Connect with us

Lajme nga vendi

23 vjet nga marrëveshja për paqe në Maqedoninë e Veriut

Published

on

Më 5 korrik të vitit 2001, Qeveria e Maqedonis dhe përfaqësuesit e shqiptarëve atje, arrijnë marrëveshjen për paqe.

Me këtë marrëveshje u arrit të ndërpritet konflikti që përfundoi me të ashtuquajturën marrëveshje të Ohrit të nënshkruar më 13 gusht në Ohër të Maqedonisë.

Shkatërrimi i RSFJ-së dhe mëvetësimi i Republikës të Maqedonisë shkaktoi ndryshime të thella politike, shoqërore dhe ekonomike asokohe. Pluralizmi manifestohej me formimin e partive politike të cilat, në vend të atij ideologjik, kishin karakter të fuqishëm etnik.

Si rezultat i këtij tranzicioni, një pjesë e madhe e popullsisë mbetet pa punë, kurse varfëria, korrupsioni, kriminaliteti dhe kriza ekonomike marrin përmasa shumë të mëdha.

Ekonomia e shkatërruar, aferat dhe skandalet politike, korrupsioni dhe marrëdhëniet e keqësuara ndëretnike edhe më shumë e destabilizuan vendin.

Advertisement

Duhet të theksohet fakti se me Kushtetutën e vitit 1991, shqiptarët i humbën të drejtat të cilat, formalisht, i gëzonin me Kushtetutën e vitit 1974. Për këto shkaqe Kushtetuta u miratua pa votat e deputetëve shqiptarë në Parlament.

Periudha e viteve 2000-2001 në Maqedoni, karakterizohet me papunësi të madhe (400.000 persona të aftë për punë janë të papunësuar kurse 80.000 familje marrin ndihma sociale) dhe me procesin e papërfunduar të privatizimit i shoqëruar me procedura për falimentim për shumë ndërmarrje.

Jeta politike karakterizohet me parti një etnike, ndërsa Qeveria udhëhiqej nga parti nacionaliste. Qeverisja ishte e centralizuar, kurse sistemi juridik dhe ligjet nuk ishin të përfunduara (nuk ishin miratuar ligjet e nevojshme, ndërsa ato të miratuarat shpesh ndryshonin dhe gjykatat shumë ngadalë vendosin për lëndët).

Edhe pse në Parlament kishte përfaqësues shqiptarë dhe në koalicionin qeveritar kishte ministra-shqiptarë, në administratë dhe strukturat shtetërore, shqiptarët nuk ishin proporcionalisht të përfaqësuar. Partitë politike të shqiptarëve në RM publikisht vazhdojnë të tregojnë pakënaqësinë nga statusi i tyre në jetën politike dhe publike në vend.

Tensionimi i marrëdhënieve ndëretnike vjen në shprehje gjatë protestave të shqiptarëve me kërkesë për rritjen e të drejtave kolektive ku ndëshkohen dhe konfrontohen me policinë si dhe gjatë protestave të maqedonasve kundër shtimit të të drejtave të shqiptarëve.

Advertisement

Konflikti i armatosur, filloi në rrethinën e fshatit Tanushë të Shkupit, në shkurt të viti 2001. Aktivitetet luftarake zhvilloheshin në rajonin e Kumanovës dhe Lipkovës, atë të Tetovës dhe Shkupit.

Gjatë konfliktit Ushtria Çlirimtare Kombëtare i sulmonte forcat e sigurimit të Republikës së Maqedonisë, mobilizoi një pjesë të popullatës shqiptare për të marrë pjesë në aktivitetet luftarake dhe aktivitete kundër popullatës civile.

Forcat e sigurimit i sulmonin pozitat UÇK-së me armatim të rëndë, përgatitnin prita për anëtarët e UÇK-së, arrestonin qytetarë që dyshohej se ishin anëtarë dhe bashkëpunëtorë të UÇK-së, bënin aktivitete kundër popullsisë civile. Në rajonet e krizës dhe përreth ishin vendosur postblloqe policore.

Shumë njerëz i lëshuan vatrat e tyre në rajonet e krizës dhe si refugjatë ose si të zhvendosur të brendshëm, vendoseshin në vende tjera, brenda dhe jashtë vendit.

Në të dyja anët kishte viktima në njerëz, kurse në rajonet e krizës kishte edhe dëme materiale ndaj shtëpive dhe pronës së popullatës, si dhe shkatërrime të objekteve fetare dhe kulturore-historike.

Advertisement

Bashkësia ndërkombëtare ishte aktive që nga fillimi i konfliktit të armatosur edhe pse pjesëmarrja e saj nuk ishte e barabartë. Në fillim ajo i dënonte aktivitetet e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe i shpalli si terroriste, kurse më vonë kërkonte nga Qeveria dhe Parlamenti që t’i marrin parasysh kërkesat e tyre.

Nën ndikimin e bashkësisë ndërkombëtare formohet edhe qeveria e koalicionit të gjerë e përbërë nga katër partitë më të mëdha, në të cilën përveç VMRO-DPMNE-së dhe PDSH-së hynë edhe LSDM-ja dhe PPD-ja.

Përmes përfaqësuesve të saj të emëruar nga BE dhe SHBA, Bashkësia ndërkombëtare merrte pjesë në formulimin e Marrëveshjes Kornizë dhe e stimulonte nënshkrimin e së njëjtës. Menjëherë pas kësaj, vëzhgojnë dhe stacionohen forca të NATO-së në territorin e Republikës së Maqedonisë.

Përmbajtja e marrëveshjes kornizë për zgjidhjen e situatës politike e të sigurisë në Maqedoni, që të hënën edhe zyrtarisht, në gjuhën angleze e nënshkruan kryetari i Republikës së Maqedonisë, Boris Trajkovski, lideri i VMRO-DPMNE-së dhe kryeministër Lubço Georgievski, liderët e LSDM-së Branko Cërvenkovski, të PPD-së Imer Imeri dhe PDSH-së Arbën Xhaferi. Në dokument, nënshkrime si dëshmitarë zyrtar i vunë edhe lehtësuesit ndërkombëtar në dialog – Fransoa Leotar dhe Xhejms Perdju./rtk

Advertisement

Lajme nga vendi

Interpelancë kundër anëtarëve të Këshillit Gjyqësor, seanca mund të mbahet në fillim të muajit mars

Published

on

Pasi të premten grupi i deputetëve të VMRO-DPMNE-së, VLEN dhe ZNAM dorëzuan interpelancë kundër anëtarëve të Këshillit Gjyqësor, kryetari i Kuvendit Afrim Gashi duhet t’i informojë për procedurën. Në afat prej 10 ditëve duhet të merr përgjigje nëse do të duan të prononcohen lidhur me interpelancën. Më pas Gashi do të duhet të caktojë seancë ku do të diskutohet për këto pika. Pritshmëritë janë se seanca mund të mbahet diku në fillim të muajit mars. Por edhe nëse interpelancat votohen, pesë anëtarët nuk do të thotë se do të shkarkohen. Largimi i tyre varet nga vullneti i tyre. Bëhet fjalë për Vesna Damevën, Pavlina Crvenkovska, Selim Ademi, Milazim Mustafa dhe Tanja Çaçarova-Ilievska. Për Arben Taravarin nga VLEN, reformat në gjyqësor janë të domosdoshme nëse duam rritje të besueshmërisë.

“Përderisa ka besueshmëri në gjykatë prej 2-3% , nënkupton automatikisht se kemi nevojë për reforma në gjykatë dhe prokurori. Këto ndryshime, pa i bërë reformat në Këshillin Gjyqësor dhe të Prokurorisë, nuk mund të bëhen. Prandaj mendoj se është e domosdoshme, nëse duam reforma. Nëse e duam status quo-n atëherë rrimë kështu dhe nuk ndryshojmë asgjë, por nëse nuk ndryshojmë asgjë, besueshmëria nuk do të rritet. Problemi kryesor i funksionimit të gjykatave dhe Prokurorisë, unë mendoj se është në këshillat e prokurorisë dhe gjykatave”, deklaroi Arben Taravari – ASH/VLEN. /Alsat.mk

Continue Reading

Lajme nga vendi

MMJPH: Njoftim për rregulloren e re të Bashkimit Evropian mbi dërgesat e mbeturinave

Published

on

Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor bën informon se Bashkimi Evropian ka miratuar një Rregullore të re (BE) 2024/1157 të Parlamentit Evropian dhe të Këshillit të datës 11 Prill 2024 për dërgesat e mbeturinave (importi, eksporti dhe tranziti i mbeturinave), e cila ka hyrë në fuqi më 20 maj 2024 dhe e cila ndryshon Rregulloren (BE) Nr. 1257/2013 dhe (BE) 2020/1056 dhe shfuqizon Rregulloren (EC) Nr. 1013/2006.

Qëllimi i Rregullores së re është të përforcojë zbatimin e legjislacionit në drejtim të parandalimit të eksporteve të paligjshme të mbeturinave nga shtetet anëtare të BE-së dhe në vendet e treta, si dhe për të siguruar menaxhim të shëndoshë ekologjik të dërgesave të mbeturinave brenda dhe jashtë BE-së.

Rregullorja vendos rregulla të reja për import/eksport/transit të mbeturinave edhe për vendet që nuk janë anëtare të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD), grupit të cilit i përket Republika e Maqedonisë së Veriut.

Duke filluar nga data 21 maj 2027, Bashkimi Evropian prezanton rregulla më të rrepta për eksportin e mbeturinave jo të rrezikshme. Gjegjësisht, eksporti i mbeturinave jo të rrezikshme, ose të njohura si mbeturinat e “listës së gjelbër”, përgjithësisht do të ndalohet në vendet që nuk janë anëtare të OECD. Përjashtim nga ky rregull do të bënin vendet që, megjithëse nuk janë anëtare të OECD-së, kanë kapacitete që plotësojnë kërkesat e mbrojtjes së mjedisit për përpunimin e këtyre mbeturinave. Përkatësisht, të gjitha vendet që dëshirojnë të importojnë mbeturina jo të rrezikshme nga BE-ja, duhet të njoftojnë Komisionin Evropian për gatishmërinë e tyre dhe të konfirmojnë aftësinë e tyre për të menaxhuar mbeturinat në një mënyrë të shëndoshë ekologjike në përputhje me rregullat e legjislacionit të BE-së.

Megjithëse Rregullorja e re ka hyrë në fuqi më 20 maj 2024, shumica e dispozitave do të zbatohen nga 21 maj 2026 dhe shumica e rregullave të eksportit do të zbatohen nga 21 maj 2027.

Advertisement

Sipas rregullores, duke filluar nga 21 nëntor 2026, do të ndalohet plotësisht eksporti i mbeturinave plastike deri më 21 maj 2029, duke përfshirë mbeturinat plastike jo të rrezikshme (B3011). B3011 është një kod specifik mbeturinash sipas Konventës së Bazelit që klasifikon lloje të caktuara të mbeturinave plastike për riciklim [2].

Pas kësaj periudhe (21 maj 2029), vendet jo anëtare të OECD-së të interesuara për importimin e meturinave plastike do të ftohen të njoftojnë Komisionin Evropian dhe të demonstrojnë kapacitetin e tyre për të menaxhuar këto meturina në një mënyrë të shëndoshë ekologjike, në mënyrë që të përfshihen në listën e vendeve jo anëtare të OECD-së në të cilat meturinat plastike mund të eksportohen nga BE-ja. Kjo Kërkesë për Import të Meturinave Plastike nga BE-ja do të jetë në gjendje të mbulojë vetëm meturinat plastike jo të rrezikshme (B3011).

Në kuadër të asaj që u cek më sipër, në përputhje me Rregulloren e re, për të mundësuar importimin e mbeturinave nga BE-ja, Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor e Republikës së Maqedonisë së Veriut, si organ kompetent për importin, eksportin dhe transitin e mbeturinave, ka plotësuar Kërkesën që është pjesë e Shtojcës 8, e cila është pjesë përbërëse e Rregullores së re, në bashkëpunim me Inspektoratin Shtetëror  Mjedisit, Drejtori doganore  Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Ministri e Ekonomisë dhe Punës dhe përgatitet (përmes procedurës së Qeverisë) që ta dorëzojnë në Komisionin Evropian jo më vonë se 20 shkurt 2025 (siç kërkohet nga Komisioni Evropian). Në bazë të kësaj kërkese, Komisioni Evropian do të vendos nëse Republika e Maqedonisë së Veriut i plotëson kushtet për menaxhimin e mbeturinave dhe në varësi të kësaj do të vendos nëse vendi do të jetë pjesë e Listës së vendeve që do të mund të importojnë mbeturina nga BE-ja.

Llojet e mbeturinave jo të rrezikshme për të cilat Republika e Maqedonisë së Veriut do të kërkojë që të lejohet importi nga BE-ja janë dhënë në tabelën 1. Tabela është përgatitur në bazë të të dhënave për importet e mbeturinave në vend për vitet e kaluara, të disponueshme për Ministrinë e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor.

Таbela 1. Lista e mbeturinave të mbuluara nga kërkesa

Advertisement

Përshkrimi i mbeturinave jo të rrezikshme ose përzierjeve të mbeturinave jo të rrezikshme

Kodi i identifikimit të mbeturinave *

Për mbeturinat nuk duhet të zbatohet procedura për njoftim paraprak me shkrim dhe leje, ndërsa pëlqimi për import do të lëshohet i shoqëruar me Shtojcën 7 të Rregullores për import, eksport dhe transit të mbeturinave (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 107/16).

Mbeturinat nga gdhendja dhe dhe bluarja e metaleve me ngjyra

12 01 01

Advertisement

Mbeturinat nga gdhendja dhe dhe bluarja e metaleve me ngjyra

12 01 02

Metalet pa ngjyra

16 01 17

 Alumini

Advertisement

17 04 02

 Plumbi

17 04 03

Zinku

17 04 04

Advertisement

Hekuri dhe çeliku

17 04 05

 Kallaj

17 04 06

Mbeturinat prej hekuri dhe çeliku

Advertisement

19 10 01

Mbeturinat e metaleve pa ngjyra

19 10 02

Mbeturinat e metaleve me ngjyra

19 12 01 

Advertisement

Metalet pa ngjyra

19 12 02

Metalet me ngjyra

19 12 03

Metalet

Advertisement

20 01 40

Paketim letre dhe kartoni

15 01 01

Yndyrë dhe vaj gatimi

20 01 25

Advertisement

 Qelqi

20 01 02

Paketimi nga metali

15 01 04

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Sfida në “TikTok” me paracetamol, Taravari: Nuk kam informacione që ka raste në Maqedoni, çdo ilaç ka efekte anësore

Published

on

Për sfidën në “Tiktok” ku të rinjtë përdorin paracetamol, ministri i Shëndetësisë, Arben Taravari tha se nuk ka informacione të tilla nga Toksikologjia. Taravari tha se duhet të ndërpriten ilaçet se përveç se ndihmojnë, ata kanë edhe efekte anësore.

“Deri tash prej klinikës së Toksikologjisë nuk kam informatë të tillë. Mendoj se duhet të ndërpritet se çdo ilaç është toksik, përveç që ndihmon ka edhe efekte anësore, nuk kam informata se është paraqitur ndonjë rast prej këtyre të rinjve që përdorin doza të paracetamolit”, tha Taravari.

Taravari foli edhe për stacionin e kompresorit në Qendrën Klinike “Nënë Tereza”, nga i cili varen të gjitha operacionet në klinikat kirurgjikale, i cili zëvendësuar me një të ri pas 9 muajsh prishje. Vetëm një kompani ka aplikuar për tender dhe ka përfunduar punën brenda afatit të përcaktuar.

Ministri i Shëndetësisë Arben Taravari thotë se stacioni i kompresorit tashmë është në funksion, ka 3 kompresorë të rinj, një instalim të ri dhe kompresori i vjetër do të jetë ende në përdorim për zëvendësim, nëse do të krijohet ndonjë situatë e pafavorshme.

Continue Reading

Më të lexuarat