Lajme nga vendi
Mbi 50% e kompanive të huaja nuk duan të investojnë rishtas në Maqedoninë e Veriut
Maqedonia e Veriut nuk po arrin të kalojë pragun vjetor të investimeve të huaja prej 1 miliard eurove, pavarësisht paralajmërimeve se anëtarësimi në NATO përkthehet me më shumë investime të huaja.
Maqedonia e Veriut është anëtarësuar në NATO më 2020.
Në bazë të të dhënave të Bankës Popullore në këtë shtet, Maqedonia e Veriut i ka pranuar 616.7 milionë euro në formë të investimeve të huaja, më 2023.
Kjo shifër është e përafërt me investimet e huaja në Kosovë, Malin e Zi dhe Bosnje – Hercegovinë.
Serbia, e cila nuk është anëtare e NATO-s, gjatë vitit 2023 ka arritur të tërheqë 4 miliardë euro e gjysmë euro në formë të investimeve të huaja.
Në mesin e vendeve fqinje, që janë pjesë e Bashkimit Evropian ose NATO-s, që tejkalojnë pragun e 1 miliard eurove në vit janë: Kroacia, Sllovenia, Shqipëria dhe Bullgaria.
Së fundi, edhe investitorët ekzistues në Maqedoninë e Veriut janë deklaruar se nuk janë të gatshëm të riinvestojnë.
Kryetari i Këshillit për Investime të Huaja, Viktor Mizo, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se në Maqedoni të Veriut po mungon një strategji gjithëpërfshirëse shtetërore për tërheqjen e investitorëve të rinj të huaj, por edhe për mbajtjen edhe të atyre që tashmë kanë investuar në vend.
Këshilli për Investime të Huaja përbëhet nga 130 kompani prej 20 vendeve të huaja.
Kompanitë që kanë investuar tashmë janë të industrisë automobilistike, bujqësisë, energjetikës, asaj për prodhim të ushqimit, telekomunikacionit, shërbimeve të teknologjisë informative, e tjera.
“Është e qartë se ka mungesë fokusi në këtë fushë. Mungon një strategji e qartë se në cilin drejtim duam të ecim si shtet. Kjo pasqyrohet edhe në rezultatet e anketës së fundit të Këshillit të Investitorëve të Huaj, ku vetëm 43 për qind e kompanive tashmë të pranishme në vendin tonë, janë shprehur se rishtas do të investonin në vend, nëse për këtë gjë do të duhej të vendosnin tani”, ka thënë Mizo në disa përgjigje për Radion Evropa e Lirë.
Sipas tij, politikat e papërshtatshme dhe indiferente të institucioneve shtetërore për investitorët e huaj, kanë bërë që kompania KOSTAL – Maqedoni, t’i ridestinojë mjetet në një vend tjetër dhe të mos i investojë në zonat ekonomike të Maqedonisë së Veriut.
Zyrtarët qeveritarë, në anën tjetër, i cilësojnë si të suksesshme politikat për tërheqje të kapitalit të huaj.
Drejtori i Zonave Zhvillimore Industriale Teknologjike, Jovan Despotovski, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se drejtoria që përfaqëson kompanitë e huaja, ka nënshkruar kontrata për investim në vlerë prej 450 milionë eurove, më 2023.
“Investimet e huaja për vitin 2021, 2022 dhe 2023 janë rreth 1.8 deri në 2 miliardë euro”, ka thënë Despotovski.
Sipas tij, investitorët ankohen vetëm për rregullativën ligjore.
“Vërejtjet e kompanive që operojnë në zonat ekonomike kanë të bëjnë me ndryshimet e shpeshta ligjore, dhe që jetësimi i tyre nuk është i qëndrueshëm”, ka thënë ai.
Për t’i stimuluar investitorët e huaj që t’i drejtojnë sytë kah Maqedonia e Veriut, zyrtarë të Drejtorisë së Zonave Zhvillimore Teknologjike Industriale, kanë bërë të ditur se kompanitë e huaja do të fitojnë mbështetje nga ana e shtetit përmes grantit për krijim të vendeve të reja të punës në vlerë prej 3.250 eurosh për çdo vend pune.
Megjithatë, sipas tyre, ky grant është i kushtëzuar me sigurimin e pagave 50 për qind më të mëdha sesa mesatarja shtetërore.
“Kjo do të thotë se kompania do të marrë mjete nga shteti për çdo pagë neto, e cila do të jetë më e lartë se 1.000 euro. Kjo është një nga mënyrat se si do të nxisim përforcim të rritjes së pagave”, ka theksuar në fillim të këtij muaji Despotovski.
Gjatë kësaj jave, Drejtoria për Zona Zhvillimore Teknologjike Industriale, si përfaqësuese e Qeverisë, e ka ndërprerë marrëveshjen me kompaninë gjermane NEXT.E.GO MOBILE SE, për ndërtimin e fabrikës së veturave elektrike në Tetovë.
Paraprakisht, ky projekt është paralajmëruar me shumë bujë nga zyrtarët shtetërorë, të cilët patën përmendur hapjen e 3-4.000 vendeve të reja të punës.
Në fillim të këtij viti është ndërprerë edhe marrëveshja me kompaninë greke Arhirodon, për ndërtimin e hidrocentralit Cebren, pasi është thënë se kompania nuk ka arritur t’i sigurojë mjetet për realizim të projektit.
Më 2021, në kohën kur Zoran Zaev ishte kryeministër i shtetit, ai pati thënë se gjigantët e teknologjisë, Google dhe Facebook, do të shtrijnë kapitalin e tyre në Maqedoninë e Veriut.
Ato kanë mbetur vetëm premtime.
Si investime kapitale ishte paralajmëruar dhe ndërtimi i studiove të filmit në Shkup, të aktorit John Malkovich, si dhe rivitalizmi i kompleksit të liqenit Tresca, po në Shkup, përmes investitorëve turq.
Edhe këto kanë mbetur vetëm premtime.
Njëjtë, premtim ka mbetur edhe paralajmërimi i vitit 2021, për një investim në vlerë të 30 milionë eurosh nga kompania jugkoreane “Almak” dhe kompania amerikane “Dura Automotive Systems” për ndërtimin e një objekti për prodhimin e profileve të lehta për industrinë e automobilave ku duhej të punësoheshin 70 punëtorë me paga rreth 2.000 euro.
Ekspertët e ekonomisë thonë se korrupsioni dhe mungesa e punëtorëve bëjnë që të Maqedonia e Veriut të mos jetë vend atraktiv për investitorët e huaj.
“Njëri nga faktorët kryesorë që tani, dhe në të ardhmen, do të jetë shkak për mosgatishmërinë e investitorëve të huaj për të investuar në Maqedoninë e Veriut, në radhë të parë është fuqia gjithnjë e më e pakët e fuqisë punëtore në vend, e cila duhet t’iu përgjigjet kërkesave të investitorëve” ka thënë Arben Halili, ligjërues në Fakultetin e Ekonomisë në Universitetin e Tetovës.
Në raportin e organizatës ndërkombëtare, Transparency International, sa i përket Indeksit për Përceptim të Korrupsionit, për vitin 2023, Maqedonia e Veriut është renditur në listën e vendeve ku drejtësia e dobët mundëson lulëzim të korrupsionit.
Ky vend ka shënuar përparim të lehtë, me 42 pikë – dy më shumë se vitin e kaluar – por që, sipas raportit, progresi ka shënuar kthim mbrapa, pas ndryshimeve që janë bërë në Kodin Penal.
Indeksi radhit çdo vit 180 shtete dhe territore të botës në bazë të nivelit të perceptuar të korrupsionit në sektorin publik. Ai përdor një metodologji pikësh, sipas së cilës zero tregon për një vend shumë të korruptuar, ndërsa 100 për një vend të pastër nga kjo dukuri.
Ndërkohë, pushteti dhe opozita i interpretojnë ndryshe rezultatet sa u përket investimeve të huaja në Maqedoninë e Veriut.
