë të përshtaten, disa më lehtë, të tjerë me më shumë vështirësi.

Nëse qeveria do të arrijë të ndikojë pozitivisht me politikat nxitëse, pa shtrembërime të konkurrencës dhe rialokim të drejtë të burimeve buxhetore, do të ishte faktor shtesë që 2023-shi të ishte një vit më i mbarë!news33

Advertisement

Lajme nga vendi

“I uroj shëndet, le ta bëjë punën si duhet”, Mexhiti: Ilire Dauti mbetet kryetare e komisionit për Politikë Sociale

Published

on

Zëvendëskryeministri i parë, Izet Mexhiti thotë se Ilire Dauti do të mbetet kryetare e Komisionit për Politikë Sociale, Demografi dhe Rini në Kuvend. Mexhiti thotë se kishte sqarim se Dauti nuk do të shkarkohet nga ky funksione dhe përkundër faktit që kaloi interpelanca që ishte inicuar ndaj saj.

“Nuk ka nevojë dmth për drama. Ilire Dauti ka qenë kryetare e Komisionit dhe mbetet kryetare e Komisionit. I uroj shëndet dhe le ta bëjë punën si duhet”, tha mes tjerash Mexhiti.

Continue Reading

Lajme nga vendi

“Qytetarët të mos dalin në rrugë pa pajisje dimërore, të pajisen me zinxhirë” – Zëdhënësi i SPB-Tetovë: Kemi patrullat që kontrollojnë automjetet

Published

on

Zëdhënësi i SPB-Tetovë, Fatmir Rexhepi apeloi deri te qytetarët që mos të dalin në rrugë pa pajisje dimërore e sidomos, në drejtim të Kodrës së Diellit dhe Mavrovës, përcjell TV21. Rexhepi tha se, janë paraqitur edhe ngricat për shkak të temperaturave të ulëta dhe për këtë, u bëri thirrje qytetarëve që të kenë zinxhirët dhe gomat e dimrit  që mos të bllokohet trafiku. Ai gjithashtu bëri të ditur se janë dhe patrullat e policisë që po kontrollojnë nëse veturat kanë pajisjet e duhura.

“Vlejnë ende urdhrat e SPB- Tetovë që mos të nisen në drejtim të Kodrës të Diellit dhe lokaliteteve të  Mavrovës pa zinxhirë në rrota pasi për shkak të reshjeve permanente të borës të cilat janë duke reshur, kemi edhe paraqitje të ngricave për shkak të temperaturave të ulëta gjë që mund të shkaktoj edhe bllokim të rrugës. Apelojë te qytetarët që mos të nisen në këto rrugë pa pajisje dimërore, kryesisht pa zinxhirë se mund të ngecin në rrugë dhe të bllokojnë të gjithë trafikun rrugor”, tha Rexhepi.

Continue Reading

Lajme nga vendi

RMV, i ngecur prej pesë vitesh, nuk dihet asgjë për “fatin” e Ligjit të ri për marrëdhënie pune që parashihte 13 muaj pushim lehonie

Published

on

Ligji i ri për marrëdhënie pune ka ngecur për pesë vite, ndërsa nuk ka asnjë njoftim se deri ku është procesi. Ministria e mëparshme e Punës dhe Politikës Sociale e ka hartuar Projektligjin në vitin 2021 kur ministre e Punës dhe Politikës Sociale ishte Jagoda Shahpaska. Me të, ndër të tjera, sigurohet edhe pushimi i lindjes për gjithsej 13 muaj, nga të cilët 9 për nënën dhe 4 për babain. Ligji ishte dashur të hynte në fuqi në vitin 2022, por deri më tani, përveç njoftimeve për dëgjesa publike, asgjë tjetër nuk është publikuar.

