Sistemi i vlerësimit të nxënësve, përfshirë edhe politikën e regjistrimit në arsimin e mesëm, në vendin tonë nuk ka ndryshuar prej dekadash. Në sistemin tonë arsimor nota është mënyra e vetme dhe matja sasiore e aftësive të nxënësit, ndaj shumë breza kalojnë në sistem vetëm për hir të notës, jo për dije. Për t’u regjistruar në një shkollë “të mirë”, nxënësi duhet të jetë sa më solid, pra të ketë mesataren më të lartë të arritur në arsimin fillor.
Gjatë regjistrimit, janë kryesisht notat ato që vendosin – nëse studenti do të jetë në mesin e kandidatëve të pranuar, apo do të jetë nën vijën e kuqe të të refuzuarve. Në të njëjtën kohë, askush nuk kontrollon nëse studenti është i zoti për atë që kërkon, askush nuk merr parasysh aftësitë dhe afinitetet e tij, domethënë nuk merret parasysh ajo që i pëlqen apo për çfarë është i talentuar.
Pse duhet ndryshuar politika e pranimeve dhe përse duhet të ndërpritet praktika e pesëshave si kriteri i vetëm i pranimit në shkollën e mesme? Për këtë temë, Meta.mk kërkoi qëndrimet e disa ekspertëve në fushën e arsimit.
Mesatarja nuk tregon se në çfarë është më i miri studenti
Prof. Dr. Kiril Barbareev nga Universiteti i Shtipit “Goce Dellçev” ka punuar në Konceptin e ri për arsim fillor. Ai thotë se konceptimi i ri nis nga standardet, pra ndjek standardet për vlerësim, në formën e njohurive dhe aftësive (çfarë di dhe/ose mund të bëjë studenti) dhe qëndrimeve/vlerave (çfarë kupton nxënësi dhe pranon).
“Shkolla duhet të synojë që nxënësit të jenë në gjendje të zgjidhin probleme, të kenë mendim kritik, të marrin vendime, të kenë qëndrime. Ky është qëllimi, jo A-të që tani janë kriteret kryesore për t’u pranuar në shkollë të mesme apo fakultet. Studentët kanë aftësi dhe afinitete nga shumë përmbajtje të arsimit formal dhe joformal, kështu që politika aktuale duhet të ndryshojë. Ajo nuk është frymëzim për studentët”, beson Barbareev.
Ai na kujton se kemi një vlerësim në të cilin shumica e studentëve janë ekselentë, por në realitet janë analfabetë funksionalë dhe këtë e vërtetojnë shumë analiza vendore dhe ndërkombëtare.
“Studentët nuk kanë aftësi që të jenë në gjendje të kuptojnë dhe pastaj ta thonë ose ta bëjnë atë. Tek ne vlerësimi dominohet nga parimi se sa mirë dikush mund të tregojë një histori, nxënësve u kërkohet të ritregojnë diçka, të mësojnë përmendësh, por provimet ndërkombëtare kërkojnë që fillimisht të lexosh, pastaj të mendosh dhe më pas të thuash. Duhen ndryshime dhe nuk duhet të kemi frikë nga kjo. Ka shumë kritika dhe nuk ndryshon. Ne të gjithë duhet të jemi të vetëdijshëm, mësuesit , nxënësit dhe prindërit, për ndikimin që mund të kenë notat dhe udhëzimet në besimin dhe entuziazmin e fëmijëve. Ky është kuptimi i vlerësimit. Vlerësimi që nxit mësimin dhe motivimin, duke theksuar përparimin në vend të dështimit. Duhet ndryshuar edhe çështja e mesatares së studentëve. Çfarë tregon nota mesatare e një studenti? Nuk tregon se në çfarë është më i miri studenti”, sqaron profesori.
Sipas tij, duhet një shkollë e re që do të krijojë një mjedis social dhe emocional përmes të cilit çdo nxënës do të realizojë potencialet dhe ëndrrat e tij, diçka që nuk është bërë prej shumë kohësh në vendin tonë.
“Studentët mësojnë më mirë kur e dinë saktësisht se çfarë pritet prej tyre, të dinë dhe të bëjnë”, shton ai.
Profesoresha Elizabeta Sekirarska më shumë se tre dekada punon si mësimdhënëse në shkollën e mesme ekonomike “Pero Nakov” në Kumanovë. Ajo ndau një përvojë me një vajzë që studioi për ekonomi për shkak të dëshirës së prindërve të saj, jo sepse donte.
“Atë vajzën e kam përjetuar pikërisht si fëmijë që është këtu vetëm sepse prindërit e saj kanë vendosur kështu dhe nuk kanë pranuar që ekonomia nuk është fusha në të cilën ajo e sheh veten. Shumë e zgjuar, por me një qëndrim të përcaktuar ndaj asaj që vendoset në klasë vetëm deri në nivelin bazë – mjafton për një notë kaluese. Por kjo është arsyeja pse fletoret e saj ishin plot me vizatime të bukura, sepse ajo ishte pikërisht ajo: një artiste e humbur në një botë në të cilën ajo nuk e gjeti veten dhe që nuk i dha asaj njohjen e asaj dhuntie të veçantë, afinitetit dhe vulës personale që i kishte mbetur. përgjithmonë e padisponueshme profesionalisht për të”, thotë Sekirarska.
Sipas saj, matrica e dhënies së notave si normalitet është bërë më e kuptueshme. Ajo beson se do të ishte e sinqertë si mësuese të thosha se të gjitha dobësitë që i lejojmë për një kohë shumë të gjatë për arsye të ndryshme, manifestohen përfundimisht përmes këtij aspekti, i cili rezulton vetëm në një luftë për pesë të larta si kriteri përfundimtar i hyrjes.
“Në vetvete, ngre edhe një pyetje logjike: Si të ndërtohet një sistem vlerësimi në të cilin pesëshja do të trajtohet si sukses, por edhe e plotësuar nga një mekanizëm për të kontrolluar se sa peshon realisht kur hyn në shkollën e mesme, që quhet hyrje. provim”, thotë ajo.
Kjo do të ishte një filtër i mirë, sipas saj, dhe do të ishte në interes të materialit ndërtimor të investuar tek fëmija, i cili do ta përgatisë atë për një jetë në të cilën përparimi bëhet vetëm dhe vetëm me meritë.
“Në këtë kontekst, rezistenca e prindërve kur shtrohet çështja e futjes së provimit pranues për hyrje në shkollën e mesme flet shumë për rëndësinë e pesësheve. Pastaj del në sipërfaqe frika e tyre e justifikuar dhe vetëdija se fëmijët do të dështojnë dhe i kamuflojnë me një sulm në formatin “a kanë studiuar kot deri tani, pra tani do t’u kontrolloni njohuritë?” Edhe për ato fusha ku njohuritë janë jashtëzakonisht imperative – shkollat e mesme në fushën e mjekësisë”, shton Sekirarska.
Sado e mirë të ishte nota dhe sa njohuri dhe zakone të kultivuara të punës sjell me vete, kjo shihet shumë shpejt tashmë në semestrin e parë të gjimnazit.
“Shumë shpesh, pesëshe, që për fëmijën ishin një kriter i fortë hyrjeje, bien dhe shndërrohen në nota shumë më të ulëta, sado që duam për ta justifikuar atë prirje me nevojën për t’u përshtatur me mjedisin e ri dhe mësues të rinj”. Realisht, fëmija që ka studiuar, vazhdon të studiojë dhe pas punës së tij qëndron një numër që e përcakton si një fëmijë që e di se ku është dhe çfarë pret ajo hapësirë prej tij”, thotë profesori.
Për të perceptuar drejtimin e vërtetë të asaj që posedon fëmija
Ekziston një nevojë e madhe për një sistem të të kuptuarit dhe inkurajimit në drejtimin e duhur atë që fëmija zotëron përtej kuantumit të njohurive, dhe ndërton mbi të – aftësitë, aftësitë dhe afinitetet e tij si sfera në të cilat ai gjendet pas përfundimit të arsimit fillor, shton profesorеsha.
“Besoj se ëndrrat e parealizuara personale, ëndrrat dhe ambiciet e prindërve se ku duhet të jetë fëmija i tyre, nuk duhet të jenë një udhërrëfyes që e drejton fëmijën në një shkollë të mesme, profesion apo profil arsimor të caktuar. Fëmija duhet të ketë integritet personal dhe gatishmëri për të folur për veten e tij, sigurisht në lidhje me këshillat, mbështetjen dhe ndihmën e prindërve të tij dhe jo me çmimin që sigurisht do t’i ngarkojë jeta në të ardhmen, nëse nuk e gjen veten në mjedisin e ri të shkollës së mesme. Dy aspekteve të treguara – pesëshja si kriter i hyrjes dhe moskuptimi i afiniteteve të fëmijëve, do t’i shtoja mekanizmin për ta ndihmuar fëmijën të gjejë veten në rrugën e jetës duke filluar nga shkolla e mesme: orientimi profesional”, shton Sekirarska.
Orientim profesional ka në drejtësi, por jo në praktikë
Orientimi profesional, si term, është futur në Ligjin për arsimin bazë në kohën kur ministre ishte Renata Deskovska. Përvoja tregon se ne si shtet e qëndrojmë vetëm në mënyrë deklarative dhe në praktikë studentët nuk monitorohen.
“Shkolla i ndihmon prindërit, gjegjësisht kujdestarët dhe nxënësit
zgjedhja e shkollës së mesme, sipas veçorive, aftësive dhe afiniteteve të nxënësve. Për të monitoruar afinitetet individuale të nxënësve dhe për t’u ofruar ndihmë nxënësve dhe prindërve të tyre, gjegjësisht kujdestarëve në zgjedhjen e shkollës së mesme, psikologu, pra pedagogu në shkollë përdor mjete për të përcaktuar aftësitë, interesat dhe mundësitë e nxënësve dhe zbaton një program orientimi profesional për nxënësit e klasës së tetë dhe të nëntë, të cilin e përcakton ministri me propozimin e Byrosë”, shkruhet në nenin 47 të ligjit.
Sipas profesoreshës Sekirarska, shkolla fillore që e përfundon fëmija është hyrje në zgjedhjen e shkollës dhe profesionit të ardhshëm, dhe kështu ka një ndikim të madh sepse në atë proces mësimdhënësit e lëndëve, drejtuesit e departamenteve, ekipet e orientimit profesional dhe ekipi pedagogjik-psikologjik. duhet të përfshihet.shërbim.
“Pavarësisht apeleve dhe nevojës së përcaktuar për një angazhim më serioz me fëmijët e shkollave fillore, të cilët kanë nevojë për ndihmë për të zgjedhur të ardhmen e tyre, ne jemi vetëm dëshmitarë të angazhimeve deklarative për të njohur dhe respektuar individualitetin, profilin personal, autonominë dhe lirinë e çdo fëmije. Edhe në shkollën fillore fëmija duhet të perceptohet si një qenie unike dhe unike që ndryshon nga të tjerët dhe mësuesit e respektojnë si të tillë duke e ndihmuar të zhvillohet më tej me ritmin që i përshtatet. Fatkeqësisht, ky proces i orientimit individual të fëmijës drejt zgjedhjes së profesionit të ardhshëm nuk do të marrë jetë kurrë si një ndërmarrje serioze, e cila do të dalë jashtë formateve të mirëpërcaktuara të letrës që sigurisht ekzistojnë dhe do të hyjë në formate në buzë.
“Kjo është kaq e veçantë duke pasur parasysh faktin se gjatë periudhës së Covid-it, nxënësit mësonin online, nga shtëpia. Prandaj, për të përcaktuar nëse ato janë të përshtatshme për profesionin për të cilin aplikojnë, duhet të futen provimet pranuese, si dhe të kenë një pjesë praktike të profesionit, për të parë nëse janë të përshtatshme për atë që po aplikojnë. Kjo është e rëndësishme të ekzistojë, që në përfundim të arsimit profesional të dalin personel të gatshëm, të gatshëm për t’u punësuar menjëherë. Nota nga shkolla fillore nuk është matës i njohurive të tyre të mëparshme, ndonjëherë është e lehtë për të marrë një pesë thotë Spasev.