Këshilli i prokurorëve publikë (KPP) sot zgjodhi 31 prokurorë të rinj publikë për 10Pprokuroritë Themelore Publike në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Kandidati i regjistruar për prokuroritë në Gostivar dhe Kërçovë nuk ka marrë numrin e duhur të votave, ndërsa në pesë prokurori nuk ka pasur fare kandidat të regjistruar.

Kandidatët e zgjedhur në Prokurorinë Themelore Publike në Shkup janë Sasho Palçevski, Burhanedin Nuhiju, Irina Crvenkovska, Jana Risteska, Milena Noveska Latinovska, Kristijan Smilevski, Bojana Vanevska, Ilir Zajazi, Aleksandar Sofronijovski, Dinçe Stojanovska, Marija Sekulovska Velkovska, Marina Galeva, Orhan Arifovski dhe David Nedellkov.

Prokurore publike në Prokurorinë Themelore Publike të Manastirit është zgjedhur Angelina Angelevska Ilievska, ndërsa në Prokurorinë Themelore Publike të Gjevgjelisë është zgjedhur kandidatja Draginja Avramçeva. Blagoj Mitevski është zgjedhur në Prokurorinë Themelore Publike në Dellçevë, Eroll Sherif është zgjedhur në Prokurorinë Themelore Publike në Ohër, ndërsa Kire Maninski është zgjedhur prokuror publik në Prokurorinë Themelore Publike në Strumicë.

Kandidatët Ivana Javneska dhe Llukman Salihi u zgjodhën në Prokurorinë Themelore Publike në Kumanovë, ndërsa Kiril Jovçeski dhe Marija Shokoska në Prokurorinë Themelore Publike në Prilep. Për prokurorë publikë në Prokurorinë Themelore Publike të Tetovës janë zgjedhur kandidatët Yllzana Kasami Shabani, Stefan Poposki dhe Blerim Besimi, ndërsa në Prokurorinë  ThemelorePublike  të Shtipit janë zgjedhur Zdravko Keskinov Zhezhov dhe Lucija Kashuba.

Kandidati Arsim Ademi, i cili kandidoi për prokuroritë publike në Gostivar dhe Kërçovë, nuk ka marrë numrin e duhur të votave dhe nuk ka pasur kandidat të regjistruar në Prokuroritë Themelore Publike në Kriva Pallankë, Veles, Strugë, Koçan dhe Radovish. Në Prokurorinë Publike të Resnjës është regjistruar vetëm kandidati që sot Këshilli e ka zgjedhur për prokuror në Prokurorinë Themelore Publike në Ohër.

Advertisement

Kërkesat për barazi gjinore dhe të drejtat e grave janë çështje që diskutohen vazhdimisht, sidomos në ditën e 8 Marsit. Gjatë kësaj dite, shpesh dëgjohen mesazhe urimi dhe deklarata për përparimin e gruas në shoqëri dhe politikë, si dhe marshime kundër diskriminimit dhe seanca parlamentare që theksojnë arritjet e vitit. Megjithatë, përkundër këtyre mesazheve, realiteti mbetet i ndryshëm.

Në Maqedoninë e Veriut, gratë përballen me pengesa të vazhdueshme, dhe shpesh herë, 8 marsi bëhet thjesht një ditë urimesh bosh, pa pasur një ndikim të vërtetë në përmirësimin e kushteve të jetesës së grave. Pavarësisht ndryshimeve ligjore dhe përmirësimeve të mundësive për barazi gjinore gjatë dy dekadave të fundit, shifrat dhe përfaqësimi i grave në sektorët kyç si arsimi, puna dhe politika tregojnë se ende ka shumë punë për të bërë për të arritur barazinë e plotë.

SFIDAT NË EMANCIPIMIN E GRAVE KRAHASUAR ME BALLKANIN

Siada Selmani, një mjeke e shkolluar gjatë viteve 80-90, e cila ka përjetuar ndryshimet e shumta në trekëndëshin e sistemit arsimor dhe shoqëror të Maqedonisë së Veriut, Kosovës dhe Shqipërisë, ka ndarë mendimet e saj lidhur me ecurinë e emancipimit të grave në këto tri shtete. Ajo për gazetën KOHA ka theksuar se përpjekjet për shkollimin e grave dhe mundësitë e barabarta për arsim, gjithashtu janë një faktor ndikues në zhvillimin e tyre në të gjitha fushat.

“Në Maqedoninë e Veriut, qasja e grave në çdo institucion shtetëror nuk ka qenë sfidë e vështirë vetëm për ta, por edhe për meshkujt. Rrethanat politike dhe mospranimi i shqiptarëve në mënyrë të barabartë në institucione kanë bërë që shumë pak shqiptarë të shkollohen. Për kundër kësaj, zgjidhja ishte në Kosovë, ku universiteti ekzistonte që nga viti 1974, mundësitë për arsim ishin më të lehta, por gjithashtu kërkohej edhe emancipimi i familjeve dhe i shoqërisë në përgjithësi. Ndërsa, në Shqipëri, gjatë viteve të 90-ta, gratë kishin mundësi të shkolloheshin dhe të zhvillonin karriera në profesione të ndryshme”, tha ajo duke shtuar se ndryshimi ka qenë i dukshëm sa i përket nivelit të shkollimit dhe përfaqësimit të grave në nivelet e ndryshme të arsimit.

Advertisement

Ndërsa përballeshin me pengesa si diskriminimi në familje, të cilat vinin nga perceptimi se djemtë duhet të shkollohen para vajzave, Selmani thekson se emancipimi i duhur i familjeve ka qenë një faktor kyç për të mundësuar shkollimin e grave. “Këto pengesa i kemi vendosur vetë. Përparimi varet nga ndryshimi i qëndrimeve dhe praktikave shoqërore ndaj gruas. Në Shqipëri dhe Kosovë, gratë janë tashmë konkurrente të fuqishme në tregun e punës dhe arsimimin, por ende kërkohet më shumë punë për të arritur një barazi të plotë. Unë shpresoj që edhe Maqedonia e Veriut të arrijë një nivel të ngjashëm, ku gratë të jenë të fuqishme dhe të ndihen të barabarta në shoqëri”, shtoi mjekja.

PËRFAQËSIMI I ULËT I GRAVE NË INSTITUCIONET SHTETËRORE

Për sa i përket përfaqësimit të grave në institucionet shtetërore të Maqedonisë së Veriut, pas zgjedhjeve të vitit të kaluar, situata ka pësuar disa ndryshime. Për herë të parë, Maqedonia e Veriut ka një presidente grua, Gordana Siljanovska-Davkova, e cila gjatë fjalimit të saj inauguruar ka theksuar rëndësinë e emancipimit të gruas dhe largimin e stereotipave ndaj grave, e cila shprehu angazhimin e saj për të përmirësuar rolin e gruas dhe për të kontribuar në barazinë gjinore.

Megjithatë, deri tani, pjesëmarrja e grave në vendimmarrje është ende shumë e kufizuar, sidomos grave shqiptare, ashtu siç vërehet në mungesën e grave të përfshira në pozitat udhëheqëse të ekzekutivit. Në Parlamentin e Maqedonisë së Veriut, gratë kanë fituar vetëm 41 ulëse nga 120, duke përbërë një përqindje prej 34 për qind. Ndërsa në nivel lokal, përfaqësimi i grave është ende shumë i ulët, me vetëm 35 për qind të përfaqësimit në nivelet shtetërore dhe 26 për qind në komunat e drejtuara nga shqiptarët.

PROTESTË KUNDËR DHUNËS NDAJ GRAVE

Advertisement

Dhuna ndaj grave në vend është një problem i theksuar dhe i shpeshtë. Rreth 80 për qind e viktimave të dhunës në familje janë gra, ndërsa autorët janë kryesisht meshkuj. Raportet e fundit të dhunës në familje janë rritur me 61 për qind në vitin 2022 krahasuar me vitin 2018, por vetëm 1 për qind e autorëve të dhunës janë dënuar me burg. Ky raport tregon se, ndonëse ka shumë raporte të dhunës, dënimet për dhunuesit janë të pakta dhe ky është një aspekt që kërkon përmirësim të menjëhershëm.

Ndërkohë, për të shënuar 8 marsin, Ditën Ndërkombëtare të Gruas, organizatat e shoqërisë civile për të drejtat e grave në Maqedoninë e Veriut do të mbajnë një protestë në Shkup. Protesta do të fillojë në orën 13:00 para Sallës Universale dhe do të përfundojë në parkun “Gruaja Luftëtare”. Aktivistët kërkojnë më shumë se thjesht lule dhe fraza simbolike, ata kërkojnë liri, autonomi dhe fund të sistemit shtypës që kufizon mundësitë dhe jetën e grave.

“Këtë 8 mars bojkotojmë dhe marshojmë. Nuk është koha për gjeste simbolike, por për një luftë feministe për liri, solidaritet dhe autonomi. Ne jetojmë në një sistem shtypës që kufizon jetët tona dhe mundësitë. Këtë 8 mars, po bëjmë thirrje për bojkot të supermarketeve dhe punëve të shtëpisë, duke qëndruar kundër këtij sistemi. Gratë do të pushojnë nga blerja, gatimi, pastrimi dhe kujdesi për fëmijët. Kjo është dita për të ndalur vrullin e këtij sistemi, të paktën për një ditë”, thonë organizatorët. Ndër të tjera, protesta mbështetet nga organizata të ndryshme si Reaktor, Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, Tiiitt! Inc, Rrjeti Stella, Koalicioni Margjinal, ndërsa përkrahet nga aktivistë të ndryshëm. (koha.mk)

Depolitizimi i arsimit mbetet sfida kryesore e arsimit në vend. Në konferencën shkencore të mbajtur në Tetovë profesori Xheladin Murati tha se për më shumë se 3 dekada reformat në arsim po ngecin, shkruan Alsat.

Kreu i komunës së Tetovës në konferencën e organizuar nga Shoqata e Pedagogëve, foli për mungesën e librave në shkolla, si një nga problemet kyçe me të cilin përballet arsimi.

“Gjitha reformat e bëra deri më tani nuk realizuan qëllimin themelor, reformimin e procesit të dijes. Andaj them se problemet në arsim mbeten aktuale dhe pa zgjidhje, sepse edhe ministrat, kjo tani është e 20 me radhë, nuk kanë koncept se çka është arsimi bashkëkohor dhe si duhet të zgjidhet ai problem. Gjithë ministrat që ishin kanë filluar me pretendim për të lënë gjurmë në reformimin e sistemit arsimor por realisht nuk ka përparim sepse gjitha ndryshimet që bëhen nuk janë në funksion të afirmimit të vlerave të mirëfillta pedagogjike arsimore e shkencore”, tha Xheladin Murati, profesor.

“Kemi folur që secila shkollë të përpiloj tekste të lëndëve profesionale që të mund ti sigurojmë si komunë bashkë me shkollat si tekste ndihmëse derisa ministria nuk gjen zgjidhje afatgjate me tekstet profesionale. Pra punojmë që përfundimisht këtë vit shkollat në Tetovë të jenë të furnizuara me gjitha librat që do sigurohen nga Ministria dhe përmes shkollave e komunës për tekstet profesionale”, u shpreh Bilall Kasami, kryetar i komunës së Tetovës.