Në korrik të vitit 2021, kur ministre ishte Jagoda Shahpaska, Ministria e Punës dhe Politikës Sociale për Sdk.mk tha se “do të ketë një debat publik për ligjin e propozuar, pas së cilës duhet të miratohet nga Qeveria, miratimi i të cilit është planifikuar deri në fund të vitit dhe më pas të miratohet nga Kuvendi. Pra, zbatimi i Ligjit, sipas sa më sipër, duhet të fillojë në vitin 2022”.

Më 24 dhjetor 2024 Sdk i dërgoi pyetje Ministrisë së sapoformuar të Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë, ku ministër është Fatmir Limani, deri ku është procedura për miratimin e Ligjit të ri për Marrëdhëniet e Punës, nëse janë mbajtur debatet publike, nëse do të miratohet së shpejti dhe cilat janë risitë kryesore, por deri në publikimin e tekstit nuk kishte përgjigje.

Përgjigje kjo redaksi nuk ka marrë as vitin e kaluar në janar, kur të njëjtat pyetje ia dërgoi edhe Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale.

Në vitin 2023, ministrja e atëhershme e Punës dhe Politikës Sociale, Jovanka Trençevska, tha se ligji, në vend të pushimit ekzistues të lehonisë, parasheh ndarjen e pushimit në pushim të nënës, atëror dhe prindëror.

Advertisement

Leja e babait zgjat 15 ditë dhe përdoret menjëherë pas lindjes së fëmijës, nëse është një fëmijë, ndërsa për fëmijë binjakë, trenjakë e më shumë, për 20 ditë. Pushimi i lehonisë zgjat 5 muaj, kurse pushimi prindëror zgjat katër muaj për secilin prind individualisht.

“Edhe pse në pamje të parë duket se periudha e pushimit të lehonisë është shkurtuar, nuk është kështu, sepse nëna ka 5 muaj leje lehonie dhe 4 muaj pushim prindëror, pra qëndron me fëmijën njësoj si më parë, 9 muaj. Por përveç kësaj, ka edhe 4 muaj leje prindërore për babain, të cilën nëse i ati e përdor pas skadimit të lejes së lehonisë dhe prindërimit të nënës, do të thotë se fëmija, në vend të 9 muajve të mëparshëm, do të mund të jetë nën kujdesi prindëror gjithsej 13 muaj”, tha ministrja e atëhershme Trençevska.

Sipas postimeve të atëhershme në profilin e Facebook-ut të ish-ministres Trençevska, ndër risitë e parapara në Projektligj ishte edhe heqja e kufirit më të lartë për pushimin vjetor, gjegjësisht dispozita që pushimi vjetor të jetë maksimumi 26 ditë. Më tej, edhe pse pushimi vjetor mund të përdoret më së voni deri më 30 qershor të vitit pasardhës, përjashtim parashikohet për punonjësin që nuk mund ta përdorin atë deri më 30 qershor të vitit të ardhshëm kalendarik, për shkak të ndonjë sëmundjeje ose dëmtimi, lehonisë ose pushimit prindëror ose lejes për përkujdesjeje dhe përkujdesje për fëmijët, punonjësi ka të drejtë të përdorë pushimin vjetor deri në fund të vitit, jo vetëm deri më 30 qershor.

Gjithashtu, parashiheshin të hiqen kushtet e parashikuara më parë për të drejtën e kompensimit të pagës për pushimin vjetor të papërdorur me përfundimin e marrëdhënies së punës, gjë që realizon plotësisht parimin e garantuar me Kushtetutë të patjetërsueshmërisë së të drejtës për pushim vjetor.

U prezantua pushim i ri me pagesë nga puna për kujdesin ndaj një anëtari të familjes, në mënyrë që punonjësi që kujdeset të ketë të drejtë të largohet për pesë ditë pune gjatë një viti kalendarik, i cili mund të përdoret në mënyrë të vazhdueshme dhe të plotë ose me ndërprerje dhe në pjesë, duke siguruar prova dhe duke njoftuar punëdhënësin të paktën tre ditë para fillimit të tij.

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat