Për të ndalur hovin e importit të veturave të vjetra, autoritetet maqedonase vitin e kaluar paralajmëruan rritjen e taksave për regjistrimin e këtyre automjeteve, si dhe taksë më të lartë për automjetet që ndotin më shumë mjedisin, megjithatë ndryshimet ligjore nuk e kanë dritën.
Të dhënat e Drejtorisë së Doganave bëjnë të ditur se gjatë pesë vjetëve të fundit në Maqedoninë e Veriut janë importuar 177 mijë automjete të përdorura dhe vetëm 28 mijë automjeteve të reja.
Vjetërsia e veturave që qarkullojnë në rrugët e Maqedonisë së Veriut është rreth 20 vjet.
Në bazë të të dhënave të Ministrisë së Punëve të Brendshme, një e treta e veturave që janë në qarkullim ose 140 mijë nga gjithsej 480 mijë sa janë në qarkullim, regjistrimin e parë e kanë pasur në vitin 2005, 2006 apo 2007.
Gjysma e automjeteve në qarkullim, ose 173 mijë sosh, i takojnë shekullit të kaluar, pra janë të regjistruara nga viti 1990 deri në vitin 2000.
Në bazë të të dhënave, në vitin 2022 janë regjistruar 388 mijë vetura që përdorin naftë kundrejt 211 mijë veturave që përdorin benzinën si karburant. Sipas këtyre statistikave del se qytetarët janë të interesuar për veturat dizel dhe jo për ato me benzinë.
Gjatë vitit të kaluar, nga gjithsej 31 mijë automjete që janë importuar në Maqedoninë e Veriut, 25 mijë janë me naftë ndërsa vetëm 6 mijë janë me benzinë.
Por, qytetarët thonë se pagat e vogla ua pamundësojnë blerjen e veturave të reja.
“Nuk e di çka të them… megjithëse për mua me interes është të kem një veturë të lirë, sa për të shkuar në punë dhe për t’i dërguar fëmijët në kopsht, një veturë të vogël dhe ekonomike, pasi për veturë të re as që mendoj me pagat që i marrim”, thotë Viktor Andonovski që punon si administrator.
Ndërsa, Radmilla, pensioniste, thotë se do ta shiste menjëherë veturën e saj të vjetër po të ishte transporti urban më cilësor.
“E mbaj veturën e vjetër sa për të shkuar te fëmijët dhe miqtë një herë në javë, pasi me autobus është bërë e tmerrshme lëvizja”, thotë ajo.
Nga Drejtoria e Doganave thonë se nuk është e kufizuar vjetërsia e automjeteve që importohen në vend nga jashtë, por kategorizohet niveli ndotës i tyre.
“Nuk ka kufizim për sa i përket vjetërsisë së automjeteve për import, megjithëse në bazë të një dispozite ligjore nuk lejohen të regjistrohen automjetet e importuara me normë më të ulët se norma EURO 4 për shkarkimet e gazrave. Praktikisht, kjo do të thotë se kufiri maksimal i automjeteve që mund të regjistrohen janë automjete të prodhuara nga viti 2004 e tutje, që do të thotë automjete të vjetra rreth 20 vjet”, bën të ditur për Radion Evropa e Lirë, Anastas Mazenkovski, ndihmësdrejtor në Drejtorinë Doganore.
Organizatat që në fokus kanë mbrojtjen e ambientit jetësor, theksojnë se Maqedonia e Veriut po shndërrohet në një depo, apo varrezë të veturave të vjetra.
“Është për të ardhur keq se Qeveria aktuale, por edhe ato më herët, nuk janë vënë në shërbim të shëndetit të qytetarëve, por gjithmonë në plan të parë kanë vënë bizneset, interesat e grupeve të caktuara të afërta me pushtetin që i importojnë veturat e vjetra nga jashtë vendit, të cilët normalisht shfaqen edhe si donatorë të partive politike”, thotë ai duke shtuar se masat për mbrojtjen e ambientit në përputhje me direktivat e vendeve të Bashkimit Evropian nuk zbatohen në Maqedoninë e Veriut.
“Kjo ka bërë që tashmë të jemi një nga vendet që është shndërruar në depon apo varrezën më të madhe për sa i përket veturave të vjetra”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Arianit Xhaferi, nga organizata joqeveritare ECOGUERILA.
Megjithëse, para dy vjetësh ministri i Ekonomisë, Kreshnik Bekteshi, u zotua se veturat e importuara të paktën duhet të posedojnë normën EURO 5 për sa i përket shkarkimit të gazrave, kjo nuk ndodhi.
Tani nga Ministria e Ekonomisë theksojnë se aktualisht nuk shqyrtohen mundësitë për kufizime plotësuese sa i përket importit të veturave.
“Në këtë moment, Ministria e Ekonomisë nuk po mendon për ndryshimin e rregullores që do të ndalonte importin e automjeteve me nivel emetimi të gazrave të shkarkimit nën standardin EURO 5. Vendimi për ndryshimin, rritjen e nivelit të emetimit të gazrave të shkarkimit për automjetet që importohen, zakonisht vjen nga Qeveria dhe Ministria e Ekonomisë e zbaton duke e ndryshuar rregulloren”, thonë për REL-in nga Ministria e Ekonomisë së Maqedonisë së Veriut.