“Nëse i shikojmë të dhënat ndër vite, për periudhën 2006-2016, gjithsej investimet e huaja direkte arritën në 3.024.25 milionë euro, ose mesatarisht 274.93 milionë euro në vit. Ndërsa, në periudhën kohore 2017-2023, gjithsej shtatë vjet kalendarikë, fluksi i përgjithshëm i investimeve të huaja direkte (IHD) në Maqedoninë e Veriut arriti në 3.237,03 milionë euro, ose mesatarisht rreth 462.43 milionë euro për secilin nga shtatë vjetët”, ka theksuar zëvendëskryeministri i Maqedonisë së Veriut, Fatmir Bytyqi.
Por, për opozitën maqedonase, OBRM-PDUKM-së, trendin e rënies së investimeve e tregon fakti se Maqedonia e Veriut, në bazë të të dhënave të Bankës Botërore, radhitet në mesin e vendeve me më pak investime të huaja.
“Rezultatet në fushën e investimeve të huaja direkte janë katastrofale në krahasim me vendet e Ballkanit Perëndimor. Së bashku me Bosnje-Hercegovinën, Maqedonia [e Veriut] është në fund të tabelës, për sa u përket investimeve të huaja në tre vjetët e fundit”, kanë thënë zyrtarë të kësaj partie opozitare.
Në Maqedoni të Veriut, qysh prej vitit 2006 është investuar në promovimin e vendit si shtet me mundësi të mëdha investimi, duke bërë edhe ndryshime ligjore që përfshinin lehtësime si shmangja e taksave, subvencionet për kompanitë importuese, subvencionet për pagesën e kontributeve për sigurimin e të punësuarve, grante për infrastrukturë, tokë ndërtimore të subvencionuar e tjera.
Me këtë rast ishte hapur edhe Agjencia për Investime të Huaja, Drejtoria për Zona Teknologjiko-Industriale, të cilat kanë për detyrë promovimin e Maqedonisë së Veriut si shtet të volitshëm për investime të huaja, përmes fushatave të ndryshme dhe mbështetjes administrative për investitorët potencialë./REL/
Kreu i Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari i cili është larguar nga koalicioni VLEN pasi vendosi të shkojë në zgjedhje lokale ndaras, ka pranuar se ka realizuar bisedë me kreun e BDI-së Ali Ahmeti. Në një intervistë për Lajm ai thotë se takim nuk ka pasur, por është dëgjuar me të në telefon.
Takim me Ali Ahmetin a keni pasur apo prisni të keni?
“Jo, jo, jo. Ka pasur një bisedë telefonike dhe ajo është…”, deklaroi Arven Taravari, kryetar i ASH.
Televizioni Alsat që në fillim të muajit prill raportoi për një bisedë telefonike 40 minutëshe mes Taravarit dhe Ahmetit, e cila sipas burimeve tona ka bërë që Taravari të lëkundet në bindjet, që deri dje i mbronte me aq fanatizëm ndaj BDI-së. Disa herë, Taravari përmendi që partia e tij ka kanale komunikimi me BDI-në, por edhe sinjale për bashkëpunim në zgjedhjet lokale. Madje, duke relativizuar se edhe partitë tjera të VLEN-it kanë kontakte. Ndaj kësaj, mori përgjigje të ashpër nga Lëvizja Besa, Lëvizja Demokratike, Alternativa dhe përfaqësuesi i Lëvizjes Vetëvendosje se nuk kanë asnjë arsye për të komunikuar me një parti të korruptuar, funksionarët e të cilës janë në lista të zeza.
Biseda telefonike është realizuar pikërisht në kohën kur Aleanca për Shqiptarët do të duhej të vendoste për mënyrën e garimit në zgjedhjet lokale, për çka Taravari disa herë përsëriti se ekzistojnë dy opsione për të garuar në zgjedhje. I pari, të garojnë së bashku me VLEN-in dhe i dyti të garojë vetëm si ASH, që në këtë rast nuk do të përjashtohej mundësia për të bashkëpunuar në komuna të caktuara me BDI-në.
Lajme nga vendi
MPB: Gjatë festave të Pashkëve fotografimi për dokumentet personale do të bëhet pa termin
Ministria e Punëve të Brendshme, në pritje të festave të Pashkëve, njofton se sot të gjitha Seksionet për Çështje Administrative pranë Departamentit për Çështje Administrative të MPB-së, përveç Sektorit për Çështje Administrative Shkup, do të punojnë nga ora 08:00 deri në ora 16:00.
Departamenti për Çështje Administrative Shkup, ose më saktë njësitë e tij organizative, sot do të punojnë me këtë orar:
Pika e kontrollit pranveror dy ndërrime nga ora 7:30 e mëngjesit deri në 19:30;
Postblloku i “RTMV” dy ndërrime nga ora 7:30 deri në 19:30, dhe me të njëjtin orar do të funksionojnë edhe pikat e kontrollit në “Beko” dhe Gjorçe Petrov.
Pikat e kontrollit në Draçevë dhe Butel do të funksionojnë me një turn nga ora 10:00 deri në ora 18:00.
Ministria e Brendshme njofton qytetarët se fotografimi për dokumente personale do të bëhet pa caktuar termin dhe dhënia e dokumenteve do të bëhet në vazhdimësi.
Lajme nga vendi
Më shumë se 1000 propozime për ndryshimin e emrave të rrugëve dhe shkollave në Tetovë
Përskaj nismës së ndryshimit të emrave të rrugëve, në Tetovë janë shtuar kërkesat edhe për ndryshimin e emrit të disa shkollave. Individë të sektorit të arsimit thonë se disa emra të shkollave, madje nuk kanë asnjë domethënie as simbolike dhe as historike për qytetarët. Nga gjithësej pesë shkolla të mesme katër prej tyre kanë emra që nuk përkojnë me siç është rasti i shkollës së mjekësisë Nikolla Shtejn.
“Ato pak të dhëna që ne i kemi nuk themi dot se janë të sakta thjeshtë ka qenë një infermier partizan që as nuk është nga shteti ynë e as nuk lidhet diçka me vendin tonë. Meqë edhe jemi shkolla më e madhe në vend shpesh kemi kërkesa nga prindër e nxënës se përse shkolla nuk merr një emër që do lidhej qoftë me Tetovën qoftë me ndonjë personalitet të mjekësisë”, tha Malësore Ramadani, drejtoreshë e SHMK “Nikolla Shtejn”.
Kërkesa të këtilla ka pasur edhe në shkollat tjera.
“Në kuadër të Komunës së Tetovës funksionojnë pesë shkolla të mesme nga të cilat vetëm njëra nga to ka emrin “7Marsi” ndërsa katër të tjerat kanë emra të periudhës së komunizmit dhe realisht sipas kërkimeve që kemi bë për një shkollë që quhet Nikolla Shtejn, nuk ka të dhëna as në google apo mjete tjera kërkimore”, tha Nazmi Dauti, sektori për Arsim Tetovë.
Nisma të ngjashme për ndërrim të emrave të shkollave fillore dhe të mesme ka pasur disa herë, por shkaku i mungesës së kohezionit politik në pushtetin lokal, ndryshimi i tyre, gjithnjë ka dështuar.
Problemi me emrat e shkollave po hapet në të njëjtën kohë kur procedura për ndryshimin e emrave të rrugëve në Tetovë është në fazën e debatit publik. Numri i propozimeve të dorëzuara në dy debatet e fundit publike ka arritur në 1050. Edhe pse sot duhej që të mbahet debati i tretë publik, debati është anuluar për javën e ardhshme, shkaku i festës së Pashkëve. Zëdhënësi i komunës Albion Alili për Alsat thotë se procedura zhvillohet pa përplasje.
“Pas debateve komisioni do të vlerësojë propozimet dhe biografitë e emrave të propozuar dhe do veprojë për emërtim të tyre. Realisht komisioni po punon në formën e paraparë dhe do veprohet. Nuk ka ndonjë përplasje siç plasohet në opinion, gjithëçka shkon si duhet”, u shpreh Albion Alili, zëdhënës i komunës së Tetovës.
Për momentin nuk ka ndonjë afat konkret se sa procedura do të zgjasë. /Alsat.mk
BE: Është thelbësore për Kosovën ta formojë shpejt Qeverinë e re
Taravari konfirmon bisedën telefonike me Ahmetin
MPB: Gjatë festave të Pashkëve fotografimi për dokumentet personale do të bëhet pa termin
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
-
Lajme nga vendi3 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi3 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi2 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve