Lajme nga vendi
Ekspansioni alarmant i shtatzënave adoleshente!

28 Shtatori është Dita Ndërkombëtare e Abortit, e cila ka si qëllim të promovojë të drejtat riprodhuese dhe të sensibilizojë për nevojën e aksesit të sigurt në shërbimet e abortit. Kjo ditë shërben gjithashtu për të nënvizuar rëndësinë e edukimit dhe informimit për mbrojtjen riprodhuese, veçanërisht për gratë dhe vajzat në mbarë botën. Ndërkohë, në Maqedoninë e Veriut në këtë ditë shqetësuese është rritja e numrit të adoleshenteve shtatzëna, një fenomen që tregon nevojën urgjente për edukim dhe mbështetje për të rinjtë, për të siguruar që ata të kenë informacionin dhe burimet e nevojshme për të marrë vendime të informuara për shëndetin e tyre riprodhues.
Për këtë, gazeta KOHA bisedoi me gjinekologen specialiste të “Natal Medica”, Edita Iseni, e cila informoi se numri i adoleshenteve shtatëzëna, pasqyron dështimin e institucioneve për të ofruar informacione për edukimin seksual dhe qasje në kontraceptivë, duke rezultuar në kosto të larta individuale dhe sociale. “Fatkeqësisht numri i adoleshenteve shtatzëna është në rritje. Shtatzënia në adoleshencë ka një kosto të lartë, si nga ana individuale, ashtu edhe nga aspekti social më i gjerë. Për mua,shkalla e lartë e abortit tek adoleshentët reflekton dështimin për të edukuar dhe trajnuar të rinjtë për jetën seksuale për të përdorur kontracepcionin modern dhe efektiv nga ana e shtetit në planifikimin e prioriteteve edukative”, theksoi Iseni, duke u bërë thirrje atyre të marrin kurajo dhe të vizitojnë një gjinekolog, qoftë vetëm për këshilla.
Gjinekologia na informon se aborti tek vajzat nën moshën 18 vjeç ka pasoja të pakthyeshme psikike, ndërsa pasojat shëndetësore përfshijnë faktin se ata nuk janë ende fizikisht gati për shtatzëni dhe lindje, e veçanërisht aborti,gjë që çon në komplikime serioze. “Nëse duhet të potencohet mosha,sigurt se mosha nën 18 vjeç është ajo më e rrezikuara. Aborti ka edhe pasoja shëndetësore. Nga pikëpamja psikologjike dallohen depresioni, ndjenja e fajit, sindroma psikologjike pas abortit dhe deri te vetëvrasja. Nga ana fizike vërehen infeksione të ndryshme, dëmtime të mitrës që mund të shkaktojnë probleme gjatë ngjizjes së fëmijëve në të ardhmen, por edhe gjakderdhje që mund të ketë një përfundim fatal”, informoi Iseni.
Për fund, Iseni u bëri thirrje institucioneve përkatëse të ju përkushtohen të rinjve në informimin e edukimit të tyre seksual, sepse sipas saj me këtë ne do kemi një rini të shëndoshë me pasardhës të shëndoshë.
Nga ana tjetër, aktivistja e grave, Rita Beadini deklaroi për gazetën KOHA se ligji për abort në vend është mjaftë i avancuar, por mungesa e gjinekologëve dhe informacionit për mbrojtjen riprodhuese rrit numrin e shtatzënive të paplanifikuara.
“Ligji për abort në Maqedoni është goxha progresiv, lejon madje edhe abortin me medikamente. Problemet në përgjithësi janë në terren, si mungesa e gjinekologëve në rajone të caktuara, gra të cilat nuk kanë gjinekolog amë ndikojnë në gjendjen aktuale të grave në Maqedoni. Besoj që pak bëhet për prevenim të shtatzënive të paplanifikuara, në mënyrë që të mos vijë deri te aborti, sidomos te vajzat e moshave të reja. Normalisht, ofrimi i metodave të mbrojtjes falas duhet të jetë një nga preokupimet e Qeverisë, në mënyrë që të ulet numri i shtatzënive të paplanifikuara”, tha ajo.
Ajo shtoi se duke marrë parasysh numrin e lartë të adoleshenteve që abortojnë, lënda e edukimit seksual nëpër shkolla është i domosdoshëm. “Edukimi është mënyra më e mirë për prevenim të shtatzanive të paplanifikuara, në mënyrë të mos vijë puna deri te aborti. Kur gratë dhe burrat do të kenë qasje në informacion, të njëjtët do t’i kenë në dispozicion mjetet e nevojshme për prevenim të këtyre situatave. Edukimi seksual nëpër shkolla tashmë është i patjetërsueshëm, meqë numri i të miturave që lindin dhe abortojnë fëmijë në vend është goxha i lartë”, theksoi Behadini. Ndryshe, nga kumtesa e fundit e HERA-s thuhet se një përqindje e konsiderueshme, posaçërisht e djemve të moshës 15-vjeçare tashmë kanë pasur përvojë seksuale, ndërsa marrëdhënia e mbrojtur seksuale është praktikë vetëm tek 20 për qind e vajzave dhe 62 për qind e djemve mes popullatës shqiptare, përkatësisht 64 për qind e djemve dhe 52 për qind e vajzave mes popullatës maqedonase. Nga çiftet e reja deri 29 vjeç, vetëm 12.8 për qind shfrytëzojnë mjet modern kontraceptiv. Si pasojë, shkalla e shtatzënisë së paplanifikuar në adoleshencë është pothuajse tre herë më e lartë se mesatarja e Bashkimit Evropian. (koha.mk)
Lajme nga vendi
BDI reagon ashpër pas dhunës në ndeshjen KB Shkupi – KB Vardar: Kërkon hetim urgjent dhe dorëheqje politike për neglizhencë

Në emër të Bashkimit Demokratik për Integrim, dëshiroj të shpreh shqetësimin e thellë dhe indinjatën e pakompromis ndaj incidentit të paprecedentë që ndodhi gjatë ndeshjes së basketbollit ndërmjet KB Shkupit dhe KB Vardarit.
Akti i dhunës fizike, i ushtruar në mënyrë kolektive nga lojtarët dhe stafi teknik i KK Vardarit – të udhëhequr nga trajneri i tyre, njëherazi edhe përzgjedhës i ekipit kombëtar të Maqedonisë së Veriut – ndaj stafit të KB Shkupit, është akt i patolerueshëm dhe përbën një alarm serioz për gjendjen e sigurisë, të drejtësisë dhe të bashkëjetesës në vendin tonë.
Kemi të bëjmë me një incident që është rezultat i një ambienti të përgjithshëm të motivuar nga urrejtja ndëretnike.
Si pasojë, një përfaqësues zyrtar i KB Shkupit, asistent-trajneri, Faik Miftari, ka përfunduar në spital me ndihmë mjekësore – i rrahur brutalisht nga ata që përfaqësojnë jo vetëm një klub sportiv, por një mentalitet të rrezikshëm për bashkëjetesën.
Kjo ngjarje nuk është e izoluar. Ajo është produkt i drejtpërdrejtë i një klime të polarizuar që po thellohet dita-ditës si pasojë e politikave përjashtuese dhe diskriminuese të qeverisë aktuale.
Gjuha e urrejtjes ndaj shqiptarëve, përpjekjet për t’i paraqitur si të dhunshëm apo të kriminalizuar, janë bërë pjesë e një narrative të rrezikshme që nuk synon bashkëjetesë, por përçarje.
Politika e vazhdueshme e përjashtimit të shqiptarëve nga vendimmarrja reale, përdorimi i mediave të kontrolluara për të kriminalizuar figurat shqiptare dhe ushqimi i një narrative antishqiptare në institucionet publike, ka prodhuar një ambient armiqësor ndaj çdo përfaqësimi shqiptar me dinjitet.
Këto politika nuk i shërbejnë bashkëjetesës. Përkundrazi – ato e thellojnë ndarjen etnike në shoqëri dhe e kthejnë përfaqësimin shqiptar në sport, arsim dhe kulturë në një shënjestër të vazhdueshme të dhunës verbale dhe fizike.
Tolerimi i dhunës ndaj një klubi që përfaqëson me krenari komunitetin shqiptar në kryeqytet, është dëshmi e qartë se një pjesë e institucioneve në këtë vend, përfshirë edhe organet e rendit që ishin të pranishëm gjatë incidentit, nuk po i përmbushin as detyrimet minimale kushtetuese për të garantuar barazi dhe siguri për të gjithë qytetarët.
