Connect with us

Lajme nga vendi

Nxënësit e klasave të katërta, probleme me lexim

Published

on

Përmirësimi i aftësive për të lexuar dhe kuptuar përmbajtjen, gjithnjë e më shumë po bëhet sfidë për nxënësit e shkollave fillore, pasi ata më shumë parapëlqejnë që përmbajtjen e përrallave, për shembull, ta mësojnë nga filmat e animuar, thonë mësimdhënësit në Maqedoninë e Veriut.

Këto reagime pasojnë rezultatet e një studimi ndërkombëtar të vlerësimit të aftësive të nxënësve të klasës së katërt për sa i përket leximit dhe përvetësimit të përmbajtjes së lexuar. Sipas të dhënave të këtij studimi, nxënësit e moshës 9 dhe 10-vjeçare në shkollat fillore të Maqedonisë së Veriut janë cilësuar se nuk kanë njohuri të mjaftueshme për sa i përket të lexuarit dhe të kuptuarit nga leximi duke siguruar vetëm 442 nga 500 pikët që përbëjnë mesataren.

Ekspertët e arsimit theksojnë se këto rezultate janë shumë të dobëta dhe janë alarm për institucionet përkatëse arsimore, prindërit, mësimdhënësit, por edhe për shoqërinë.

Goce Bumbarovski, mësimdhënës i klasave të ulëta në shkollën fillore “Koço Racin” në Prilep, thotë për Radion Evropa e Lirë se fëmijët kopjojnë prindërit.

Sipas tij, përderisa prindërit nuk lexojnë orëve të pasdites, por tërë kohën e kalojnë para ekranit televiziv ose pajisjeve tjera elektronike, është e kuptueshme që edhe fëmijët e tyre të mos krijojnë shprehi të shëndosha të të lexuarit.

Advertisement

“Duhet të jemi vetëkritikë, edhe në të rriturit gjithnjë e më shumë i përdorim telefonat celularë për të gjetur ndonjë informacion dhe jo në libra dhe fëmijët kopjojnë sjelljet e të rriturve”, thekson Bumbarvski.

Ai konsideron se edhe librat për klasat e ulëta të shkollës fillore nuk përmbajnë tekste atraktive të ilustruara në përputhje me trendët që ofron koha, në mënyrë që ta rrëmbejnë përqendrimin e fëmijëve të kësaj moshe.

Mosleximi kufizon imagjinatën te fëmijët

Albjonda Paçuku-Iseni, mësuese në shkollën fillore “Hasan Prishtina” në Shkup, thotë se “është shume e rëndësishme që fëmijët ta kuptojnë përmbajtjen e përrallës dhe porosinë që ajo përcjell. Por, një element edhe më i rëndësishëm thekson se është zhvillimi i imagjinatës së fëmijëve, që arrihet vetëm përmes leximit të librave.

“Ka nxënës që e dinë përmbajtjen e lektyrave, pasi ata i kanë parë përrallat, por nuk i kanë lexuar. Në këtë rast ata nuk dinë t’u përgjigjen më shumë pyetjeve apo japin më shumë zgjidhje të situatave pasi imagjinata e tyre kufizohet në atë kornizë që e ka dhënë regjisori. Kurse leximi të jep më shumë hapësirë për imagjinatë. Për shembull, si dukej pylli përmes të cilit kalonte Kësulëkuqja”, shpjegon ajo për Radion Evropa e Lirë.

Dilemat e prindërve për mënyrën e ndihmës

Elena thotë se e ka shumë të vështirë ta bindë djalin e saj 9-vjeçar t’i lexojë lektyrat, i cili thotë se gjithmonë gjen ndonjë arsyetim se pse nuk mund të lexojë vetë. Në fund për të mos marrë notë të dobët, ajo detyrohet ta lexojë lektyrën që ai ta kuptojë përmbajtjen përmes dëgjimit.

Advertisement

“Nuk e di nëse i bëj mirë apo kundër shërbim. Po në fund e di se do të jetë i përgatitur në klasë pasi të paktën nga ajo që kam lexuar ai e ka mësuar përmbajtjen e lektyrës. Ai arsyetohet se është i lodhur, ose ka shumë detyra dhe nuk ka kohë për ta lexuar vetë pasi lexon ngadalë. Vërtet, nuk e di se si të veproj”, thotë ajo.

Mungesa e të lexuarit në klasat e ulëta reflektohet edhe gjatë studimeve

Nga ana tjetër, Vesna Mojsova-Cepishevska, profesoreshë universitare thotë se prindërit nuk duhet të mbrohen me mungesën e kohës që ka imponuar jeta dinamike.

“Gjysma e prindërve thonë se fëmijët nuk kanë nevojë për të lexuar pasi fëmijët e tyre që në moshën e hershme e flasin shkëlqyeshëm gjuhën angleze dhe kanë shkathtësi të shumta që kanë mësuar nga telefoni celular.

Por, ata nuk e dinë se leximi zhvillon qendra krejtësisht të tjera në tru nga ajo që zhvillon të pamurit, pamja audio-vizuale. Pra, bëhet fjalë për dy pozicione krejtësisht të ndryshme. Pra, më duhet të theksoj se mungesa e të lexuarit në klasat e ulëta reflektohet me zbrazëtira të mëdha edhe gjatë studimeve, pasi këta fëmijë nuk kanë relacionin e duhur me librat, skriptat”, thotë ajo për REL-in.

Ajo shton se mosleximi nga ana e prindërve për fëmijët që në moshë të hershme të fëmijërisë së tyre, është e barabartë me mungesë përkushtimi.

Advertisement

Për sa i përket lexim-kuptimit nga studimi që ka realizuar PIRLS nga vendet e rajonit më së miri qëndron Sllovenia me 520 pikë e radhitur në vendin e 23-të, Serbia me 514 pikë në vendin e 26-të dhe pas saj Shqipëria me 513 pikë.

Nën mesataren është renditur Maqedonia e Veriut me 487 pikë dhe Kosova me 421 pikë.

Me më shumë pikë për sa i përket leximit dhe përvetësimit të përmbajtjes së lexuar të fëmijëve të testuar nga mosha 9 – 10 vjeç është radhitur Singapori me 587 pikë, më pas Hong Kongu me 578 dhe Rusia me 567 pikë.

Në mesin e 10 vendeve ku fëmijët lexojnë kuptueshëm është Anglia, Franca, Polonia, Suedia, Austria dhe Bullgaria, vende këto që kanë mbi 540 pikë./REL

Advertisement
Advertisement

Lajme nga vendi

Prokuroria thellon hetimin për rastin “Vedat Ademi”. Në pritje të autopsisë për të ngritur ak’uzë eventuale

Published

on

Dosja hetimore e rastit të vdekjes së Vedat Ademit, e nxjerr ekskluzivisht në Emisioni “Inside21” tregon se i ndjeri ka vuajtur nga gurët në tëmth, duke e bërë që të kthehet nga Gjermania në Kumanovë për tu mjekuar dhe eventualisht për t’ju nënshtruar një intervenimi kirurgjikal. Sipas raportit, i ndjeri Vedat Ademi së pari është paraqitur në Emergjencë natën e 16 Marsit, ku është pranuar nga doktori kujdestar Asim Ademi, duke i dhënë infuzionin me përbërës pa analgin. Dokumentët zbulojnë që doktor Asimi Ademi është konsultuar me kirurgun Zoran Gjeorgjievski për kurim të mëtutjeshëm në spitalin ditor.

“Dr. Zoran Gjeorgjievski, Pa pasur informacion të mëparshëm që pacienti është alergjik në Analgetikë, e dha udhëzim që në infuzionin e dytë të shtohet ampula ANALGIN si përforcim të terapisë kundër dhimbjeve, kjo është evidentuar në shkresën për pranim të terapisë; Para aplikimit të terapisë së udhëzuar, infermieret kujdestare NUK e kanë pyetur pacientin në mënyrë plotësuese për ragime eventuale alergjike ndaj barërave të cakutara dhe madje NUK është kontrolluar libreza e shëndetësisë”, thotë Raporti i Komisionit të posaçëm të MSH.

Nga Prokuroria, deri më tani kanë marr në pyetje të gjitha palët relevante të përfshira në këtë tragjedi. Janë duke u ekzaminuar edhe dokumentet shëndetësore të të ndjerit nga mjeku amë Rexhai Dalipi, i cili fillimisht i ka dhënë tableta Pantroprazoll, nga internisti ku janë bërë kontrollet e fundit dhe ekg, deri tek mjekët në Gjermani, ku Vedat Ademi ishte me punë të përkohshme atje ku ka ndjerë dhimbjet e para.
Lëshime të shumë janë gjetur nga Komisioni i posaçëm i përbërë nga 5 specialist të klinikave universitare siç janë: Gjorgji Trajkovski, Vladimir Avramvoski, Enes Shehu, Goran Mitrevski dhe Smillko Jovanovski.

“Pas nisjes me procesin e reanimimit kardio-pulmunar është thirrur edhe anesteziologu dhe internisti kujdestar, komisioni ka konstatuar që nuk ka raport EKG të defibrilatorit. MUNGOJNË pajisjet për respirator automatik të ventilimit mekanik në tërë spitalin, si pasojë pacienti ka qenë i intubuar dhe i ventiluar me BALON ambulantor i lidhur me bombolën e oksigjenit, por në rast të vazhdimit të reanimimit do të ishte patjetër të lidhet me respirator”, thuhet ne raport.

Nga Prokuroria e Kumanovës thonë se ende janë në pritje të raportit të autopsisë nga Mjekësia Ligjore.
Ata për Inside21 thonë se hetimin janë duke e bërë edhe në dosjen mjekësore të pacientit të ndjerë për të parë gjendjen e tij shëndetësore ndër vite. Shefja e Prokurorisë së Kumanovës, Teuta Ramadani, flet ekskluzivisht për këtë çështje duke thënë se vendimtare është raporti autopsisë që presin. Pas saj, do të merren edhe masat përkatëse ndaj të dyshuarve për të ngritur akuzat adekuate, tha Ramadani.

Advertisement

“Kur kemi pasoja fatale shkojmë më veprën penale: Vepër e rënd kundër shëndetit të njerëzve, sipas Nenit 217 të Kodit Penal, ku parashikohet burgim deri në 10 vite. Mirëpo shkaku i vdekjes do të vërtetohet në bazë tu autopsisë që është kyçe për hetuesinë se a do shkojnë në përgjegjësi penale”, tha Teuta Bediu-Ramadani, Prokurore në PTHP-Kumanovë.

Ndërkaq, raporti i Inspektoratit shtetëror sanitar shëndetësor tregon edhe lëshime të tjera. Intervenimi i ngathët në procesin e reanimimit në kushte spitalore nuk do të ishte me fatalitet na shoku anafilaktik nëse do të ishin të gjitha pajisjet e duhura dhe gatishmëria e stafit mjekësor për të intervenuar në kohë. Në raportin specialistik të kryer nga dr.Zoran Gjeorgjievski nuk është e shkruar anamneza e pacientit. Në terapinë e dhënë në ora 10:30 më 17.03.2025 përveç tjerash i janë dhënë edhe dy ampula Analgin. Këto në fakt, kanë qenë pikat e ilaçit që sa hynin në gjakun e Vedatit vinin e i ngushtonin indet e frymëmarrjes…

Continue Reading

Lajme nga vendi

Mbi 70 vendime pune në arsim, administratë dhe Njësinë e Zjarrfikësve në Gostivar

Published

on

Komuna e Gostivarit ka dhënë mbi 70 vendime pune për mësimdhënësit, punonjësit e administratës komunale si dhe për zjarrfikësit, që nga fillimi i vitit 2025. Lajmin e bëri të ditur kryetari i Komunës, Valbon Limani, i cili theksoi se shumica e vendimeve janë dhënë për sektorin e arsimit, konkretisht për shkollat fillore dhe të mesme në qytet dhe fshatra.

“Bëhet fjalë për punonjës të arsimit që kanë përmbushur të gjitha kriteret ligjore dhe që tashmë do të kenë siguri më të madhe në vendet e tyre të punës. Kjo është një mënyrë për të rritur stabilitetin dhe motivimin në sektorin arsimor,” deklaroi kryetari Limani.

Ndërkohë, në administratën komunale dhe Njësinë Territoriale Kundër Zjarrit janë dhënë gjithsej 20 vendime pune. Kryetari Limani nënvizoi se këto vendime janë dhënë për të gjithë ata punonjës që kanë plotësuar të gjitha kushtet ligjore dhe që kanë kontribuar në mënyrë të vazhdueshme në institucionet përkatëse.

“Vlerësojmë punën dhe përkushtimin e të gjithë të punësuarve, dhe si komunë do të vazhdojmë t’u qëndrojmë pranë të gjithëve që kontribuojnë ndershmërisht. Vendime të tjera do të ketë edhe në periudhën në vijim,” shtoi ai.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Kryetari Limani dhe Ministri Taravari Inspektojnë punimet e rikonstruimit të dy rrugëve në Gostivar

Published

on

Kryetari i Gostivarit, Valbon Limani, së bashku me ministrin e Shëndetësisë, Arben Taravari, si përfaqësues i kabinetit qeveritar, dhe përfaqësuesit e institucioneve lokale, kanë vizituar dy rrugë të cilat kanë nisur të rikonstruohen si pjesë e 13 projekteve të para të planifikuara për përmirësimin e infrastrukturës në qytet.

Këto dy rrugë janë rruga ‘Servet Bajrami’, e cila çon për në Banjicë të Poshtme, dhe rruga ‘Nikolla Tesla’, nga gjimnazi deri në fund të rrugës. Sipas kryetarit Limani, këto projekte kapin një vlerë prej rreth 30 milionë denarë dhe synojnë rikonstruimin e plotë të këtyre dy rrugëve, duke siguruar kushte më të mira infrastrukturore për qytetarët e Gostivarit.

“Me këto projekte, ne po investojmë në përmirësimin e kushteve të jetesës për qytetarët tanë, duke ofruar infrastrukturë më të zhvilluar dhe më të sigurt për ata. Rikonstruimi i këtyre rrugëve është një hap tjetër përpara në realizimin e qëllimeve tona për një qytet më të zhvilluar dhe më të aksesueshëm”, tha kryetari Limani gjatë inspektimit të punimeve.

Limani Promovimi https://we.tl/t-rma2EfgwDT

Limani Pyetje https://we.tl/t-VtWaB2jCdD

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat