Connect with us

Lajme nga vendi

Gjuha shqipe sërish “ther në sy”

Published

on

Ligji për mbrojtjen e fëmijëve është rikthyer në procedurë parlamentare pasi presidentja Gordana Siljanovska Davkova e përdori të drejtën e vetos dhe nuk e nënshkroi Dekretin, me arsyetimin se neni i cili parashikon që licencat për punë në çerdhe jepen në gjuhën maqedonase dhe atë shqipe – është në kundërshtim me Kushtetutën. Me kthimin të këtij Ligji në Parlament është rikthyer edhe retorika nacionaliste dhe përçarëse në objektin ligjvënës. Salla e Parlamentit edhe një herë u shndërrua në arenë të përplasjeve verbale dhe ofendimeve nga më të ndryshmet, të cilat kryesisht buronin nga ajo se, përse gjuha shqipe të jetë pjesë e përdorimit në licencat për çerdhe që lëshohen nga ana e Ministrisë për Politikë Sociale.

Fillimisht LSDM elaboroi amendamentin e propozuar me të cilin kërkonin që nga Ligji të hiqet pjesa ku shkruan se licencat të nxirren në dy gjuhë, konkretisht neni 9 në të cilën shënohet se licencat të jepen edhe në gjuhën të cilën e flasin 20% e popullatës. Madje, deputetja e LSDM-së, Jovankla Trençevska tha se e përshëndet vendimin e presidentes e cila shfrytëzoi veton për këtë ligj.

“Është mirë që kemi veto nga ana e presidentes, e cila thotë që të shqyrtohet miratimi i këtij ligji. Prej atyre arsyeve, kemi propozuar dy amendamente për këtë ligj në nenin 9. Propozojmë që pika 2 nga neni 9 të hiqet, me çka do të vepronim në bazë të rekomandimit të presidentes Siljanovska, por edhe do ta respektonim Kushtetutën e vendit. Gjithashtu, kërkojmë të hiqet plotësisht edhe neni 10 I ligjit”, tha Trençevska, por që propozimi i saj nuk mori mbështetje, pasi 69 deputetë votuan kundër, ndërsa vetëm 19 ishin për.

Pas kësaj, deputetët e të Majtës elaboruan propozim-amendamentin e tyre i cili nënvizonte “në nenin 9, paragrafi 2, fjalët ‘në gjuhën që flasin 20% e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe alfabetin e saj’, të zëvendësohen me fjalët ‘në njërën nga gjuhët zyrtare dhe alfabetin e tyre në varësi të gjuhës amtare të kandidatit”. Deputeti i së Majtës, Sashko Jançev, e arsyetoi amendamentin e tij, duke thënë se me këtë amendament – ata synojnë ë pengojnë dygjuhësinë në shtet. “Me këtë amendament, ne themi të mos jenë në dy gjuhë, por të jenë në gjuhë maqedonase dhe në varësi të kandidatit, të lëshohen në njërën prej gjuhëve zyrtare dhe në këtë mënyrë të pengojmë dygjuhësinë, e cila është element për dezintegrimin e Maqedonisë së Veriut”, tha Jançev.

Ndaj kësaj replikoi deputeti i Frontit Europian, Sali Murat, i cili tha se ky amendament është në kundërshtim me Kushtetutën e vendit, dhe si i tillë nuk ka bazë që të mbështetet. “Ky amendament është në kundërshtim me Kushtetutën, në mënyrë të drejtpërdrejtë bie ndesh me nenin 5 të Kushtetutës, e cila garanton përdorimin e gjuhës të cilën e flasin të paktën 20% e popullatës. Me këtë cenohet e drejta ime si një pjesëtarë i përkatësisë etnike më të vogël”.

Advertisement

Megjithatë, debati vazhdoi mes kryetarit të partisë e Majta, Dimitar Apasiev me deputetët e koalicionit VLEN. Apasiev fillimisht kishte kritika të ashpra në drejtim të VMRO-DPMNE-së. “Ju të VMRO-DPMNE-së po e zbatoni Platformën e Tiranës, të cilën BDI dhe partnerët koalicionit të VLEN e kanë bërë me aminin e Edi Ramës”, theksoi Apasievi, ndërsa nuk i kurseu as deputetët e VLEN-it. “Nuk mundet që siç thotë Snopçpe, të japin provimin e jurisprudencës në gjuhën shqipe, ku e keni parë këtë. A e dini përse kërkon këtë, sepse nuk e di gjuhën maqedonase. Ne jemi shtet i vetëm në botë ku në klasë të parë, fëmijët nuk mësojnë gjuhën maqedonase, e cila është zyrtare në shtet”, tha Apasiev.

Me replikë Halil Snopçe, i cili tha se ndjen keqardhje që duhet të debatojë me një person, i cili është me bindje naziste, ndërkohë që tha se maqedonasit nuk humbin asgjë nëse avancohen të drejtat e shqiptarëve. “Ka kaluar koha kur ju me grupin tuaj keni protestuar kundër hapjes së paraleles në gjuhën shqipe në Fakultetin e Pedagogjisë në Shkup, për të penguar që shqiptarët të arsimoheshin dhe të mësonin në gjuhën e tyre amtare. E drejta e gjuhës është e drejtë universale, nuk do të thotë që nëse me avancohen mua të drejtat, tjetrit do ti humben. Ti nuk do të humbasësh asgjë nëse unë fitojë një të drejtë”, tha Snopçe në replikën e tij drejtuar Apasievit.

Ndërsa Apasievi u mundua të thotë se nuk ka asgjë ndaj gjuhës shqipe, por që siç theksoi ai, “problemi është që në irredentizmin tuaj po ndërtojmë shoqëri paralele, të rinjtë maqedonas dhe shqiptarë po flasin në gjuhën angleze”.

“Ky shtet nuk është shtet binacional, nëse jepen licencat në gjuhën shqipe, le të jepen edhe në gjuhën turke, rome, serbe. Ne jemi shtet multi-etnik, e jo shtet i maqedonasve dhe shqiptarëve”, shtoi Apasiev. Debati më pas vazhdoi edhe mes Apasievit dhe deputetit të VLEN, Bekim Qoku, ndërsa disa herë udhëheqësja e seancës kërkoi të shmanget gjuha e papërshtatshme dhe ofendimet, pas çka ajo dha pauzë siç tha “për tu qetësuar gjakrat”, ndërsa as amendamenti i të Majtës nuk kaloi. Ndërkohë, shumica parlamentare kanë gjetur pajtueshmëri në lidhje me këtë propozim-ligj. VMRO-DPMNE kanë propozuar një amendament me të cilin nënvizohet që “Licenca lëshohet në gjuhën maqedonase dhe alfabetin e saj cirilik, dhe nëse aplikuesi flet një gjuhë të cilën e flasin së paku 20% e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë së Veriut, me kërkesë të tij lëshohet në gjuhën maqedonase dhe alfabetin e saj cirilik dhe në gjuhën që flet aplikuesi”./koha.mk/

Advertisement

Lajme nga vendi

Tetovë,rritet buxheti për kulturë

Published

on

Nga komuna e Tetovës kanë bërë të ditur se për vitin 2025 për projektet kulturore, sportive dhe arsimore do të ndahen mjete në vlerë prej 3.5 milion denarë, vlerë më e lartë në krahasim me vitet e shkuara .Në vitin 2024 për kulturë dhe sport janë ndarë 1.1 milion denarë që janë shpërndarë për organizatat joqeveritare dhe për klubet sportive. Poashtu
edhe këtë viti mjetet janë planifikuar të shpërndahen përmes thirrjeve publike për organizatatat jo qeveritare dhe klubet e sportit. Nga komuna e Tetovës, që në fillim e kemi theksuar se komuna e Tetovës do të mbështes aktivitete që kanë për qëllim zhvillimin e kulturës dhe sportit në përgjithësi.
Ndryshe, Komuna e Tetovës, si çdo vit, edhe këtë vit do të organizojë “Verën Kulturore” dhe shënimin e festave kombëtare në muajin nëntor. Këto ditë, të cilat janë edhe tradicionale në komunën e Tetovës, kanë për qëllim të afrojnë qytetarët dhe kulturat e ndryshme që jetojnë në Tetovë.
“Vera Kulturore” është një festë e trashëgimisë sonë të përbashkët, një platformë ku të gjithë ne mund të ndajmë vlerat dhe historitë tona të pasura, theksuan nga komuna e Tetovës.
Continue Reading

Lajme nga vendi

Mickoski në takime të shumta ekonomike dhe politike në Uashington, po lobohet për interesat dhe përparimin e shtetit

Published

on

Gjatë ditës së djeshme, Kryetari i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, mori pjesë në disa aktivitete inaugurale të Presidentit të ri të SHBA-ve, të mbajtura në Uashington.

Ai zhvilloi takim edhe me kryetarin e Partisë Republikane të SHBA-ve, Michael Whatley, me të cilin ndoqën fjalimin përshëndetës të Presidentit amerikan, Donald Trump.

Përveç kësaj, qëndrimi në Uashington u shfrytëzua për një sërë takimesh ku u lobua për interesat maqedonase.

Kryeministri Mickoski mori pjesë në ceremoninë “Zërat e Lirisë,” të organizuar nga kompanitë Trump Media dhe Rumble, e cila u mbajt pas inaugurimit. Në këtë ngjarje, ai pati takim me Dan Bongino, një nga bashkëpunëtorët më të ngushtë të Presidentit Trump dhe komentator politik i njohur i krahut të djathtë.

“Një bisedë ku diskutuam për Maqedoninë, sfidat dhe mundësitë tona. Argumentet dhe qëndrimet tona janë të qarta dhe partneriteti ynë strategjik me SHBA-të dhe administratën e Presidentit Trump është i fortë. Ne luftojmë në vend për paga më të larta, pensione, infrastrukturë të re, shëndetësi më të mirë, arsim më konkurrues, ekonomi me rritje të shpejtë, etj., por gjithashtu luftojmë edhe në Bruksel, Berlin, Paris, Londër, Uashington, etj. Zëri ynë po bëhet gjithnjë e më i fortë,” theksoi Kryeministri Mickoski lidhur me takimin.

Advertisement

Njëkohësisht, Kryeministri maqedonas zhvilloi një bisedë me Andrew Peykoff, biznesmen kanadez me origjinë maqedonase, themelues dhe president i Niagara Bottling, kompani që ka të ardhura vjetore prej rreth 4 miliardë dollarësh amerikanë dhe rreth 5000 të punësuar. Kompania është themeluar në vitin 1963 dhe sot është kompania më e madhe në tregun amerikan në këtë fushë.

“Investimet e Niagara Bottling në Maqedoni janë të mirëseardhura. Diaspora maqedonase është element kyç në sistemin tonë, për të bërë më të qartë dhe më të fortë zërin dhe argumentet tona në botë. Po rinovojmë dhe krijojmë mundësi dhe partneritete të reja me këdo që mund të ndihmojë shtetin,” theksoi Mickoski për këtë takim.

Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, u takua gjithashtu me Jesse Spiro, drejtor kryesor në Tether dhe përgjegjës për marrëdhëniet strategjike me qeveritë në botë. Tether është kompania më e madhe në botë që menaxhon kapitalin digjital dhe kriptovalutat. Fitimi i kompanisë në vitin 2023 ishte 6.2 miliardë dollarë amerikanë, ndërsa vetëm në gjysmën e parë të vitit 2024, fitimi ishte 5.2 miliardë dollarë amerikanë.

Lidhur me takimin, Mickoski deklaroi: -“Diskutuam për tregun e kriptovalutave, të ardhmen e tyre dhe teknologjinë blockchain. Çdo investim i Tether- it dhe çdo përvojë e ndarë nga më të mëdhenjtë në fushën e tyre është i mirëseardhur. Duhet të ecim përpara me hapa të mëdhenj. Nuk guxojmë t’i injorojmë sfidat e së ardhmes.,” theksoi Mickoski.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Çdo vit në Maqedoni rreth 170 raste të reja të kancerit të qafës së mitrës

Published

on

Kanceri i qafës së mitrës zhvillohet ngadalë, gjë që mundëson zbulimin e hershëm përmes ekzaminimeve të rregullta gjinekologjike dhe testeve të skriningut, siç është testi i Pap-testi dhe testimi i virusit papilloma humane (HPV), theksoi sot Instituti i Shëndetit Publik (ISHP). Sipas të dhënave të fundit të publikuara të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë, në vitin 2022 ishin 173 pacientë me kancer të qafës së mitrës, ndërsa numri i vdekjeve nga kjo sëmundje ishte 66, transmeton Portalb.mk.

“Në periudhën 10-vjeçare, pra nga viti 2013 deri në vitin 2022, incidenca mesatare e kësaj sëmundjeje ishte 9.2 për 100 mijë gra, ose rreth 170 raste të reja çdo vit, gjë që e bën kancerin e qafës së mitrës sëmundja malinje e 6-të më e zakonshme tek gratë. Sipas të dhënave të vdekshmërisë, shkalla e vdekshmërisë është 2.9 vdekje për 100,000 gra, ose mesatarisht 52 gra që kanë vdekur gjatë kësaj periudhe nga kanceri i qafës së mitrës. Me ekzaminime të rregullta dhe kujdes të mirë për shëndetin mund të evitohen të gjitha këto vdekje, sepse kontrolli i mirë dhe zbulimi i hershëm i të gjitha rasteve sjell mundësi të mira për trajtim efektiv dhe shmangie të shumë vdekjeve”, thonë nga ISHP.

Shkaku kryesor është infeksioni me HPV, një virus seksualisht i transmetueshëm. Megjithëse shumica e infeksioneve HPV janë të padëmshme dhe zhduken spontanisht, disa lloje të virusit mund të çojnë në ndryshime prekanceroze ose kancer – këto janë HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 dhe 59. Përveç virusit human papilloma (HPV) si shkaktar më i zakonshëm, faktorë të tjerë që rrisin rrezikun e zhvillimit të kësaj sëmundje janë fillimi i hershëm i marrëdhënieve seksuale – ekspozimi më i madh ndaj virusit HPV në një moshë më të re, pastaj më shumë partnerë seksualë – rrit rrezikun e infektimit me HPV. Pastaj, sistemi imunitar i dobët dhe pirja e duhanit.

Sipas ISHP-së, vaksinimi kundër HPV është mënyra më efektive e parandalimit, ekzaminimeve të rregullta skrinige, si dhe praktikave të sigurta seksuale.

Në fazat e hershme, ky kancer shpesh nuk ka simptoma. Por fazat e avancuara mund të shkaktojnë gjakderdhje anormale vaginale midis cikleve, pas menopauzës ose pas marrëdhënieve seksuale, dhimbje gjatë marrëdhënies seksuale, pastaj dhimbje në shpinë, këmbë ose legen, rrjedhje të pazakontë vaginale me një erë të pakëndshme intensive, humbje peshe, humbje oreksi e ndjekur nga dobësi, ënjtje e këmbëve. Zbulimi i hershëm dhe trajtimi në kohë rrisin ndjeshëm shanset për shërim.

Advertisement

Trajtimi për kancerin e qafës së mitrës, shtojnë ata, varet nga faza e sëmundjes.

  • Fazat e hershme: ndërhyrje kirurgjikale ose procedura minimale invazive.
  • Fazat e mëvonshme: kombinim i radioterapisë dhe kimioterapisë.

Mbështetja për gratë që kalojnë këtë përvojë është po aq e rëndësishme sa trajtimi mjekësor. Grupet mbështetëse, ndihma psikologjike dhe mbështetja sociale luajnë një rol kyç në përmirësimin e cilësisë së jetës, thekson Instituti.

Continue Reading

Më të lexuarat