Prandaj, Bashkimi Demokratik për Integrim:
• Kërkon hetim të menjëhershëm, të pavarur dhe të plotë për incidentin në fjalë, nga institucionet e sistemit, por edhe nga trupat sportive vendore dhe ndërkombëtare;
• Kërkon dorëheqje të menjëhershme të zv. Ministrit të punëve të brendshme Astrit Iseni dhe Zv.Ministrja e Sportit, Safije Sadiku Shahini, për shkak të përgjegjësisëpolitike dhe institucionale që lejojnë të ndodhën një ngjarje e këtillë dhe madje as nuk reagojnë , as zëri sju dëgjohet.
• Kërkon që ky rast të shërbejë si pikë kthese për të rishikuar seriozisht qasjen shtetërore ndaj marrëdhënieve ndëretnike dhe për të ndaluar urgjentisht çdo politikë që prodhon ndarje, përjashtim dhe tension.
U drejtohemi institucioneve vendore dhe ndërkombëtare, trupave sportive, mediave dhe shoqërisë civile:
Mos lejoni që gjuha e urrejtjes dhe dhuna të bëhen normalitet.
�Mos lejoni që sporti të përdoret si skenë për frikësim dhepërçmim etnik.
Shqiptarët në këtë vend nuk do të pranojnë të trajtohen si të padukshëm , si të dorës së dytë apo si të toleruar.
Ata janë kontribuues, sportistë, qytetarë të barabartë dhe krenarë të këtij vendi.
Sot të gjithë duhet të jemi një zë i fuqishëm për drejtësi, për barazi dhe për bashkëjetesë të vërtetë.
Në krah të çdo të riu dhe çdo institucioni që sulmohet padrejtësisht, ne do të jemi aty – të vendosur dhe të qartë në qëndrimin tonë:�Të drejtat tona nuk janë të negociueshme.
Faleminderit.
Lajme nga vendi
Gjykata Kushtetuese shfuqizoi vendimin qeveritar për medresenë Isa Beut

Gjykata Kushtetuese në seancën e sotme e ka shfuqizuar vendimin e Qeverisë për themelimin e “Medresesë Isa Beu” si shkollë private. Vendimi erdhi pasi më 26 shkurt u hap procedurë për themelimin e medresesë si shkollë private, me qëllim që të tejkalohet problemi i nxënësve që mbaronin e medresenë e nuk mundeshin të regjistroheshin nëpër fakultete. Iniciativa këtë e vlerësonte si antikushtetuese pasi që shkelet sekulariteti i shtetit. Respektivisht, themelues i Medresesë është Bashkësia Fetare Islame, ndërsa sipas parashtruesit, bashkësitë fetare nuk kanë të drejtë të themelojnë shkolla civile, por vetëm fetare./Alsat
Lajme nga vendi
Komuna e Tetovës përfundon dokumentacionin për dëmshpërblimet e bujqve

Komuna e Tetovës ka përfunduar dokumentacionin për dëmshpërblimet e vitit të kaluar. Nga reshjet e shiut dhe breshrit pësuan shumë toka bujqësore, por edhe shtëpi e dyqane. Pas kthimit të dosjes nga komisioni i shkallës së dytë për dëmshpërblimin e bujqve dhe banorëve që pësuan dëme nëpër objekte dhe dyqane, dokumentacioni i kompletuar u miratua nga këshilli i komunës së Tetovës, me qëllim që javën e ardhshme t’i dërgohet qeverisë. Dëmet e vlerësuara deri më tani nga komisioni komunal, rezultojnë mbi 60 milion denarë.
“Kemi vlerësuar dëmet në dy kategori. Dëmet në amvisëri janë në vlerë prej 7.33 300 denarë, ndërsa vlerësimi i dëmeve në të mbjella shumë vjeçare dhe një vjeçare, është në vlerë prej 55 766 589 denarë. Pra vlerësimi total është në vlerë prej 62.799.889 denarë. Ne si komision komunal, gjitha dokumentet do i dorëzojmë në komisionin shtetëror, dhe nga atje do presim instruksionet e mëtejme”, deklaroi Festim Zeqiri, kryetar i komisionit komunal për dëmshpërblimet.
-
Lajme nga vendi3 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi3 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve