Lajme nga vendi
Banka Botërore: Ndotja e ajrit vret rreth 2.800 qytetarë të Maqedonisë së Veriut çdo vit
Ndotja e ajrit vret rreth 2800 qytetarë të vendit në vit, ndërsa banorët e Shkupit dhe Tetovës janë të ekspozuar ndaj niveleve dukshëm më të larta të grimcave toksike PM 2.5, krahasuar me qytetarët në vendet e Evropës Perëndimore. Kështu deklaroi dje drejtori i Bankës Botërore për Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, Massimiliano Paolucci, në një konferencë në Shkup për cilësinë e ajrit, transmeton Portalb.mk.
Pavarësisht progresit që nga vitet 1990, ndotja e ajrit në vend është ende e lartë, tha ai, duke theksuar se ajri i shëndetshëm është vendimtar për zhvillimin e qëndrueshëm.
Zëvendëskryeministri i parë dhe ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Izet Mexhiti, i cili foli në konferencë, tha se sipas tij, faktori i parë për gjendjen e keqe të ajrit të ambientit është se amvisëritë dhe industria ende përdorin dru të cilësisë së ulët dhe burime të tjera për ngrohje, sidomos në stinën e dimrit.
“Ka edhe transport urban dhe një sërë arsyesh të tjera. Tashmë kemi miratuar dhe jemi duke punuar në një program specifik ku përveç gazifikimit parashikohen edhe sistemet e gazit të kogjenerimit. Për sa i përket gazifikimit, mendoj se është një nga zgjidhjet që do të ridrejtojë qytetarët drejt burimeve më pak të dëmshme apo të padëmshme të ngrohjes gjatë këtij sezoni. E njëjta gjë vlen edhe për transportin urban, pasi filluam me autobusët elektrikë… Po punojmë edhe për nisma dhe projekte të tjera. Pra, ne jemi të përkushtuar që të shfrytëzojmë të gjitha mundësitë për të arritur ajër më të pastër”, tha Mexhiti.
Ndryshe, më 16 dhjetor, zëvendëskryeministri i parë dhe ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor prezantoi Programin e ri për Planifikimin e Ajrit të Pastër 2024–2030, qëllimi i të cilit, siç tha në atë kohë, është zgjidhja e problemit të ndotjes së ajrit në Maqedonia e Veriut në planin afatmesëm dhe afatgjatë.
Profesori në Fakultetin e Inxhinierisë Mekanike – Shkup sqaroi se programi është përgatitur në bazë të hulumtimeve afatgjata, duke paralajmëruar kontrolle më të rrepta dhe më të drejta inspektuese për të gjitha objektet industriale.
Deri më tani, siç tha ai, ka ndodhur që ndotësit t’i drejtonin gishtin njëri-tjetrit, domethënë amvisëritë të thoshin se industria ndot, industria të fajësonte transportin dhe transporti të fajësonte dikë tjetër. Programi i ri, thotë ai, mbulon të gjithë ndotësit në zonat urbane në Maqedoni.
“Përveç kësaj, ne po planifikojmë kontroll të rreptë dhe të drejtë inspektues për të gjitha objektet industriale në vend, në mënyrë që emetimet të jenë publike dhe të gjithë të jemi të sigurt që ajo që transmetohet është e sigurt në nivel evropian. Ashtu siç themeluam institucione të fuqishme shkencore në vitin 1963, kur patëm problem me tërmetin, tani duam të mbështesim institucionet shkencore që të angazhohen në hulumtime për pastrimin e ajrit apo parandalimin e ndotjes së ajrit dhe e kemi paraparë një program të tillë”, shtoi Dimitrovski.
Zëvendëskryeministri Mexhiti, duke iu përgjigjur pyetjeve të gazetarëve, tha se inspektorët tashmë janë në terren dhe ka gjoba, por shtoi se duhet të rritet numri i tyre për të mbuluar të gjithë vendin.
Kujtojmë se ambientalistët në Maqedoninë e Veriut kërkojnë ndalimin e importit të automjeteve më të vjetra se 10 vjet dhe nën standardin EURO 5 nga 1 janari i vitit të ardhshëm. 10 shoqata dhe iniciativa qytetare kanë dorëzuar në Qeveri letër, ku kërkohet edhe që importi i automjetet e reja të plotësojë standardin minimal EURO 6.
Sipas raportit të UNICEF-it, në Maqedoninë e Veriut, vdekjet e të porsalindurve nga ndotja e ajrit janë 11,6 përqind ose 1 në 9 vdekje të fëmijëve nën moshën njëvjeçare.
Edhe Instituti i Shëndetit Publik që në fillim të vitit 2024 e publikoi raportin “Ndotja e ajrit në Republikën e Maqedonisë dhe rreziqet ndaj shëndetit”, sipas të cilit pothuajse 18 përqind e mortalitetit të përgjithshëm në Maqedoninë e Veriut mund t’i atribuohet ekspozimit ndaj përqendrimeve aktuale të grimcave PM-2.5.
Lajme nga vendi
Prokuroria: Në afërsi të Rashçes është kryer kontrolli, po hetohen shkaqet e aksidentit
Prokurori publik kujdestar nga Prokuroria Themelore Publike në Shkup dje ka kryer kontrollin në Rashçe, ku një veturë me pasagjerë ka rënë në ujërat e lumit Vardar.
“Pavarësisht kushteve jashtëzakonisht të vështira në terrene të paarritshme, janë ndërmarrë të gjitha veprimet për sigurimin e gjurmëve dhe provave me qëllim përcaktimin e shkaqeve të aksidentit. Sipas informacioneve fillestare, automjeti drejtohej nga njëri prej të ndjerit. Gjithashtu do të lëshohet urdhër për ekspertizën e makinës. Sipas udhëzimeve të prokurorit publik janë intervistuar dëshmitarët okularë të ngjarjes, si dhe familjarët e familjes në automjet për zbardhjen e të gjitha rrethanave”, thuhet në kumtesë e Prokurorisë Themelore.
Lajme nga vendi
Arsovski: Përdorimi i gjuhës shqipe nuk do të dëmtojë maqedonasit
Analisti politik Petar Arsovski ka komentuar së fundmi debatin mbi përfshirjen e gjuhës shqipe në licencat për kopshte, duke theksuar se, megjithëse nuk është jurist, sipas tij, nëse licencat për kopshte do të ishin të rregulluara në ligjin për përdorimin e gjuhëve, nuk do të kishte nevojë për një ligj të veçantë. Sipas tij, “frika e maqedonasve nga avancimi i gjuhës shqipe është pa baza të forta”
“Pavarësisht nga argumentet ligjore që mund të thonë se cilat mund të mos qëndrojnë. Logjika politike që kur shqiptarët i marrin maqedonasit diçka është e gabuar, dhe kjo çon në teza shtesë mes dy etnive, sepse për momentin zgjidhja thotë që të shtohet gjuha shqipe në licencat për kopshte, jo të fshihet gjuha maqedonase. . Pra, ajo frika e maqedonasve se kur shqiptarët të kenë një përdorim të avancuar të gjuhës sikur maqedonasit po humbasin diçka, kjo është ajo që na sjell në këtë seri lëvizjesh. Ky veprim në vetvete nuk mund të sjellë tensione të drejtpërdrejta etnike, por një në serinë e lëvizjeve që përkeqësojnë marrëdhëniet mes dy grupeve etnike, thotë analisti politik Petar Arsovski.
Për Arsovskin, ky debat është pjesë e një konteksti më të gjerë, ku çdo çështje mund të përdoret për qëllime politike.
“Gjatë kësaj periudhe, çdo çështje do të përdoret nga partitë për qëllime politike, kjo është punë e partive. Mendoj se është e nevojshme të shikohet një kontekst më i gjerë i gjendjes së përgjithshme në vend dhe se si do të funksionojë më tej jeta e përbashkët dhe bashkëjetesa ndërmjet grupeve etnike por edhe presidentit dhe qeverisë, thotë analisti politik Petar Arsovski.
Arsovski theksoi se partitë politike kanë interes të përdorin çështje të tilla për të përfituar, por është e nevojshme të shikohet më thellë se si këto lëvizje mund të ndikojnë në stabilitetin e përgjithshëm të vendit dhe marrëdhëniet etnike.
Lajme nga vendi
Mosnënshkrimi i dekretit nga Siljanovska, Jashari: Nuk ka bazë juridike
Vendimi i presidentes, Gordana Siljanovska Davkova, për të mos nënshkruar dekretin e Ligjit për mbrojtje të fëmijëve, ku ishin të parapara Licenca edhe në gjuhën shqipe, nuk ka bazë juridike.
Kështu vlerëson profesori universitar, Hasan Jashari, sipas të cilit, këto janë ngarkesa të cilat i dëmtojnë marrëdhëniet ndëretnike, shoqërinë, si dhe përparimin e vendit në përgjithësi.
Ndodhi të tilla të pakëndshme për qytetarët ndodhin edhe për shkak të paqartësive që janë lënë në Kushtetutë, ndërsa figura e presidentit nuk duhet të jetë ajo që nxit situata të pakëndshme dhe të padrejta.
“Edhe te Marrëveshja e Ohrit, edhe te Ligji për përdorimin e gjuhëve për 20%-in. Vetë Kushtetuta ka shumë paqartësi të cilat lënë hapësirë që ligjet të trajtohen në mënyra të ndryshme nga njëra palë dhe nga pala tjetër. Presidentja duhet t’i motivojë njerëzit, duhet t’i motivojë forcat politike që të zgjidhen problemet në mënyrën më të mirë, përkundrazi ajo tash e nxjerr një gurë në mes të rrugës, nxjerr pengesa, nxjerr vështirësi. Asaj i pengon dygjuhësia, asaj i pengon fakti se ne konsiderojmë gjuhën shqipe dhe Kushtetutën si zyrtare, ata asnjëherë nuk e kanë konsideruar si zyrtare. Këtu kemi të bëjmë me një lëvizje të kundërt. Njëra palë tërheq në njërën anë, tjetra tërheq në anën tjetër. Pra këto çështje duhet definitivisht të pastrohen njëherë e përgjithmonë.”, – deklaroi profesori universitar, Hasan Jashari.
Hasani vlerëson se qytetarët parimisht duhet të kursehen nga situate të tilla, të cilat kanë pasoja.
“Koalicionet duhet të jenë të përgatitur për kësi lloj sfidash, ngjarjesh dhe duhet t’i zgjidhin pa mbërritur te publiku, pasi që kur mbërrin te publiku ka rrjedhat dhe pasojat e veta. Shqetësohen njerëzit dhe i kthejnë marrëdhëniet shoqërore mbrapa, ne duhet të ecim përpara. Ne i shohim vendet fqinje që kanë ecur para, ndërsa ne kemi ngelur prapa. Ne përsëri kthehemi në situatën e para vitit 2001 dhe e gjithë kjo është një dështim.”, – theksoi profesori universitar, Hasan Jashari.
-
Lajme nga vendi2 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi2 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve