Maqedonia e Veriut ka shënuar rënien në indeksin vjetor për lirinë e shtypit të organizatës Reporterët pa Kufij, duke u renditur në vendin e 42-të në botë nga 180 shtete. Në vitin 2024 vendi renditej në vendin e 36, ndërsa në vitin 2023 në vendim e 38. Sipas raportit, edhe pse televizioni është burimi dominues i informacionit, mediat online gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm.

Në kontekstin politik, në raport thuhet se ambienti i përgjithshëm mbetet i favorshëm për lirinë e shtypit, por që agjencitë qeveritare nuk janë shumë transparente dhe gazetaria kritike i nënshtrohet gjithnjë e më shumë sulmeve.

“Për shkak të polarizimit të fortë politik, media mund të vihet nën presionin e autoriteteve, politikanëve dhe biznesmenëve në nivel kombëtar dhe lokal. Dy partitë më të mëdha (në pushtet dhe në opozitë) kanë krijuar sisteme mediatike paralele mbi të cilat ushtrojnë ndikimin e tyre politik dhe ekonomik. Transmetuesit publik i mungon pavarësia editoriale dhe financiare”, thuhet mes tjerash në raportin e RPK-së.

Në raport thuhet se vendi nuk ka përparim në harmonizimet ligjore me standardet e BE-së në sferën e mediave.

“Ndërsa kushtetuta garanton lirinë e fjalës dhe ndalon censurën, vendi ka qenë i ngadalshëm në harmonizimin e legjislacionit të medias me standardet e Bashkimit Evropian, ku synon të anëtarësohet. Paditë strategjike kundër pjesëmarrjes publike (SLAPPs) shërbejnë si instrumente frikësimi dhe presioni ndaj mediave të pavarura. Një ligj i ri që ri-autorizon autoritetet kombëtare dhe vendore për të reklamuar në mediat private, ka ngritur shqetësime se mund të lidhet me tregtimin e mundshëm të ndikimit”, thuhet në raport.

Advertisement

Në lidhje me pjesën ekonomike në gazetarei, në raport shtohet:

“Redaksitë e disa prej kanaleve televizive kryesore janë të ekspozuara ndaj presioneve ekonomike nga pronarët e tyre. Financimi shtetëror është i kufizuar dhe jo transparent dhe media e pavarur mbështetet shumë te donatorët. Grantet e huaja të bazuara në projekte kontribuojnë thjesht për mbijetesën, por jo për zhvillimin e mëtejshëm. Gazetaria është një profesion shumë i pasigurt. Disa media i nënshtrohen tregtisë me ndikim nga agjencitë e marketingut”, thuhet në raport.

Në pjesën e sigurisë thuhet se disa incidente kanë zvogëluar përshtypja për sigurinë e gazetarëve.

“Duke përfshirë sulmet me zjarrvënie në pronën e tyre dhe rastet e ngacmimeve nga policët. Nga njëra anë, është emëruar një prokuror special për të trajtuar rastet e sulmeve ndaj gazetarëve në kryeqytet, ndërsa po shqyrtohet mundësia për hapjen e zyrave të ngjashme në të gjithë vendin. Nga ana tjetër, gazetarët që mbulojnë prokurorinë përballen me presion të madh”, shtohet në raport.

Advertisement

“Kjo tragjedi e tmerrshme që ka sjellë lot në sy të të gjithë qytetarëve të vendit nuk është rezultat i një tërmeti. Shpresoj që hetimi të përfundojë së shpejti dhe do të tregojë se është rezultat i një sistemi të korruptuar, i cili muaj pas muaji, vit pas viti, ka gërryer legjitimitetin dhe ligjshmërinë e funksionimit të objektit të hotelerisë në fjalë, të cilin e pamë se si përfundoi në fund”, tha Ministri i Brendshëm Pançe Toshkovski në Kanal 5, duke folur për hetimin mbi zjarrin në Koçan.

“Provat me të cilat jam i njohur në kuadër të hetimit, të cilat dua t’i përmend, nuk janë të plota, flasin për veprime të vazhdueshme, të paligjshme, korruptive nga shumë segmente brenda institucioneve, të cilat në vend që të mbrojnë, në vend që të kontrollojnë, në vend që të vërtetojnë gjendjen faktike në drejtim të së vërtetës, bënë gjithçka përveç kësaj”, theksoi Toshkovski.

Kur u pyet nëse policia duhej ta dinte që diskoteka po planifikonte të përdorte piroteknikë dhe nëse ai objekt ishte gjobitur për përdorimin e piroteknikës së paligjshme, Toshkovski sqaroi dispozitat aktuale ligjore.

“Nuk jam i njohur me një fakt të tillë, që një diskotekë të jetë gjobitur ndonjëherë për përdorim të piroteknikës së paligjshme, por fakti është se dispozitat ligjore përcaktojnë që që Ministria e Brendshme të lëshojë një miratim, pëlqim, dikush duhet ta kërkojë më parë atë. Në këtë situatë specifike, nuk është paraqitur asnjë kërkesë nga askush, as nga ata që përdorën piroteknikën, as nga menaxherët e klubeve”, u përgjigj Toshkovski.

Çdo vit, më 2 Maj, banorët e fshatit Sllupçan dhe më gjerë përkujtojnë një nga datat më të rëndësishme në historinë e re të kësaj zone, ditën kur kjo zonë u shpallë e lirë pas konfliktit të armatosur të vitit 2001, thonë nga VLEN. Kjo datë, shtojnë ata, përfaqëson jo vetëm fundin e një periudhe të vështirë për qytetarët, por edhe fillimin e një kapitulli të ri, të mbushur me shpresë, angazhim për paqe dhe përpjekje për zhvillim të qëndrueshëm.

“Pas muajsh tensioni dhe sakrifice, 2 Maji u bë simbol i qëndresës dhe vendosmërisë për të jetuar me dinjitet në tokën e vet për secilin banor pa kurrfarë dallimi në përkatësi etnike apo fetare. Në këtë ditë, organizohen aktivitete përkujtimore, tubime popullore dhe homazhe për të nderuar ata që sakrifikuan për lirinë dhe të ardhmen e këtij vendi. Për shumëkënd, 2 Maji nuk është vetëm një ngjarje historike, por një moment reflektimi dhe bashkimi.

Data 2 Maj është më shumë se një përvjetor, është një amanet. Është dita që i rikujton brezave të rinj për gjakun e derdhur, për nënat që dhanë djemt e tyre për barazi e drejtësi, për dëshmorët që lanë pas emrin e tyre të shkruar në pllakatat e përjetësisë.

Sot, është një ditë kur dhembja kthehet në forcë, dhe kujtimi në angazhim për të mos harruar kurrë. Kjo zonë mbetet vendi ku historia flet, dhe ku 2 Maji vazhdon të jetë një datë e rëndësishme për gjithë shqiptarët e Maqedonisë së Veriut, si dhe për të gjithë shqiptarët kudo që jetojnë”, thonë nga VLEN.