Lajme nga bota
Çfarë do të thotë një fitore e Trump për luftërat globale dhe sigurinë europiane
Trump ka një qëndrim edhe më të ashpër ndaj Teheranit dhe ambicieve të tij bërthamore sesa administrata e Joe Biden. Vendimi i tij për të prishur një marrëveshje të madhe bërthamore me Iranin ishte një nga aktet e tij më të rëndësishme të politikës së jashtme gjatë katër viteve të tij si president. Është gjithashtu personale, me Iranin të akuzuar për hakerimin e fushatës së Trump në muajt e fundit, një sulm që me siguri vetëm do të rriste tensionet me Iranin gjatë çdo mandati të dytë të Trump
Nga Sky News
Donald Trump thotë se do t’i jepte fund luftës së Rusisë në Ukrainë nëse kthehet në Shtëpinë e Bardhë, por çdo marrëveshje e nxituar ka të ngjarë ta lërë Kievin shumë më të dobët dhe sigurinë evropiane në rrezik edhe më të madh. Një tjetër pikë e rëndësishme që presidenca Trump do të kërkonte të ndikojë menjëherë është konflikti i përshkallëzuar midis Iranit dhe Izraelit. Trump iu afrua një lufte direkte me Teheranin gjatë mandatit të tij të parë në detyrë dhe kufizimi i mëparshëm mund t’i hapte vendin konfrontimit të drejtpërdrejtë këtë herë. Pastaj është sfida dërrmuese afatgjatë e paraqitur nga Kina, me Korenë e Veriut një tjetër dhimbje koke në rritje, veçanërisht pasi Trump u përpoq, por dështoi të tërheqë liderin e shtetit hermit gjatë qëndrimit të tij të parë si komandant i përgjithshëm.Me zgjedhjet në SHBA në teh të thikës, kryeqytetet armiqësore dhe miqësore anembanë botës kanë luajtur atë që një Shtëpi e Bardhë e dytë Trump mund të nënkuptojë për interesat e tyre përkatëse kombëtare dhe për kërcënimet më urgjente të sigurisë globale.
Historia e paparashikueshmërisë së Trump është një sfidë për armiqtë tradicionalë, por edhe për aleatët më të afërt të Uashingtonit, veçanërisht anëtarët e tjerë të aleancës së NATO-s. Kandidati republikan nuk e ka fshehur zhgënjimin e tij sesi SHBA-ja ka financuar për dekada me batanijen e sigurisë që mbron Evropën. Gjatë mandatit të tij të parë si president, Trump kërcënoi se do të tërhiqte SHBA-në nga aleanca, një veprim që pothuajse me siguri do të tingëllonte si vdekje. Megjithatë, retorika e tij ndihmoi për të nxitur aleatët të gërmojnë më thellë në xhepat e tyre dhe të shpenzojnë më shumë për ushtritë e tyre. Por dëmi i viteve të nën-investimit është i thellë dhe ritmi i rimëkëmbjes është shumë i ngadaltë që aleatët evropianë të NATO-s dhe Kanadaja të qëndrojnë në mënyrë të besueshme si një forcë e fuqishme ushtarake në çdo kohë së shpejti.
Për sa i përket menjëhershmërisë kur bëhet fjalë për krizat globale, ndikimi i një fitoreje të Trump më 5 nëntor do të ndihej më së shumti nga Ukraina dhe gjithashtu nga Irani. Kandidati presidencial ka pohuar vazhdimisht se ai do t’i jepte fund luftës në Ukrainë, por pa shpjeguar se si dhe si do të dukej paqja. Megjithatë, në një tregues se ku qëndrojnë prioritetet e tij, ai ka akuzuar presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky se është “shitësi më i madh në tokë” për sigurimin e dhjetëra miliarda dollarëve në armë dhe ndihmë të tjera që Uashingtoni i ka dhënë Kievit. Megjithatë, së bashku me gatishmërinë e Ukrainës për të luftuar, ndihma ushtarake është arsyeja më e madhe pse Ukraina ka arritur t’i rezistojë pothuajse 1000 ditëve të luftës së Vladimir Putinit.
Ndaloni rrjedhën e armëve amerikane dhe trupat ukrainase, pavarësisht zgjuarsisë së tyre dhe mbështetjes së aleatëve të tjerë, thjesht do t’ju mungojnë fuqia e zjarrit për të vazhduar t’i rezistojnë sulmit. Në të kundërt, nënpresidentja e SHBA-së, Kamala Harris, e cila po konkurron për postin e lartë, e ka bërë të qartë se ajo e sheh mbështetjen e vazhdueshme për Ukrainën si jetike për interesat e SHBA-së dhe Perëndimit sa edhe për Kievin, një qëndrim shumë më i njohur që i bën jehonë pikëpamjen e partnerëve të saj në NATO. Ndërsa mbështetja e SHBA për Ukrainën do të ndryshonte padyshim nën një administratë Trump, kjo nuk është njësoj si lehtësimi i një dorëzimi të plotë. Ish-presidenti, i cili e portretizon veten si marrëveshjet përfundimtare dhe ka miratuar një slogan të ri zgjedhor, “Trump do ta rregullojë atë”, nuk do të dëshirojë të mbahet përgjegjës për thithjen totale të Ukrainës në orbitën e Putinit.
Marrëdhënia e tij me presidentin rus është një dinamikë veçanërisht interesante. Kur ishte president, ai tha në mënyrë famëkeqe se u besonte mohimeve të Putin mbi agjencitë e tij të inteligjencës kur bëhej fjalë për pretendimet për ndërhyrjen ruse në zgjedhjet e vitit 2016 në SHBA. Por, me këshillat e duhura, a mund të jetë në gjendje një president i ardhshëm Trump të përdorë lidhjen e tij me Putinin në avantazhin e Perëndimit? Së paku, ai shton një nivel të ri të paparashikueshmërisë, që është ndoshta elementi më i rëndësishëm kur bëhet fjalë për vlerësimin e ndikimit të mundshëm në botën e një mandati të dytë të Trump. Sa i përket Iranit, në kontrast të plotë me qasjen e tij ndaj luftës së Rusisë në Ukrainë, një president i ardhshëm Trump mund të mbështesë një mbështetje shumë më të madhe ushtarake amerikane për konfliktin e Izraelit kundër Teheranit dhe përfaqësuesve të tij, ndoshta edhe përfshirjen e drejtpërdrejtë të forcave amerikane në sulmet ndaj Iranit.
Trump ka një qëndrim edhe më të ashpër ndaj Teheranit dhe ambicieve të tij bërthamore sesa administrata e Joe Biden. Vendimi i tij për të prishur një marrëveshje të madhe bërthamore me Iranin ishte një nga aktet e tij më të rëndësishme të politikës së jashtme gjatë katër viteve të tij si president. Është gjithashtu personale, me Iranin të akuzuar për hakerimin e fushatës së Trump në muajt e fundit, një sulm që me siguri vetëm do të rriste tensionet me Iranin gjatë çdo mandati të dytë të Trump.
Lajme nga bota
Zvicra është përfshirë nga reshje të dendura të borës mbrëmjen e së enjtes
Lajme nga bota
Orbani tha se do ta ftojë Netanyahun në Hungari, pas fletarrestimit nga GJNP
Kryeministri hungarez Viktor Orban ka thënë të premten se do ta ftojë kryeministrin e Izraelit, Benjamin Netanyahu, për vizitë në Hungari, duke shtuar se do të garantojë se fletarrestimi i lëshuar nga Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP) kundër Netanyahut “nuk do të zbatohet”, transmeton Radio Evropa e Lirë.
GJNP-ja lëshoi fletarrestime të enjten për Netanyahun, ish-ministrin e tij të Mbrojtjes, si dhe për liderin e Hamasit, Ibrahim Al-Masri, të cilët i akuzon për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në konfliktin në Gazë.
Orban, vendi i të cilit mban kryesimin e presidencës me rotacion 6-mujor të Bashkimit Evropian, tha për radion shtetërore se fletarrestimi i GJNP-së për Netanyahun është “gabim” dhe shtoi se lideri izraelit do të jetë në gjendje të mbajë bisedime në Hungari “me siguri adekuate”.
“Sot, do ta ftoj kryeministrin e Izraelit, Netanyahun, për një vizitë në Hungari dhe në atë ftesë, do ta siguroj atë se, nëse vjen, vendimi i GJNP-së nuk do të ketë efekt në Hungari. Ne nuk do ta zbatojmë përmbajtjen e tij”, tha Orban.
Orbani ka krijuar marrëdhënie të ngushta politike me Netanyahun prej se ai dhe partia nacionaliste, Fidesz, e morën pushtetin në Hungari më 2010.
Netanyahu e vizitoi Budapestin në vitin 2017.
Liderët e Izraelit dhe Shtëpia e Bardhë e kanë dënuar fuqishëm vendimin e GJNP-së, por shefi për politikë të jashtme dhe siguri i Bashkimit Evropian, Josep Borrell, ka thënë se fletarrestimet nuk janë politike dhe të gjitha vendet anëtare të BE-së duhet ta respektojnë dhe zbatojnë vendimin e gjykatës.
Brenda BE-së, Hungaria dhe Republika e Çekisë janë përkrahës të fuqishëm të Izraelit, derisa vende si Spanja dhe Irlanda theksojnë mbështetjen e tyre për palestinezët.
Ministria e Jashtme e Çekisë, duke iu përgjigjur vendimit të GJNP-së, tha se Praga do t’i respektojë detyrimet e veta nga ligji ndërkombëtar.
Megjithatë, kryeministri i Çekisë, Petr Fiala, e quajti të “pavend” vendimin e GJNP-së, duke thënë në X të enjten vonë se “vendimi minon autoritetin e gjykatës në rastet e tjera, kur i barazon përfaqësuesit e zgjedhur të një shteti demokratik me liderët e një organizate islamiste terroriste”.
Lajme nga bota
Reuters: Putin i gatshëm të bisedojë me Trumpin për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë
Vladimir Putin është i hapur për të diskutuar një marrëveshje armëpushimi në Ukrainë me Donald Trumpin, por përjashton bërjen e ndonjë lëshimi të madh territorial dhe këmbëngul që Kievi të braktisë ambiciet për t’u bashkuar me NATO-n, i thanë Reuters-it pesë burime të njohura me planet e Kremlinit.
Presidenti i sapozgjedhur amerikan, që është zotuar se do t’i japë fund shpejt konfliktit, po kthehet në Shtëpinë e Bardhë në një kohë të epërsisë ruse.
Moska kontrollon një pjesë të Ukrainës sa shteti i Virginia në SHBA dhe po avancon me ritëm të shpejtë që nga ditët e para të pushtimit.
Në raportimin e parë por të detajuar të asaj se çfarë Putin do të pranonte në çdo marrëveshje të ndërmjetësuar nga Trumpi, pesë zyrtarë aktuale dhe ish-zyrtarë rusë thanë se Kremlini mund të pajtohet në masë të madhe të ngrijë konfliktin përgjatë vijës së frontit.
Mund të ketë vend për negociata mbi ndarjen e saktë të katër rajoneve lindore të Donetskut, Luhanskut, Zaporizhzhia dhe Khersonit sipas tre prej personave që kërkuan të ruajnë anonimitetin për të diskutuar për këtë qështje të ndjeshme.
Derisa Moska pretendon se katër rajone terësisht pjesë e Rusisë, të mbrojtura nga ombrella bërthamore e këtij vendi, forcat e saj në terren kontrollojnë 70 deri në 80 për qind të territorit me rreth 26 mijë kilometra katrore ende të kontrolluara nga trupat ukrainase.
Sipas dy nga zyrtarët, Rusia gjithashtu mund të jetë e hapur për t’u tërhequr nga pjesët relativisht të vogla të territorin që kontrollon në rajonin e Kharkivit dhe Mykolaiv në veri dhe jug të Ukrainës.
Putin deklaroi këtë muaj se çdo marrëveshje armëpushimit duhet të pasqyrojë” realitetin në terren, por se kishte frikë nga një armëpushim jetëshkurtër që do t’i lejonte Perëndimit të riarmatoste Ukrainën.
“Nëse nuk ka neutralitet, është vështirë të imagjinohet ekzistenca e ndonjë marrëdhënie të mirë fqinjësore midis Rusisë dhe Ukrainë”, i tha Putinit grupit të diskutimit Valdai gjatë 7 nëntorit.
“Pse? Sepse kjo do të thoshte se Ukraina do të përdorej vazhdimisht si një mjet në duart e gabuara dhe në dëm të interesave të Federatës Ruse”, shtuan ata.
Dy nga këto burime thanë se vendimi i presidentit në largim të SHBA-ve për të lejuar Ukrainën të lansojë raketat amerikane ATACMS thellë në territorin rus, mund të komplikojë por edhe të vonojë çdo zgjidhje.
Kievi të martën përdori raketat amerikane për të goditur territorin rus për herë të parë, kështu të paktën pretendojnë nga Moska, e cila e përshkroi këtë lëvizje si një përshkallëzim të madh.
Sipas dy burimeve, nëse nuk arrihet një armëpushim, ateherë Rusia do të vazhdojë të luftojë.
“Putini tashmë ka bërë të ditur se ngrirja e konfliktit nuk do të funksionojë në asnjë mënyrë”, tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov për Reuters disa orë para se rusët të raportonin për sulmin me raketat amerikane ATACMS.
“Autorizimi i përdorimit të raketave është një përshkallëzimi shumë i rrezikshëm nga ana e Shteteve të Bashkuara”, shtoi Peskov.
Drejtori i zyrës për komunikim i Trumpit, Steven Cheung i tha Reuters: “se Trump është i vetmi person që mund të bashkojë të dyja palët për të negociuar paqen dhe për të punuar drejt përfundimit të luftës dhe ndalimit të vrasjeve”.
Trump ka thënë se do të fliste drejtpërdrejt me Putinin në përpjekjet e tij për të krijuar një marrëveshje paqeje, megjithëse nuk ka dhënë detaje se si mund të pajtojë palët ndërluftuese, për faktin se të dyja palët po tregojnë shenja të pakta të tërheqjes.
Në anën tjetër, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka bërë të ditur se vendi i tij nuk do të ndalet derisa çdo ushtari i fundit rus të dëbohet nga territori i vendit të tij – duke u bazuar në kufijtë që i fitoi pas rënies së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, megjithatë gjeneralët e lartë amerikanë kanë thënë publikisht se është diçka shumë ambicioze të synohet.
Më 14 qershor, Putini përcaktoi kushtet e tij për përfundimin e menjëhershëm të luftës: Ukraina duhet të heqë ambiciet e saj në NATO dhe të tërheqë të gjitha trupat e saj nga i gjithë territori i katër rajoneve të Ukrainës të pretenduara dhe të kontrolluara kryesisht nga Rusia.
-
Lajme nga vendi2 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi2 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve